Danyos sa kasambahay

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | July 1, 2023

Dear Chief Acosta,

Ako ay isang kasambahay. Tinanggal ako ng aking amo sa trabaho dahil wala na diumano silang pampasuweldo sa akin. May makukuha po ba akong danyos sa aking amo? -Bea

Dear Bea,

Para sa iyong kaalaman, ang batas na nakasasaklaw sa iyong suliranin ay ang Republic Act (RA) No. 10361 o mas kilala sa tawag na “Domestic Workers Act” o “Batas Kasambahay”. Nakasaad sa Section 32 ng R.A. No. 10361 ang mga sumusunod:

“SEC. 32. Termination of Service. – Neither the domestic worker nor the employer may terminate the contract before the expiration of the term except for grounds provided for in Sections 33 and 34 of this Act. If the domestic worker is unjustly dismissed, the domestic worker shall be paid the compensation already earned plus the equivalent of fifteen (15) days work by way of indemnity.

Samantala, nakasaad sa Section 34 ng nasabing batas, kung kailan maituturing na may sapat na basehan ang pagtanggal sa isang kasambahay.

“SEC. 34. Termination Initiated by the Employer. – An employer may terminate the services of the domestic worker at any time before the expiration of the contract, for any of the following causes:

a. Misconduct or willful disobedience by the domestic worker of the lawful order of the employer in connection with the former’s work;

b. Gross or habitual neglect or inefficiency by the domestic worker in the performance of duties;

c. Fraud or willful breach of the trust reposed by the employer on the domestic worker;

d. Commission of a crime or offense by the domestic worker against the person of the employer or any immediate member of the employer’s family;

e. Violation by the domestic worker of the terms and conditions of the employment contract and other standards set forth under this law;

f. Any disease prejudicial to the health of the domestic worker, the employer, or member/s of the household; and

g. Other causes analogous to the foregoing.”

Samakatuwid, walang sapat na basehan o dahilan ang pagkakatanggal sa ‘yo. Dahil dito, maaari mong masingil ang mga sumusunod mula sa iyong dating amo:

a. Kabayaran sa mga araw na ikaw ay nagtrabaho kung hindi pa nabayaran ukol dito;

b. Danyos na katumbas ng iyong 15 araw na sahod.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Benepisyo para sa mga PWD

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | June 30, 2023

Dear Chief Acosta,

Isa akong PWD at madalas ay sumasakay ako ng taxi papunta sa aking trabaho dahil maulan ang panahon ngayon. Dahil dito ay nakadadagdag ito sa aking gastusin na maaaring makaapekto sa aking budget sa isang buwan. Nais ko lamang malaman kung may diskwento ba ang aking pamasahe sa taxi. Salamat sa inyo. - Put

Dear Put,

Ang sagot sa iyong katanungan ay matatagpuan sa Seksyon 20 ng Republic Act (RA) No. 10754 o ang “An Act Expanding the Benefits and Privileges of Persons With Disability (PWD)”, na nagsaad na:

“SECTION 1. Section 32 of Republic Act No. 7277, as amended, otherwise known as the “Magna Carta for Persons with Disability”, is hereby further amended to read as follows:

‘SEC. 32. Persons with disability shall be entitled to:

‘(a) At least twenty percent (20%) discount and exemption from the value-added tax (VAT), if applicable, on the following sale of goods and services for the exclusive use and enjoyment or availment of the PWD.”

‘(7) On actual fare for land transportation travel such as, but not limited to, public utility buses or jeepneys (PUBs/PUJs), taxis, Asian utility vehicles (AUVs), shuttle services and public railways, including light Rail Transit (LRT), Metro Rail Transit (MRT) and Philippine National Railways (PNR).’”

Ayon sa nasabing probisyon ng batas, ang mga tao na kinokonsidera ng batas na persons with disability (PWD) ay binibigyan ng karapatan na magkaroon ng diskwento na 20% at hindi nasasakop ng pagbabayad ng Value-Added Tax (VAT) sa aktuwal na pamasahe para sa kanyang transportasyon sa mga pampublikong sasakyan, gaya ng mga public utility buses o jeepneys, taxis, Asian utility vehicles (AUVs), shuttle services at mga pampublikong railways katulad ng ating Light Rail Transit (LRT), Metro Rail Transit (MRT) at Philippine National Railways (PNR). Kung kaya patungkol sa nasabi mo na sitwasyon, bilang PWD, ikaw ay nararapat na magkaroon ng diskwento na 20% at pag-alis ng VAT sa ibinabayad mong pamasahe sa taxi sa tuwing pumapasok ka sa iyong trabaho.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Karapatan sa copyright

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | June 29, 2023

Dear Chief Acosta,

Isa akong estudyante sa isang unibersidad na nagbigay ng sulat sa aming dean patungkol sa aking mga saloobin hinggil sa mga pagbabago sa aming unibersidad.

Nagustuhan ng aming dean ang aking sulat at inutos niyang i-publish ito sa diyaryo ng aming department nang walang paalam sa akin. Maaari ba niyang gawin ito? - Mikael

Dear Mikael,

Para sa iyong kaalaman, ang batas na nakasasaklaw sa iyong katanungan ay ang Section 172 (d) ng Republic Act (R.A.) No. 8293 o mas kilala sa tawag na Intellectual Property Code of the Philippines, kung saan nakasaad na:

“Section 172. Literary and Artistic Works. - 172.1. Literary and artistic works, hereinafter referred to as "works", are original intellectual creations in the literary and artistic domain protected from the moment of their creation and shall include in particular:

(a) Books, pamphlets, articles and other writings;

(b) Periodicals and newspapers;

(c) Lectures, sermons, addresses, dissertations prepared for oral delivery, whether or not reduced in writing or other material form;

(d) Letters;

(e)Dramatic or dramatico-musical compositions; choreographic works or entertainment in dumb shows;

(f) Musical compositions, with or without words;

(g) Works of drawing, painting, architecture, sculpture, engraving, lithography or other works of art; models or designs for works of art;

(h) Original ornamental designs or models for articles of manufacture, whether or not registrable as an industrial design, and other works of applied art;

(i) Illustrations, maps, plans, sketches, charts and three-dimensional works relative to geography, topography, architecture or science;

(j) Drawings or plastic works of a scientific or technical character;

(k) Photographic works including works produced by a process analogous to photography; lantern slides;

(l) Audiovisual works and cinematographic works and works produced by a process analogous to cinematography or any process for making audio-visual recordings;

(m) Pictorial illustrations and advertisements;

(n) Computer programs

(o) Other literary, scholarly, scientific and artistic works.”

Sang-ayon sa nabanggit, ang mga sulat o letters ay itinuturing na literary work at original intellectual creations, at protektado ito ng ating batas sa copyright. Samakatuwid, ikaw ay may karapatan sa copyright ng iyong ginawang sulat at dahil dito ay hindi ito maaaring i-publish ng walang consent o pahintulot mula sa iyo.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.