ni Leonida Sison @Boses | October 29, 2025
Nakakabahala pero totoo na marami sa mga tirahan sa ating bansa ang hindi kayang tumindig kapag yumanig na ang lupa.
Kaya naman sa gitna ng madalas na lindol sa Pilipinas, nanawagan si Department of Science and Technology (DOST) Secretary Renato Solidum Jr. sa mga local government units (LGUs) na tulungan ang mga residente, lalo na ang mga walang kakayahang kumuha ng civil engineer, upang maipatayo o mapaayos ang kanilang mga tahanan nang naaayon sa earthquake-resilient design.
Sa isang press conference kamakailan sa Visayas, binigyang-diin ni Solidum na ang pangunahing sanhi ng pagkamatay tuwing lindol ay ang pagguho ng mga bahay at gusali, mga istrukturang itinayo nang walang tamang plano o mga gawa sa mga substandard na materyales.
Sa mga nangyaring lindol sa Cebu at Davao Oriental, nabatid ng ahensya na karamihan umano sa mga nag-collapse na gusali ay sa lower level at top heavy o kulang sa structural balance, isang malinaw na senyales ng mahinang disenyo. Minsan pa, ang istruktura ay substandard materials.
Batay sa datos, 79 na ang nasawi sa Cebu earthquake habang 10 naman sa Davao Oriental, na pawang resulta ng pagkawasak ng mga tirahan.
Nakakaalarma rin na sa pagtataya ni Solidum, 40 porsyento ng mga bahay ay “non-engineered”, ibig sabihin ay itinayo nang walang gabay at serbisyo ng isang lisensyadong inhinyero o civil engineers.
Kaya hinikayat ng kalihim ang mga LGU na magbigay ng tulong teknikal lalo’t pinansyal, para sa mga kababayang gustong gawing mas matibay sa lindol ang kanilang mga tirahan. Dapat tiyakin ng mga pamahalaang lokal na ang mga bahay ay sumusunod sa National Building Code, upang maiwasan ang mga sakuna na dulot ng kahinaan sa disenyo at konstruksyon.
Bilang tugon, pinaigting na rin ng Philippine Institute of Volcanology and Seismology ng DOST ang kanilang “How Safe is My House? app” na inilunsad noong 2021. Sa tulong ng app, maaaring magsagawa ng self-assessment ang mga may-ari ng bahay upang malaman kung ligtas at maayos ang pagkakagawa ng kanilang tirahan.
Ayon sa kagawaran, ang resulta ay magsisilbing paunang pagsusuri, kasunod nito ang paghingi ng tulong at rekomendasyon sa mga eksperto para matukoy kung kailangan ng pagpapatibay o retrofit ng bahay.
Ang pagiging matatag ay hindi lang sa drills at posters nakikita, kundi sa mismong pundasyon ng mga tahanan. Hindi natin maiiwasan ang lindol pero ang pagkasawi at epekto nito ay maaaring mabawasan o mapigilan kung ang bawat tirahan ay itinayo nang maayos, may tamang materyales at hindi tinipid, habang magdudulot naman sa atin ng kapahamakan kung ipapagsawalang-bahala lamang.
Kung tutuusin, hindi lang materyales ang kailangan sa pagbuo ng bahay, kailangan din nito ng siyensya, pagmamalasakit at tamang gabay ng gobyerno. Tungkulin ng kinauukulan na protektahan at pangalagaan ang kanilang mga nasasakupan anumang unos at sakuna ang dumating.
Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com