Epekto ng usok ng sigarilyo at vape sa kalusugan ng mga pet

ni Dr/Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | May 19, 2025

Dear Doc Erwin, 

 Ako ay 40-anyos, may pamilya, at isang housewife. Mahilig ang aming pamilya sa pag-aalaga ng aso. Dahil naniniwala kami na ang mga alagang aso ay mas magiging masaya kung sila ay hindi nakakulong sa dog cage, ay minabuti namin na sila ay malaya sa loob ng aming bahay.

Dahil smoker ang aking panganay na anak at mas nakakabatang kapatid ay nae-expose ang aming mga alagang aso sa usok ng sigarilyo habang naninigarilyo sila sa loob ng aming bakuran. Naninigarilyo sila sa labas ng aming bahay ngunit sa loob pa rin ng aming bakuran.

May masamang epekto ba ang usok ng sigarilyo sa kalusugan ng aming mga alagang aso? Kung mayroon, ano ang mga sakit na maaaring makuha nila dahil sa usok ng sigarilyo? May mga pag-aaral na ba sa mga ito? Maraming salamat at nawa’y mabigyan n‘yo ng pansin ang aking liham at mga katanungan. — Maria Imelda

Maraming salamat Maria Imelda sa iyong pagliham at pagsubaybay sa Sabi ni Doc at BULGAR newspaper. 

Ang usok kung saan nae-expose ang inyong mga alagang aso ay tinatawag na “secondhand smoke”. Ito ay mula sa usok na ibinubuga ng isang taong naninigarilyo. Ito rin ang tawag sa usok na nanggagaling mula sa nakasinding sigarilyo at nalalanghap ng inyong mga alagang aso.

Ang usok mula sa sigarilyo na nalalanghap at kung saan nae-expose ang isang naninigarilyo ay tinatawag na “firsthand smoke”. 

Ang usok mula sa ibinubuga ng naninigarilyo at mula sa nakasinding sigarilyo na kumakapit sa upuan, pinto, bintana, alikabok sa loob ng bahay at sa kapaligiran na maaaring kumapit sa balat, balahibo at madilaan ng ating mga alagang aso, ay tinatawag na “thirdhand smoke”. 

Ayon sa isang artikulo sa website na petMD.com na isinulat ni Dr. Angela Beal, isang veterinarian at isang manunulat mula Columbus, Ohio sa bansang Amerika, maraming masamang epekto sa kalusugan ng ating mga alagang aso ang secondhand smoke mula sa sigarilyo at vape. 

Ayon kay Dr. Beal kasama ang mga sumusunod sa masamang epekto ng secondhand smoke – sakit sa baga at iba pang respiratory problems, cancer, allergies, sakit sa balat, sakit sa mata at sakit sa puso.

Maaaring makaranas ang inyong mga alagang aso na exposed sa secondhand smoke ng ubo, pag-hatsing, at wheezing. Puwedeng lumala ang hika at bronchitis ng inyong mga alagang aso dahil sa usok na kanilang nalalanghap mula sa sigarilyo at vape.

Sa isang pag-aaral (case control study) na isinagawa ng mga researchers mula sa Department of Environmental Health ng Colorado State University, ang mga aso na nakakalanghap ng secondhand smoke ay mas mataas ang risk na magkaroon ng cancer sa baga (lung cancer), lalo na sa mga asong maiigsi ang bibig at ilong. Ang mga asong mahahaba ang bibig at ilong ay mas mataas naman ang risk sa nasal cancer. Kung ninanais na mabasa ang research na ito, makikita ito sa March 1998 issue ng American Journal of Epidemiology.

Tumataas din ang risk ng mga aso sa cancer sa pantog (bladder cancer) kung sila ay nakakalanghap ng secondhand smoke, ayon sa isang 2024 study ng mga dalubhasa mula sa Department of Veterinary Clinical Sciences, College of Veterinary Medicine ng Purdue University sa bansang Amerika. Makikita ang artikulo na ito sa The Veterinary Journal, Volume 303, February 2024 issue.

Ang usok mula sa sigarilyo at vape ay maaaring maging dahilan ng iritasyon at pamumula ng mga mata ng alagang aso. Ang usok na dumadapo sa balahibo at balat ng aso ay maaaring maging dahilan naman ng iritasyon at dermatitis. Puwede ring maging dahilan ng pagkakasakit sa puso ng mga aso na madalas na makalanghap ng usok mula sa sigarilyo at vape.

Ano ang maaari nating gawin upang mabawasan ang exposure ng ating mga alagang aso sa secondhand at thirdhand smoke? Makakabuti kung hindi na maninigarilyo sa loob ng bakuran. At kung ito naman ay hindi maiiwasan, makakabuti na ilayo ang inyong mga alagang aso mula sa mga naninigarilyo.

Upang maiwasan din ang exposure ng ating mga alagang aso sa thirdhand smoke, nararapat na dalasan ang paglilinis ng kapaligiran, mga beddings, laruan, at kinakainan upang maalis ang mga smoke particles na kumapit sa mga ito. Makakabuti rin ang madalas na pagpaligo sa mga alagang aso upang maalis ang smoke particles na kumapit sa kanilang balat at balahibo.

Maraming salamat muli sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y maiiwas niyo ang inyong mga alagang aso sa mga sakit na dulot ng secondhand at thirdhand smoke.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Kawawa ang publiko sa puslit na sigarilyo, vape — eksperto, consumer groups

ni Chit Luna @News | May 16, 2025

File Photo: FP

Ang pagkalat ng mga peke at puslit na produktong tabako sa merkado ay nagpapataas ng panganib sa kalusugan at humahadlang sa pagtatangka ng mga naninigarilyo na huminto, ayon sa mga eksperto sa kalusugan at mga grupo ng consumer.

Hindi lamang nito pinagkakaitan ang gobyerno ng bilyun-bilyong kinakailangang kita kundi pinalalala rin nito ang krisis sa kalusugan ng publiko sa pamamagitan ng paglalantad sa mga mamimili sa mas murang mga produkto na lubhang nakakalason at hindi regulado, sabi ng mga eksperto.

Natuklasan ng isang pag-aaral na inilathala sa Canadian Medical Association Journal na ang pagkakaroon ng mga sigarilyong hindi binubuwisan o kontrabando ay sumisira sa pagtatangka ng mga naninigarilyo na huminto sa pamamagitan ng pagbibigay ng mas murang alternatibo at pagpapataas ng posibilidad ng pagbalik sa bisyo o patuloy na paggamit.

Ang parehong kalakaran ay naobserbahan din sa Pilipinas, kung saan maraming mga iligal na sigarilyo ang ibinebenta nang mas mababa sa kalahati ng presyo ng mga legal na brand.

Ang murang mga iligal na sigarilyo ay sumisira sa mga estratehiya ng gobyerno tulad ng 'sin taxes,' na idinisenyo para pigilan ang paninigarilyo. Kung ang mga naninigarilyo ay maaari pa ring makakuha ng mga murang alternatibo, natatalo ang layunin sa kalusugan ng publiko, ayon kay Adolph Ilas, chairman ng Consumer Choice Philippines.

Ang iligal na kalakalan ay lumitaw din bilang isang malaking pagkawala ng kita para sa gobyerno. Ang datos mula sa Bureau of Internal Revenue (BIR) na binanggit ng OSSTG Ways and Means Committee ay nagpapakita na ang maling deklarasyon at pagpupuslit ng mga produktong vape ay magdudulot ng P62.52-bilyong kakulangan sa koleksyon ng excise tax ngayong taon.

Sa unang bahagi pa lamang ng 2025, mahigit P5 bilyong halaga ng mga iligal na vape ang nakumpiska.

Tumaas din muli ang antas ng paninigarilyo sa Pilipinas matapos ang halos isang dekada ng pagbaba. Base sa datos ng gobyerno sa isang pagdinig sa sponsorship para sa House Bill 11360, sinabi ni Nueva Ecija Representative Mikaela Suansing na ang paglaganap ng paninigarilyo ay tumaas sa 23.2 porsiyento noong 2023 mula sa 18.5 porsiyento noong 2021. Ito ay iniuugnay sa pagkakaroon ng mas mura at iligal na mga produktong tabako na bumaha sa merkado nitong mga nakaraang taon.

Ang mga natuklasan mula sa ilang internasyonal na pag-aaral ay nagpapakita na ang mga iligal na produktong tabako ay naglalaman ng mas mataas na antas ng mga mapaminsalang sangkap. Ipinakita ng isang pag-aaral na inilathala ng U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) na ang mga pekeng sigarilyo ay naglalaman ng mataas na antas ng cadmium, lead, at thallium, mga metal na nauugnay sa kanser, pinsala sa bato at iba pang malubhang sakit.

Ang mga iligal na produktong tabako ay mas mapanganib kaysa sa mga legal dahil hindi ito ginagawa sa ilalim ng anumang uri ng pangangasiwa sa kaligtasan, ayon kay Dr. Lorenzo Mata, presidente ng Quit for Good, isang grupo na nagtataguyod ng pagbabawas ng pinsala mula sa tabako.

Sinabi rin ni Suansing na bagama't ang Sin Tax Law ay unang nagdulot ng mas mataas na kita at mas mababang antas ng paninigarilyo, ang koleksyon ng excise tax ay patuloy na bumababa mula noong 2021.

Itinuro niya na ang excise tax collection na bumaba sa P160 bilyon noong 2022 mula sa P176 bilyon noong 2021. Ito ay patuloy na bumaba sa P135 bilyon noong 2023.

Nagpatuloy ang kalakaran hanggang 2024, kung saan iniulat ng BIR na bumaba pa ang koleksyon sa P134 bilyon.

Ibinunyag naman ni Senate Ways and Means Committee Chairman Sherwin Gatchalian sa isang pagdinig noong 2024 na ang pagkalugi sa buwis mula sa iligal na kalakalan ng sigarilyo ay umabot sa P342 milyon, habang ang mula sa iligal na mga produktong vape ay umabot sa P64 milyon.

Bilang tugon, pinaigting ng BIR ang mga aktibidad laban sa mga iligal na sigarilyo at mga produktong vape at nagsagawa ng 141 operasyon laban sa iligal na pagbebenta ng vape noong 2023.

Pinaigting din ng Bureau of Customs (BOC) ang mga inisyatiba nito laban sa smuggling. Sinabi ni BOC assistant commissioner Vincent Maronilla na nakahuli ang ahensya ng 318 kargamento ng mga iligal na produkto noong 2024, na may tinatayang halaga na P9.19 bilyon, o mahigit limang beses sa P1.71 bilyong halaga ng mga nahuli mula sa 131 operasyon noong 2021.

Sa buong mundo, tinataya na 14 hanggang 15 porsiyento ng lahat ng produktong tabako na kinokonsumo taun-taon ay iligal, na bumubuo sa halos 500 bilyong sigarilyo. Ang mga produktong ito ay karaniwang puslit at ginagawa nang hindi sumusunod sa mga pamantayan ng regulasyon, kaya't mas mura at mas madaling makuha ng mga mamimiling may mababang kita at ng kabataan.

Iniulat din ng International Chamber of Commerce (ICC) Counterfeit Intelligence Bureau na ang mga nakumpiskang pekeng sigarilyo ay naglalaman ng hanggang limang beses na mas maraming cadmium, anim na beses na mas maraming lead, 160 porsiyento na mas maraming tar at 133 porsiyento na mas maraming carbon monoxide kumpara sa mga legal na brand.

E-cigarettes, heated tobacco nakatulong sa milyun-milyong naninigarilyo

ni Chit Luna @News | May 7, 2025

Milyun-milyong indibidwal ang nakalaya mula sa paninigarilyo sa pamamagitan ng e-cigarettes, heated tobacco, nicotine pouch at iba pang harm reduction tools, ayon sa report ng World Vapers Alliance (WVA).

Sinabi ng WVA na mas marami pa ang maaaring huminto sa paninigarilyo kung pakikinggan ng World Health Organization (WHO) ang mga karanasan ng mga taong ito na lumipat sa mga alternatibong produkto na walang usok.

Ayon sa ulat ng WVA, ang paggamit ng vape ay doble ang bisa sa pagtigil sa paninigarilyo kumpara sa mga tradisyonal na nicotine replacement therapies (NRTs). Binanggit pa ng WVA ang inisyatiba ng National Health Service (NHS) sa United Kingdom na magbigay ng mga e-cigarette sa mga kasalukuyang naninigarilyo bilang bahagi ng kanilang programa.

Batay sa mga siyentipikong pag-aaral, napatunayan na ang harm reduction o pagbabawas ng pinsala ay isang epektibong stratehiya. Dagdag pa ng WVA, ang mga e-cigarette ay tinatayang 95 porsiyento na mas ligtas kaysa sa ordinaryong sigarilyo, isang konklusyon na sinusuportahan din ng Public Health England.

Dahil dito, nanawagan ang WVA sa WHO na isaalang-alang ang mga positibong resulta ng paggamit ng harm reduction tools at pakinggan ang boses ng milyun-milyong taong natulungan nito.

Ayon sa WVA, ang e-cigarettes, heated tobacco at nicotine pouch ay lubos na epektibo sa pagtulong sa mga naninigarilyo na huminto, base sa mga siyentipikong pag-aaral.

Ipinakikita ng mga pag-aaral sa biomarker ng tao ang potensyal sa pagbawas sa pinsala ng mga alternatibong produktong ito na walang usok. Kahit ang bahagyang paglipat sa mas mababang panganib na mga alternatibo ay maaaring maging isang hakbang tungo sa lubos na pagtigil sa paninigarilyo.

Ang unti-unting pamamaraang ito ay maaaring mas katanggap-tanggap para sa ilang mga naninigarilyo, ayon sa WVA.

Ayon sa pag-aaral, ang pangunahing sanhi ng mga sakit na nauugnay sa paninigarilyo ay ang pagkasunog ng tabako, na naglalabas ng libu-libong nakalalasong kemikal. Dahil inaalis ng mga produktong walang usok na nikotina ang pagkasunog, nababawasan ang pagkakalantad sa mga mapaminsalang sangkap.

Sinabi ni French oncologist Dr. David Khayat, sa isang panayam ng pahayagang Phileleftheros ng Cyprus, na ang paglipat ng mga naninigarilyo sa mga alternatibong walang usok ay maaaring magpababa ng panganib sa kanser.

Binanggit niya ang mga siyentipikong pag-aaral na nagpapakita na ang dami at konsentrasyon ng mga sangkap na nalilikha mula sa paninigarilyo ay konektado sa mataas na temperatura na nangyayari sa panahon ng pagkasunog.

Sa ulat na “Rethinking7 Tobacco Control: 20 Harm-Reduction Lessons the FCTC Should Take Note Of,” iminungkahi ng WVA na dapat isaalang-alang ng WHO Framework Convention on Tobacco Control ng World Health Organization, na nagdiriwang ng ika-20 anibersaryo nito sa 2025, ang mga instrumentong ito sa pagbabawas ng pinsala para tulungan ang mga naninigarilyo na huminto.

Ang matigas na pagtanggi ng FCTC na kilalanin ang potensyal ng mga estratehiya sa pagbabawas ng pinsala, lalo na ang vaping, nicotine pouch at mga produktong hindi nasusunog, ay hindi lamang humahadlang sa mga pagsisikap sa pagtigil sa paninigarilyo kundi malamang na kumikitil pa ng milyun-milyong buhay, ayon sa WVA.

Sumang-ayon ang Nicotine Consumers Union of the Philippines sa ulat, at sinabing mas maraming pagpipilian na ang magagamit ng mga naninigarilyo ngayon. Maging ito ay e-cigarettes, heated tobacco, o nicotine pouch, dapat payagan ang mga mamimili na pumili ng mga produktong hindi gaanong nakakasama sa kanila, sabi ni NCUP president Anton Israel.

Inilathala ng mga mananaliksik mula sa Brighton at Sussex Medical School ang isang pag-aaral sa Oxford Academic noong Pebrero 2024, na nagpapakita na ang mga naninigarilyo na kinikilala ang vaping bilang mas mababa ang panganib kaysa sa paninigarilyo ay mas malamang na lumipat pagkalipas ng anim na taon.

Ang pananaliksik, na sinuportahan ng U.K. Medical Research Council, Wellcome, University of Bristol, Cancer Research U.K., at Society for the Study of Addiction, ay nagbibigay-diin sa pangangailangang iwasto ang maling7 pananaw ng publiko tungkol sa vaping.