Public Employment Service Office, malaking tulong sa mga manggagawa sa loob at labas ng bansa

ni Sonny Angara @Agarang Solusyon | October 28, 2023

Sa higit 23 taon, naging malaking tulong ang Public Employment Service Office (PESO) sa mga kababayan nating naghahanap o gustong makasiguro ng mapapasukang trabaho mapa-lokal man o sa ibayong-dagat.

Ang PESO na matatandaang isinabatas sa ilalim ng RA 8759 ay itinatag sa kapitolyo ng mga lalawigan, maging sa malalaking lungsod at strategic areas sa iba’t ibang panig ng bansa. Sa madaling salita, ang PESO ay makikita sa mga komunidad na pinangangasiwaan ng mga lokal na pamahalaan, gayundin ng ilang NGOs at community-based organizations at SUCs. Konektado ang PESOs sa regional offices ng DOLE na siyang namamahala sa coordination at technical aspects nito, at sa DOLE central office bilang bahagi ng national employment service network.

Bilang pagkilala sa napakahalaga at napakalaking papel na ginagampanan ng PESOs, sumailalim sa pagrebisa ng Kongreso ang RA 8759 noong 2015 sa pamamagitan ng RA 10691 na mas nagpalakas sa sistema ng PESOs at para mapalawak ang sakop nito hanggang sa pinakamababang sangay ng LGUs sa buong bansa.

Bilang chairman ng Committee on Labor Employment and Human Resources nang mga panahong iyon, tumayo tayong sponsor ng naturang batas na pangunahing iniakda ng ating kasamahang si Senador Jinggoy Estrada. At dahil nakita natin ang tagumpay ng PESOs, naging maigting ang ating pagnanasang mas mapalawak ang tulong nito hanggang sa malalayong lugar ng Pilipinas.

Matapos maisabatas ang RA 10691 noong Oktubre 26, 2015, naitatag na ang PESOs sa lahat ng lalawigan, lungsod at munisipalidad sa bansa. Mas maraming bayan ang naabot, at mas maraming Pinoy ang natulungan ng batas, saan mang panig sila ng Pilipinas nagmula.

Naging daan din ang batas na ito upang maging modern public employment service intermediary ang PESO, na nagkakaloob ng multi-dimensional employment facilitation services. At liban sa job facilitation, nagkakaloob din ang PESOs ng labor market trends and information, livelihood, skills and entrepreneurship training, at iba pa.

Ayon sa datos mula sa DOLE, tinatayang 2 milyong Pinoy na naghahanap ng trabaho ang natulungan ng PESOs. At dahil dito, ayon sa ahensya, nakapagtala tayo ng mas maayos na pag-eempleyo.

Sa ulat naman ni DOLE Secretary Bienvenido Laguesma na tumatayong overall administrator at coordinator ng PESOs, sinabi niyang may kabuuang 1,190 job fairs na ang inorganisa ng kanilang ahensya na isinagawa sa iba’t ibang lugar sa bansa mula pa noong July 2022.

Sa mga nasabing job fair, ayon pa rin kay Sec. Laguesma, mahigit 320,000 jobseekers ang nakapagparehistro, kung saan higit 50,000 sa kanila ang aktuwal na nakakuha ng trabaho sa mismong araw ng kanilang aplikasyon.

Malaking tulong din daw sa mga ganitong pagkakataon ang RA 11261, ayon pa kay Sec. Laguesma – ito ang First Time Jobseekers Assistance Act na iniakda natin noong 17th Congress. Nilikha natin ang batas na ito upang mas mapagaan ang paghahanap ng trabaho para sa ating jobseekers.

Nilalayon kasi ng nasabing batas na gawing libre para sa mga first time na naghahanap ng trabaho tulad ng mga fresh grads ang pagkuha ng mga kinakailangang dokumento para sa kani-kanilang job applications.

Kaugnay sa usapin ng unemployment, sa lumabas na datos nitong Agosto 2023, bumaba ang ating unemployment rate sa 4.4 percent mula sa 4.8% noong July. Makikita ang malaking pagbaba mula sa 5.3% rate na naitala sa kaparehong buwan noong 2022.

Maging ang underemployment ay bumaba rin sa 11.7 percent nitong nakalipas na Agosto mula sa 15.9 percent, Hulyo ngayong taon.

---

May katanungan ka ba, reklamo o nais ihingi ng tulong? Sumulat sa  AGARANG SOLUSYON ni Sonny Angara, BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa agarangsolusyon.bulgar@gmail.com

Rebisyon ng Government Procurement Act, para iwas-korupsiyon

ni Sonny Angara @Agarang Solusyon | October 21, 2023

Matatapos na, dalawang linggo na lamang mula ngayon ang mga isinasagawang pagdinig ng Senado sa individual budgets ng mga ahensya ng gobyerno. Sa tulong ‘yan ng mga subcommittee chairman ng ating pinamumunuang komite, ang Senate Committee on Finance.

Ang susunod na hakbang natin dito ay kakalapin natin ang mga rekomendasyon mula sa 15 subcommittee chairpersons na bubuo sa committee report ng Senado para sa 2024 General Appropriations Bill (GAB).

At bilang tayo ang chairman ng Finance Committee, nais nating agad masimulan sa Nobyembre 6, sa muling pagbubukas ng Kongreso ang pag-sponsor sa report na ito.

Maaasahan ninyo ang isang marubdob, masusi at malalim na diskusyon para sa panukalang P5.768 trilyong national budget para sa 2024.

At tulad ng nakagawian sa mga nakaraang pagdinig, lahat ng opinyon at amendments na nais ipasok ng ating mga kasamahan para rito ay ating ikokonsidera upang mabuo ang GAB version ng Senado.

Liban sa national budget, isa pang mahalagang panukala ang pinagkakaabalahan ng ating komite sa kasalukuyan – ang rebisyon ng Government Procurement Reform Act (GPRA).

Kamakailan, nagsagawa tayo ng pagdinig sa iba’t ibang panukalang batas na may kinalaman sa GPRA na inihain ng ating mga kasamahang sina Sens. Risa Hontiveros, Francis Tolentino, Pia Cayetano, Bong Revilla Jr., at Jinggoy Estrada. At siyempre, kasama ang ating mismong panukala, ang Senate Bill 2466 na naglalayong amyendahan ang GPRA para naman mas mapalakas ang batas na ito at mas makatulong sa kasalukuyang sitwasyon ng ating pinansiya.

Ang GPRA na iniakda ng namayapa nating ama, si dating Senate President Edgardo Angara, ay isinabatas noong Enero 2003 sa pamamagitan ng Republic Act 9184. At isang malaking karangalan ng bansa, maging ng aming pamilya na kilalanin at papurihan ang GPRA sa iba’t ibang panig ng mundo at ng iba’t ibang organisasyon tulad ng World Bank.

Nilikha ang batas na ‘yan upang mas maging transparent, mapahusay at maiadya sa anumang uri ng korupsiyon ang government procurement process. Ayon nga sa Department of Budget and Management, isa ang GPRA sa mga mabibisa at pinakamalalaking batas sa bansa laban sa korupsiyon.

Ngayon, dalawang dekada na ang nakalilipas mula nang maisabatas ang GPRA. At sa totoo lang, napakarami na ring nagbago. Napakaraming naging katanungan sa government procurement process natin sa kasalukuyan tulad ng underspending ng mga ahensya, napakabagal na infrastructure projects at ang napakatagal na pagproseso sa goods and services procurement.

Kumbaga, binuo nga ‘yung batas na ‘yun para mapaghusay ang procurement process natin, pero ang nangyari, mas naging inefficient ito sa kasalukuyan. Ito ang mga dapat bigyang pansin sa mga gagawing rebisyon sa batas na ito. Kahit nga si Pangulong Marcos Jr. sa kanyang ikalawang SONA nitong Hulyo, sinabi niya na makatutulong ang bagong procurement law at auditing code para mas maging akma sa patuloy na pagbabago ng panahon.

Sa rekomendasyon ng DBM, kung magpapatupad daw ng amended GPRA, kailangang magpatupad ng innovative procurement methods na naaayon sa methodology for assessing procurement system o MAPS. Binigyang-diin ng DBM na makatutulong din kung tuluyan nang ipatutupad ang digitalization at innovation para mas maging episyente at bukas sa publiko ang procurement process ng gobyerno.

---

May katanungan ka ba, reklamo o nais ihingi ng tulong? Sumulat sa  AGARANG SOLUSYON ni Sonny Angara, BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa agarangsolusyon.bulgar@gmail.com

Physical at mental well-being, ‘wag balewalain

ni Sonny Angara @Agarang Solusyon | October 14, 2023

Mula noong nakaraang taon, 2022, nagsimula na tayong bumangon mula sa pandemya ng COVID-19.

Unti-unti, balik-normal na ang pamumuhay ng mga Pilipino. Marami nga sa atin, bihira na lang ang nagsusuot ng face masks. Unti-unti na ring nababalewala ang “social distancing” dahil nga wala nang gaanong ipinapatupad na mga restriksyon.

Kung titingnan natin, mabuti naman at balik sa dating takbo ang publiko. Sa mga empleyado, face-to-face na ulit. And’yan na naman ang santambak na workloads. ‘Di tulad dati, nasa bahay lang tayo, kasi nga, delikadong lumabas at takot na takot tayong lumarga dahil napakatindi talaga manghawa ng COVID. Ngayon, ika nga, back to normal programming tayo.

Pero, sa kabila ng positibong epekto nito sa ating pamumuhay at ekonomiya, marami ring bagay ang nagbalik sa normal na hindi nakakatulong sa iba.

Bumalik nga tayo sa nakagawian, balik din sa dati ang napakasikip na daloy ng trapiko na talaga namang nagpapasakit sa ulo ng publiko. Sa workplaces naman, dahil nga normal na ulit ang kalakaran, eto na naman ang stress sa nag-uumapaw na trabaho. Hindi mo naman puwedeng pabayaan dahil ‘yan ang kabuhayan mo.

Dahil nagawi na rin lang tayo sa usaping ‘stress’, pag-usapan natin ang tungkol sa physical at mental well-being. Ang mga bagay na ito ay hindi dapat isinasawalang-bahala ng health experts.

Sa pahayag ng World Health Organization (WHO), dumami ang bilang ng mga indibidwal na nalulong sa alak at droga noong pandemya.

Siguro, naging paraan nila ito para maaliw ang sarili? Posible. Marami rin ang nakaranas ng insomnia o problema sa pagtulog. Marami ang ganyang kaso na nauwi sa anxiety. Dahil nga naman sa panganib ng pandemic, hindi tayo mapakali. Lagi tayong takot. Naging paranoid tayo, sa totoo lang.

Batay din sa datos ng National Mental Health Program o NMHP, sa kasalukuyan, mahigit 1 milyong tao sa Pilipinas ang dumaranas ng depressive disorder; 521,000 ang may bipolar disorder habang 213,000 ang schizophrenic. Ayon sa NMHP, posibleng mas marami pa r’yan ang may suliranin sa pag-iisip dahil marami tayong mga kababayan na hindi pa nasusuri sa ganitong aspeto.

Aminado naman tayo na hindi madaling lutasin ang mga ganitong suliranin. Pero, may isa tayong itinutulak na proposisyon na makagagaan sa problemang ito. Nar’yan ang development ng mas marami pang parke o mga lugar na maaaring puntahan para makapag-unwind ang ating isipan, sports and recreational facilities at open spaces, lalo na rito sa mga kalunsuran. Bakit ito ang naisip ko? Kung titingnan natin ang pag-aaral ng mga eksperto, malaki ang naitutulong ng mga ganitong imprastraktura para maisulong ang social interaction o ang pakikihalubilo natin sa kapwa.

Nakatutulong din ito sa estado ng ating pag-iisip at magandang proyekto ito para sa ating mga komunidad.

Nitong nakaraang linggo, dininig natin sa pangunguna ng ating komite, ang Finance Committee, ang budget ng DPWH. Doon, ipinahayag natin ang ating proposisyon hinggil sa pagpapalawak sa kanilang proyekto.

‘Pag sinabi kasi nating DPWH, ang papasok agad sa isip natin ay mga imprastrakturang tulad ng kalsada, tulay, na kailangan naman talaga natin dahil sa ganyang gumagalaw ang kalakalan. Pero kung susumahin natin, makikita natin, halos lahat naman ng mga kalsada at tulay na ginagamit sa transportasyon ng basic goods and services, napatag na o naayos na.

Panahon na para naman paunlarin natin ang mga local community projects, tulad nga ng mga binanggit ko kanina na parke, recreational or multi-purpose facilities, etc. ‘Di naman kailangang sumakop tayo ng malaking lupa sa mga ganitong proyekto. Dapat, may diskarte tayo kahit maliit na espasyo lang ang gagamitin. Ang mahalaga, may espasyo tayo para makapaglibang.

May isang panukalang batas sa Senado, kung saan isa tayo sa co-author, ang Senate Bill 1290 o ang Walkable and Bikeable Communities Act. Lusot na sa Senado ‘yan, pipirmahan na lang ng Pangulo. Ang layunin nito ay para sa recreation o ito ngang libangan, hindi lang ng mga bata kundi ng adult public.

Sa totoo lang, sa buhay na maraming komplikasyon, kailangang may panahon tayo sa paglilibang. Malaki ang maitutulong nito para maibsan ang bigat ng mga problema at maliwanagan ang ating pag-iisip. Gawin nating regular na oras sa buhay natin ang paglilibang.

---

May katanungan ka ba, reklamo o nais ihingi ng tulong? Sumulat sa  AGARANG SOLUSYON ni Sonny Angara, BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa agarangsolusyon.bulgar@gmail.com