Mga nangongotong sa kalsada, dapat sibakin at parusahan

ni Leonida Sison @Boses | September 28, 2025

Matagal nang pasakit sa taumbayan ang katiwalian sa mga lansangan, kaya tama lang na sampolan ang mga namamayagpag na mga enforcer na mas marunong pa sa batas at mahusay talaga sa kotong. 

Ang ahensya na dapat nagbabantay sa trapiko at kaayusan sa kalsada ay hindi puwedeng pamugaran ng mga abusado at mandarambong. Unti-unting nawawala ang tiwala ng mga tao dahil sa mga tauhang imbes na maglingkod, panunuhol at pangingikil ang inaatupag. 

Ayon kay LTO Chief Atty. Vigor Mendoza II, sinibak ang 68 enforcer matapos ang masusing performance evaluation, reklamo ng mga motorista, sumbong ng netizens, at ulat mula sa mga mystery agents na lihim na inatasan para subukan ang integridad ng kanilang mga tauhan. 

Ipinag-utos din niya ang konsolidasyon ng mga reklamo mula sa social media at iba’t ibang channels upang tiyakin na bawat hinaing ng mga kababayan ay may kasagutan. Hindi lang aniya basta sibak, kundi hakbang ito para linisin at gawing propesyonal ang enforcement team ng LTO. 

Sinabi pa ni Mendoza, personal na niyang pangangasiwaan ang hiring ng mga bagong enforcer upang masiguro na kuwalipikado, may malasakit at may integridad ang mga bagong recruit dahil hindi puwedeng bumalik ang mga dati nang masamang gawain.

Kung tutuusin, matagal nang sakit ng lipunan ang kotong sa kalsada. Ilang motorista na ang napilitang magbigay ng pang-kape para makaiwas sa multa kahit na hindi nila batid ang nagawang paglabag kaya hinuli, at ilan na ring tsuper ang nadahas ng mga enforcer na mas nagiging batas pa kaysa sa mismong ipinatutupad na batas.

Ngayong seryoso ang hakbang ng pamunuan ng LTO, dapat ipagpatuloy at palakasin ang ganitong klase ng reporma. Kailangang sibakin at parusahan ang mga opisyal at enforcer na nagtataksil sa tungkulin. Hindi sila mabuting kawani ng bayan kundi balakid sa kaayusan ng lipunan. 

Ang pagtanggal sa mga naturang enforcer ay malinaw na pagpapakita ng determinasyon ng paglaban sa katiwalian. At ang reporma sa LTO ay paalala na kaya naman palang maging maayos kung gugustuhin. 

Alalahanin din natin na hindi sapat ang puro pahayag at panawagan — kailangan ng aksyon at determinasyon upang tapusin ang korupsiyon sa ating bayan.

Sa panahon na halos lahat ng sektor ay sinisingil, binabantayan ng publiko sa kanilang integridad, ang ginawang ito ng kagawaran ay magandang ehemplo. Kung ang lahat ng lider ng ahensya ay may tapang at malasakit na katulad nito, posibleng magbago rin ang pananaw ng taumbayan, na hindi lahat ng institusyon ay bulok, at maaari pa ring pagkatiwalaan ng sambayanan.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Edukasyon ng mga kabataan, ‘wag hayaang nakawin ng mga korup

ni Leonida Sison @Boses | September 27, 2025

Kapag may sumisingaw na alegasyon hinggil sa usapin ng kickback sa mga opisyal ng gobyerno, bukod sa pera nagiging dagok ito sa taumbayan — lalo na kung ang nadadawit ay mula mismo sa sektor ng edukasyon na dapat simbolo ng pag-asa at integridad. 

Kaya nang mabanggit ang pangalan ng isang mataas na opisyal ng Department of Education (DepEd) na umano’y may komisyon galing sa proyekto ng gobyerno, hindi maiwasang mabaon sa alanganin ang imahe ng institusyong dapat gumagabay at inaasahang haligi ng kaalaman ng mga kabataan. 

Sa naganap na pagdinig sa Senado, isiniwalat ni dating Department of Public Works and Highways (DPWH) Undersecretary Roberto Bernardo na may isang opisyal ng DepEd ang kabilang sa mga tumanggap umano ng komisyon mula sa listahan ng proyektong nagkakahalaga ng P2.85 bilyon noong 2024. 

Ayon kay Bernardo, nasa 15 porsyento raw ng pondo ang itinuring na commitment mula sa unprogrammed appropriations sa Office of the Executive Secretary. 

Mariing itinanggi ng nasabing opisyal ang paratang at nagpahayag na bukas siya sa anumang imbestigasyon. Dahil dito aniya ay boluntaryo siyang magli-leave of absence upang bigyang daan ang patas na proseso ng pagsisiyasat. 

Iginiit naman ni DepEd Secretary Sonny Angara na nananatiling nakatuon sila sa pangunahing tungkulin na maghatid ng de-kalidad na edukasyon, at tiniyak na pangangalagaan ng kagawaran ang pinakamataas na pamantayan ng integridad. 

Sa kabila ng pagtanggi, hindi maikakaila na ang pagkakadawit ng pangalan ng opisyal ay magbubukas ng maraming tanong hinggil sa kalinisan ng mga transaksyon sa pamahalaan. 

Kung tutuusin, ang problema ay hindi lamang kung totoo o hindi ang alegasyon, kundi kung paanong patuloy na nadadamay ang sektor ng edukasyon sa mga isyu ng anomalya. 

Ang edukasyon ay dapat maging ligtas na espasyo mula sa katiwalian, subalit tila hindi ito maalis sa impluwensya ng pamumulitika at pangungurakot. 

Ang bawat sentimong inilalaan sa edukasyon ay para sa kinabukasan ng kabataan — hindi para maging palaman sa bulsa ng iilang taga-gobyerno. 

Kung tunay na nais ng pamahalaan na ipakita ang kanilang integridad, dapat walang sinuman, gaano man kataas ang posisyon, ang makakalusot sa pananagutan. Sapagkat sa huli, ang anumang bahid ng katiwalian sa edukasyon ay hindi lamang pagkawala ng pera, kundi pagnanakaw mismo sa kinabukasan ng mga kabataan.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Pondo para sa sektor ng edukasyon, dapat maramdaman ng mga guro at estudyante

ni Leonida Sison @Boses | September 26, 2025

Kung tutuusin, ang dagdag na pondo para sa edukasyon ay hindi lang tinitingnan bilang biyaya mula sa gobyerno kundi isang obligasyon na matagal nang dapat naibigay. 

Taun-taon, paulit-ulit na ipinapako ang mga guro, magulang, at mag-aaral sa pangakong uunahin ang edukasyon. 

Kaya’t ang pag-apruba ng Kamara sa dagdag na bilyong piso para sa 2026 budget ng Department of Education (DepEd) ay karapat-dapat lamang, para sa matagal nang utang ng estado sa mga paaralan. 

Sa deliberasyon nitong linggo, tumaas sa P1.224 trilyon ang pondo ng sektor — ang pinakamalaking alokasyon sa kasaysayan at unang beses na naabot ng Pilipinas ang 4% benchmark ng United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO).

Ang DepEd, na unang nagpanukala ng P928.52 bilyon, ay labis ang pasasalamat sa Kongreso, ngunit ang paalala ni DepEd Secretary Sonny Angara na ang halaga ng dagdag na pondo ay nakasalalay sa maayos at mabilis na implementasyon. 

Pinakamalaking bahagi ng dagdag-pondo ang P22.5 bilyon para sa Basic Education Facilities Fund na nakalaan sa pagpapatayo, pagkukumpuni, at pagpapabilis na magawa ng mga pasilidad gaya ng mga silid-aralan at upuan. Pinalakas din ang plano ng kagawaran na makipagtulungan sa mga local government unit (LGU) at pribadong sektor upang maiwasan ang pagkaantala sa mga proyektong pang-imprastraktura. 

Sa usapin ng mga mag-aaral na nasa laylayan, binigyan din ng dagdag na badyet ang mga espesyal na programa — P306 milyon para sa Alternative Learning System, P193 milyon para sa Special Needs Education, P79.6 milyon para sa Indigenous Peoples Education, at P26.25 milyon para sa Madrasah Education. 

At upang harapin ang epekto ng pandemya sa pagkatuto, makakatanggap ang ARAL Program ng P579.5 milyon para sa overload pay ng mga guro at P984 milyon para sa mga non-DepEd tutors. Hindi rin nakalimutan ang nutrisyon ng mga bata, ang School-

Based Feeding Program ay nadagdagan ng P1.88 bilyon bukod pa sa naunang P11.8 bilyon, upang matiyak na patuloy na may pagkain sa hapag ng milyun-milyong mag-aaral. 

Ang lahat ng ito ay naging posible matapos ire-align ng Pangulo ang P255 bilyon mula sa flood control projects ng DPWH. 

Maganda ang dagdag na pondo, pero ang tunay na sukatan ay hindi sa rami ng budget kundi sa bilis at bisa ng implementasyon. 

Sa bansang matagal nang problema ang kakulangan ng silid-aralan, upuan, pasilidad, oportunidad, at iba pa, ang bawat araw ng pagkaantala ng edukasyon ay nangangahulugan lamang ng pagnanakaw sa kinabukasan ng kabataan. 

Kaya naman ang dagdag-pondo ay totoong magpapabuti sa sektor na ito, subalit kailangang agad magkaroon ng resulta. 

Sa kinauukulan, hindi dapat puro pangako lamang para sa ating edukasyon, dapat maramdaman ito ng mga guro at mag-aaral.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com