Ang makabuluhan at mabungang buhay at kamatayan ni Papa Kiko

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | Apr. 27, 2025

May koneksyon kaya ang sunud-sunod na pagkamatay ng mga sikat at kilala sa ating bansa sa pagpanaw ng mahal na Pope Francis? 

Si Pilita Corrales pumanaw noong Abril 12, si Nora Aunor pumanaw noong Abril 16, si Kap Jun Ferrer ng Barangay Bahay-Toro pumanaw noong Abril 20, si Hajji Alejandro pumanaw noong Abril 22. At sa gitna ng pagpanaw ng mga kilalang Pinoy na ito, pumanaw si Papa Francisco noong Abril 21, Lunes ng Muling Pagkabuhay.

Makabuluhan at mabunga ang naging buhay ng mga yumaong sikat na Pinoy mula kay Pilita hanggang kay Nora at Hajji. Ganoon din para sa mahal na barangay captain at dating konsehal ng Lungsod Quezon na si Atty. Jun Ferrer. Kanya-kanyang istorya ang binanggit, puno ng paghanga at pasasalamat ng mga kaibigan, katrabaho at kapamilya ng mga yumaong kilalang mamamayan. Ngunit, ano ang mga istorya ng paghanga at pasasalamat na bumabalot sa naging buhay ni Papa Francisco? Mata, tinig, tainga, paa, puso, kaluluwa. Anim na bahagi ng katawan at pagkatao ni Pope Francis ang nais nating bigyang-diin.

Una -- mata. Nag-aral ng agham si Papa Francisco. Nag-aral siya ng Chemistry bago pumasok sa seminaryo. Mahalaga sa batang Georgio ang pagmamasid, ang paggamit ng kanyang mga mata. Kaya pala tahimik ang yumaong Papa. Unang ginagamit nito ang kanyang mga mata upang tingnan ang nangyayari sa kanyang paligid, noon sa Argentina, ngayon sa Roma at sa buong mundo.

Ikalawa -- tinig. Walang sawang pamamahayag ng mabuting balita ng Diyos, ng katotohanan, katarungan sampu ng kanyang galit sa katiwalian at kapabayaan ng marami sa kanilang pamumuhay at pamumuno. 

Bagong hirang na Papa pa lamang siya nang punahin na niya ang mga Kardinal at ibang matataas na opisyales ng “Curia” na kanyang sinabihang kumportable at masasarap ang buhay ngunit hindi lumalabas at tinitingnan ang tunay na kalagayan ng buhay ng mga maliliit at mahihirap sa mundo. Kaya’t ang kanyang simpleng panawagan o utos: Go out, go out… (lumabas, lumabas kayo).

Ikatlo -- tainga. Mula 2023 hanggang kasalukuyan kanyang pinalalim ang konsepto, mas mabuti, ang diwa ng “synodality” na madalas isalin, “walking together o magkasamang naglalakad.” 

Magkasama hindi lang sa paglalakad kundi magkasamang nagkukuwento, nakikinig, umuunawa sa bawat isa habang hinahanap ang kalooban ng Diyos.

Ikaapat --paa. Noong malakas-lakas pa siya, sinikap niyang dumalaw sa iba’t ibang bahagi ng mundo. Dinagsa siya ng mga tao tulad ng anim na milyong Pinoy na sinikap na makita at makinig sa kanya sa Luneta noong 2015. 

Hanggang sa huling araw ng kanyang buhay, mahina na’t nasa bingid na ng kamatayan, lumabas pa rin siya at binati ang mga peregrino sa San Pietro at binasbasan ang mga ito sa kahuli-hulihang pagkakataon bandang alas-12 ng tanghali noong Linggo ng Pagkabuhay ng Panginoon.

Ikalima -- puso. Ang kanyang motto, “Miserando atque Eligendo” ay ang buod ng kanyang buhay. Ito’y batay sa pagtawag ni Hesus kay San Mateo, na tinawag habang kinaaawaan! 

Ang awa at ang pagtawag ng Panginoon kay Mateo ay siya ring naramdaman ni Papa Francisco mula noong narinig niya ang tawag ng Diyos hanggang sa katapusan ng kanyang buhay. Kaya’t ganoon din siya sa lahat, niyayakap, kinakalinga bilang bahagi ng pagtawag sa kanya.

Ikaanim -- kaluluwa. Isang kaluluwang dalisay si Papa Francisco. Kapag natunghayan mo ang kanyang mukha, kapag ito’y nakangiti o tumatawa, walang pamimilit o pagkukunwari. Ganoon din kung siya’y malungkot o nagagalit, totoo at walang anumang bahid ng pagkukunwari o pagpapanggap.  

Mula mata hanggang bibig, tainga, paa, puso at kaluluwa, sinikap ni Papa Francisco na lubos na makilala at maunawaan ang mundo, kalikasan, mga iba’t ibang bansa at lipunan at ang kalagayan ng tao sa kanyang kabuuan at sa sari-saring hugis at kulay nito. Kaya maaari nating tawagin si Pope Francis na Papa ng Pakikipag-ugnayan o Papa ng Pagkakaisa (Solidarity). 

Kakaiba ang pagtanggap at pagyakap ni Papa Francisco sa lahat ng lahi at paniniwala. Wala siyang tinatangi (discrimination), lahat ay tinatanggap, kinakalinga at tinutulungan.

Malaking kawalan Santo Papa sa gitna, gilid at harapan ng mundong magulo, hati-hati, kanya-kanya at laging nasa bingid ng giyera at sari-saring hidwaan. Sapat nang sulyapan ang kanyang mukha at madaling maghihinahon ang lahat. 

Tama lang na pinili niya ang pangalan na Francisco mula kay San Francisco ng Assisi. Angkop ang pangalan at ang diwa nito hindi lang para sa kanya kundi para sa ating lahat. Sino si San Francesco? Ang santong inawit at itinula ang banal na pagkakaugnay ng lahat. Ang santong minahal at pinagtanggol ang lahat ng buhay mula sa pinakamaliit hanggang sa pinakamalaki, mula sa maliliit na nilikha ng Diyos hanggang sa pinakakamukha, pinakakawangis niya, ang tao. 

Ang santo ng kapayapaan at mapayapang pagkakaisa ng lahat. Salamat sa 12 taon ng inyong paglilingkod. Sadyang larawan kayo ng Santo at ni Kristo. Salamat sa makabuluhan at mabungang buhay. Tiyak na tumutubo at yumayabong na sa mas marami ang inyong mga ipinunla. Wala mang kayo sa aming piling, naroroon naman ang lahat ng hinog na’t handa nang ikalat at ibahagi ang mga punong hitik sa bunga, at mga punong makapal at malawak ang lilim para sa lahat.

‘Simbarangayan’, tularan sana ng iba pang parokya

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | Apr. 26, 2025

Nasa 15 araw nang walang malay ang barangay captain ng Barangay Bahay Toro sa Project 8, Quezon City. 

Mula ika-5 ng Abril hanggang 20, lumalaban sa ospital ang kapitan del barrio na mahal ng maraming taga-Barangay Bahay Toro. Nakadalawang operasyon na si kapitan at kung anu-ano nang mga ibinibigay na gamot at ‘treatment’ sa kanya para lumakas ito at higit sa lahat, para bumalik ang kanyang ulirat. 

Matindi ang epekto ng stroke na dinanas nito noong hapon ng Abril 5. Mabuti na lang at nasa isang miting siya na malapit sa ospital na pinagdalhan sa kanya. Mula una hanggang huling araw ng kanyang pagkakaospital, kaunti lang ang pinapayagang dumalaw kay kap. At isa ako sa pinapayagan ng mga opisyal ng ospital na dumalaw at dasalan si Kap Jun Ferrer.

Sa hindi inaasahang pagkakataon, bandang alas-3 ng madaling-araw ng Abril 20, Pasko ng Pagkabuhay, tumawag si Charm, ang konsehalang anak ni Kap Jun para ipaalam sa akin na pumanaw na ang kanyang mahal na ama. 

Pagising na rin ako nang tumawag si Charm. Kailangan ko na ring maghanda para sa ‘Salubong’ na gaganapin sa alas-4 ng umaga madaling-araw. Habang naghahanda ako, laman ng isip at puso ko ang Panginoong Hesukristo at ang Kanyang Mahal na Ina at si Kap Jun. 

Napakaganda ng araw ng kanyang pagpanaw. Namatay si Kap Jun sa araw ng muling pagkabuhay ng ating Panginoon. Malungkot man ang buong Barangay Bahay Toro, may tuwang nagpupumilit lusawin ang kalungkutan na humahagupit sa lahat. “Biruin mo, namatay si kap sa araw ng muling pagkabuhay ng ating Panginoon. Mahal talaga ng ating Panginoon si kap.” Ito ang madalas kong naririnig sa buong linggong iyon.

Nang binabalikan natin ang mga nagdaang buwan at ang taong nakasama’t nakatulong si kap sa mga nagdaang sakuna mula bagyo hanggang sunog, maganda ang naging ugnayan ng barangay at simbahan kung kaya’t nabuo at naging matibay ang ‘Simbarangayan’ sa Barangay Bahay Toro. 

Lalo pang tumibay ito nang pumili si Bishop Elias Ayuban, ang bagong obispo ng Diyosesis ng Cubao ng araw ng kanyang pagdalaw sa parokyang pinaglilingkuran ko. Pinili niya ang unang Lunes, Marso 3, 2025. 

Dumating si Obispo Elias bandang alas-6:30 ng umaga. Nagsimula agad ang misa at naroroon si Kap Jun, ang karamihan ng kanyang mga alagad. Makikita ang galak sa mukha ng bagong obispo ng Cubao. At natuwa rin siya sa nabuong magandang ugnayan ng parokya at barangay na sinasagisag ng “Simbarangayan.” 

Nang papaalis na si Obispo Elias, kinausap niya ako at nagbigay ng kuro-kuro aniya, “Maganda ang SimBarangayan ninyo. Sana matularan ito ng lahat ng mga parokya.”

Noon ding gabi ng Linggo, Abril 20, minisahan natin si Kap Jun. Unang araw lang iyon ng oktaba ng Paskuwa kaya mabigat at malalim ang epekto nito sa espiritu o diwa ng misang ipinagdiwang natin noong gabi ng Linggo ng Paskuwa.

Damang-dama ko pa ang malalim na galak at pasasalamat at ng maraming nakiisa noong umaga ng Banal na Salubong. Merong magandang mangyayari sa Barangay Bahay Toro, namatay man ang butihing kapitan, at may mabubuhay na bago sa nasabing barangay.

Unang-una, harinawa matauhan ang maraming taga-Barangay Bahay Toro at maisip nila ang ibig sabihin ng biglang pagkamatay ni Kap Jun.

Pangalawa, alamin at pag-usapan kung anu-ano ang magagandang proyekto na sinimulan ni kapitan at kung paano ito mapagpapatuloy.

Pangatlo, ang pagkakaibigan na naidulot ng pagkabukas naming dalawa ni Kap Jun kaya’t madaling nagkapalagayan ng loob at nagtulungan.

Pang-apat, pag-isipan at seryosohin ang hamon ng “Bagong Pulitika,” serbisyo hindi ayuda, itaas ang dangal hindi sandal sa trapo, tao hindi partido, epektibong plataporma hindi propaganda o pabida lang.

Panglima, palalimin ang tugon ng pakikiisa sa mga maralita sa paglikha ng mga mekanismo ng pakikinig at partisipasyon upang hikayatin din silang mag-ambag sa halip na laging umasa lang.

Pang-anim, palalimin ang bayanihan, pagbubuo at pagpapatatag ng pamayanan na siyang diwa ng ‘Simbarangayan’.

Pampito, palaganapin ang diwa ng indibidwal at kolektibong pananagutan na batayan ng tunay na paglilingkod ninuman maging siya’y opisyal o karaniwang kawani ng barangay.

Pangwalo, magkaroon ng malalim na pagninilay, pag-aaral, panalangin upang makita at matugunan ang hamon ng kamatayan ni Kap Jun sa mismong araw ng pagkabuhay.

Ano ang dapat mamatay sa Barangay Bahay Toro para magkaroon ng bagong buhay, bagong kaayusan, bagong ugnayan sa lahat ng antas ng lugar.

Nawa’y hindi masayang ang iyong nasimulan at ipinangarap kasama ang lahat ng iyong ka-barangay Kap Jun. Paalam at maraming-maraming salamat sa lahat.

Mahal na Araw: Banal na paglalakbay sa loob at labas ng bawat mananampalataya

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | Apr. 13, 2025

Lumabas sa front page ng isang pahayagan ang larawan ng isang Hapon na balak maglakbay gamit ang “rickshaw”, sasakyang dalawa ang gulong na hinahatak kadalasan patakbo ng isang tao. 

Balak ni “Gump Suzuki” na maglakbay mula Manila hanggang Davao. Bakit? Para saan? Hindi sinagot ang mga tanong na ito maliban sa “supported ng Department of Tourism” ang “Rickshaw Journey ni Suzuki.”

Para sa turismo, ibang-iba ito sa tinatawag na “Banal na Paglalakbay” na salin sa Pilipino ng salitang Ingles na Pilgrimage.

Simula na ng Banal na Paglalakbay ng bawat Kristiyano ngayong Linggo ng Palaspas.

Mula ngayon hanggang sa susunod na linggo ay mararanasan na ang Banal na Paglalakbay ng Mahal na Araw. 

Mararanasan ng mga Kristiyano ang mahaba, matagal, malayo at sakripisyo at disiplina ng Semana Santa. Hinihingi ng banal na linggong ito ang malalim, taimtim at tunay na pakikiisa natin sa Misteryo Paskuwal: paghihirap, kamatayan at muling pagkabuhay ng Panginoong Hesu-Kristo.

Sa mga nagdaang araw at sa mga darating pa sa bawat parokya ay matutunghayan natin ang iba’t ibang sangkap ng Banal na Paglalakbay.

Una, ang pisikal na paglalakbay na nararanasan sa Visita Iglesia. Noong nakaraang Miyerkules, Abril 9, ginanap ang Visita Iglesia ng Our Lady of Perpetual Help Parish sa Project 8, Quezon City. 

Malayo ang paglalakbay ng mahigit 300 parokyano (7 bus, 45 pasahero ang bawat isa). Dumalaw at nagdasal ang mga peregrino sa mga simbahan ng Manaog, Mangaldan, San Jacinto, Dagupan, Calasiao at Santa Barbara.

Pangalawa, ang mahigit tatlong oras na 14 na istasyon ng krus noong nakaraang Biyernes.

Pangatlo, maikli man ngunit makabuluhang paggunita ng pagpasok ni Kristo sa Jerusalem, ngayong Linggo ng Palaspas. Ang pari ay sasalubungin ng mga parokyanong may hawak na palaspas mula labas hanggang pasukan at looban ng simbahan.

Pang-apat, ang pabasa ng Banal na Pasyon sa Lunes Santo, simula ng alas-4 ng umaga hanggang bandang alas-10 ng gabi. Ang mahabang pag-awit ng kasaysayan ng pasyon ng Panginoon ay paanyaya sa malalim na paglalakbay ng isip, puso, diwa at kaluluwa kasama ang Panginoon sa paggunita sa kanyang paghihirap, mula sa harap ni Pilato hanggang sa mga daan ng Jerusalem, tungo sa kalbaryo na magtatapos sa libingang pinaglagakan kay Hesus.

Panlima, ang Kumpisalang Bayan sa Martes Santo, mula alas-6 ng gabi hanggang makapagkumpisal ang pinakahuling penitente sa loob ng simbahan.

Pang-anim, Liturhiya ng Huwebes Santo, mula Misa ng Krisma (alas-6 ng umaga sa Katedral ng Cubao) hanggang Misa ng Huling Hapunan at Paghuhugas ng Paa ng mga Apostoles at ang paggunita ng Huling Hapunan ni Kristo at ang 12 apostoles sa pamamagitan ng tunay na hapunan ng pari kasama ang napiling gaganap sa 12 apostoles.

Pangpito, ang mga Liturhiya ng Biyernes Santo, mula sa Senakulo ng mga Kabataan sa umaga, ang Siete Palabras mula alas-12 ng tanghali hanggang bago mag-alas-3 ng hapon, ang Liturhiya ng Salita, Pagpupugay sa Krus at ang Komunyon. Bandang alas-5 ng hapon, ang mahabang prusisyon ng mga santo, mula kay Pilato hanggang Santo Entiero at Birhen Dolorosa at ang iba’t ibang mga santong iniingatan ng mga pamayanan na nakalulan sa mga karosa o sasakyan sa gitna ng mahabang prusisyon.

Pangwalo, ang tahimik na umaga ng Itim na Sabado hanggang hapon, na sa buong araw hanggang bandang alas-8 o alas-10 ng gabi, mananahimik ang lahat sa diwa ng panalangin at pagluluksa sa walang tigil na “pagpatay ng tao sa Diyos” sa kanyang karahasan, kasakiman at kamanhiran tungo sa kapwa.

Pangsiyam, ang Sabado de Gloria at ang Misa ng Pagbabasbas at Pagbabalik ng ilaw at galak dahil sa nalalapit na muling mabuhay ang Panginoon.

Pangsampu, ang Salubong ng Ina na masaya’t nagpapasalamat at ang Kanyang Anak na si Hesus na muling nabuhay.

Punung-puno ng mayamang pag-alaala, pagninilay at panalangin ang mga Liturhiya ng Mahal na Araw. Mahaba, malayo, matagal, mahirap ang paglalakbay sa labas at loob ng Mahal na Araw. 

Huwag kalimutan na meron ding “Paskuwa ng Pasyon” ni Inang Kalikasan na walang tigil na pinapahirapan at tila pinapatay ng mga korporasyon na sinusuportahan ng mga walang pakialam na mga pulitiko. Tulad ng nagaganap na pagwasak ng mga bundok ngayon sa Pakil at iba pang karatig na bayan sa Laguna.

Hindi lang sa isang parokya magaganap ang mga gawain at Liturhiya ng Mahal na Araw. Mangyayari ito sa lahat ng parokya sa buong Pilipinas. 

At muling mabubuhay ang malalim na pakikiisa ng lahat ng Kristiyano kay Hesu-Kristo, sa kanyang Misteryo Paskuwal, at muli ring tatatag at tatapang ang bawat Kristiyano na huwag matakot at panghinaang loob na sumunod at tumulad sa Panginoon sa ating personal at kolektibong pagyakap sa ating sarili’t personal na misteryo paskuwal tungo sa pagbabago ng sarili ng bawat mamamayan.