Batang inalagaan nang 28 yrs., gustong legal na ampunin

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | August 7, 2023

Dear Chief Acosta,

Kami ng aking asawa ang nag-alaga sa isang bata na iniwan ng kanyang mga magulang. Sa loob ng maraming taon ay itinuring namin siyang aming sariling anak.

Ngayon, ang batang inalagaan namin ay 28 taong gulang na. Maaari pa ba namin siyang legal na ampunin kahit na siya ay hindi na menor-de-edad? - Asul

Dear Asul,

Para sa iyong kaalaman, ang batas na nakasasaklaw sa iyong sitwasyon ay ang Section 31 ng Implementing Rules and Regulation (IRR) ng Republic Act No. 11642 o mas kilala sa tawag na “The Domestic Administrative Adoption and Alternative Child Care Act,” na sumasailalim sa Section 22 ng nabanggit na batas, kung saan nakasaad na:

“SECTION 31. Who May be Adopted. - The following may be adopted:

(a) Any child who has been issued a CDCLAA;

(b) The marital child of one spouse by the other spouse;

(c) A non-marital child by a qualified adopter to improve status to legitimacy;

(d) A Filipino of legal age, if prior to the adoption, said person has been consistently considered and treated by the adopters as their own child prior to reaching the age of majority for a period of at least three (3) years prior to the filing of the petition;

(e) A foster child who has been declared as legally available for adoption;

(f) A child whose adoption has been previously rescinded;

(g) A child whose biological or adoptive parent have died. Provided, That, no proceedings shall be filed within six (6) months from the time of death of said parent/s; or

(h) A relative of the adopter under the relevant conditions stated in this section.”

Sang-ayon sa batas, maaaring ampunin ang isang Pilipino, kahit na siya ay nasa hustong gulang na, kung siya ay itinuring na sariling anak ng kanyang adopters noong siya ay wala pa sa hustong gulang nang hindi bababa sa 3 taon bago ang pag-file ng petition for adoption.

Ibig sabihin, dahil siya ay pinalaki ninyo at itinuring na sariling anak mula noong siya ay menor-de-edad pa lamang, maaaring ninyong ampunin ang nasabing tao, kahit na siya ay nasa hustong gulang na.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagtitiwala.

Karapatan ng bagong silang na sanggol

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | August 6, 2023

Sang-ayon sa batas, ang personalidad ng isang tao ay nagsisimula sa araw na ipinagdalang-tao siya ng kanyang ina. Para sa mga layuning sibil, ang isang fetus ay ipinagpapalagay na naisilang kung ito ay ipinanganak nang buhay sa oras na siya ay kumpletong nailabas sa sinapupunan ng kanyang ina. Ngunit, kapag ito ay naipanganak nang ito ay 7 buwan pa lamang, hindi ito maituturing na buhay kapag ito ay namatay sa loob ng 24 oras pagkatapos na nailabas mula sa sinapupunan ng kanyang ina.

Ang bawat sanggol na isinilang ay mayroong karapatan na mabigyan ng kanyang pangalan. Kung ang nasabing sanggol ay ipinanganak sa loob ng isang kasal, dadalhin ng nasabing sanggol ang apelyido ng kanyang ama. Ito ay sang-ayon sa probisyon ng Article 174 ng Family Code kung saan nakasaad na:

“Art. 174. Legitimate children shall have the right:

(1) To bear the surnames of the father and the mother, in conformity with the provisions of the Civil Code on Surnames;

(2) To receive support from their parents, their ascendants, and in proper cases, their brothers and sisters, in conformity with the provisions of this Code on Support;

(3) To be entitled to the legitimate and other successional rights granted to them by the Civil Code.”

Kung ang sanggol naman ay ipinanganak sa labas ng isang kasal, maaari niyang gamitin ang apelyido ng kanyang ina o ng kanyang ama kung papayagan ng huli ang paggamit nito ng kanyang apelyido, at kikilalanin niya ang nasabing sanggol sa pamamagitan ng pagpirma niya sa birth certificate ng bata o ng iba pang instrumento kung saan kinikilala niya ang pagiging ama sa nasabing sanggol. Ang karapatan ng isang sanggol na ipinanganak sa labas ng isang kasal na gamitin ang apelyido ng kanyang ama ay sang-ayon sa Republic Act No. (RA) 9255, kung saan nakasaad na:

“SECTION 1. Article 176 of Executive Order No. 209, otherwise known as the Family Code of the Philippines, is hereby amended to read as follows:

Article 176. Illegitimate children shall use the surname and shall be under the parental authority of their mother, and shall be entitled to support in conformity with this Code.

However, illegitimate children may use the surname of their father if their filiation has been expressly recognized by the father through the record of birth appearing in the civil register, or when an admission in a public document or private handwritten instrument is made by the father. Provided, the father has the right to institute an action before the regular courts to prove non-filiation during his lifetime. The legitime of each illegitimate child shall consist of one-half of the legitime of a legitimate child.”

Bukod sa karapatan ng bagong silang na sanggol ang magkaroon ng pangalan, karapatan din niya na mabigyan ng suporta sa kanyang mga pangangailangan bilang isang sanggol hanggang sa kanyang paglaki.

(Article 174(2), Family Code)

Karapatan din ng isang sanggol na dumaan sa National Newborn Screening System sang-ayon sa RA 9288. Isinasagawa ito matapos ang 24 oras at hindi lalampas sa 3 araw mula nang ang isang sanggol ay maipanganak ng kanyang nanay.

Obligasyon ng mga magulang ng bata at ng taong nagpaanak sa isang nanay na mapasiguruhan na maisasagawa ang newborn screening sa loob ng mga araw na nabanggit. Kapag ang mga magulang ay tumanggi sa pagsasagawa nito dahil sa ipinagbabawal ito ng kanilang relihiyon, sila ay magsasagawa ng kanilang Refusal Documentation at magiging kabahagi ito ng medical records ng bata. (Article III, Section 6, RA 9288)

Napasong education insurance, may 2 taon para i-reinstate

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | August 5, 2023

Dear Chief Acosta,

Ako ay kumuha ng isang education insurance plan para sa aking anak, mula sa isang pre-need company noong taong 2021. Tumupad ako sa pagbayad ng buwanang hulog o monthly premiums ng nasabing plan. Subalit, noong isang linggo ay nawalan ako ng trabaho, at sa kasalukuyan ay naghahanap pa rin ako ng bagong trabaho. Gusto kong malaman kung ano ang mangyayari sa kinuha kong education insurance plan kung sakaling mabigo akong bayaran ang mga susunod na monthly premiums nito, at mayroon ba akong iba pang rekurso? - Yana

Dear Yana,

Ang batas na sasaklaw patungkol sa iyong katanungan ay ang Republic Act No. 9829 (RA No. 9829) o mas kilala bilang “Pre-need Code of the Philippines.” Nakasaad sa Section 23 ng RA No. 9829 ang sumusunod na probisyon:

“Section 23. Default; Reinstatement Period. - The pre-need company must provide in all contracts issued to planholders a grace period of at least sixty (60) days within which to pay accrued installments, counted from the due date of the first unpaid installment. Nonpayment of a plan within the grace period shall render the plan a lapsed plan. Any payment by the planholder after the grace period shall be reimbursed forthwith, unless the planholder duly reinstates the plan. The planholder shall be allowed a period of not less than two (2) years from the lapse of the grace period or a longer period as provided in the contract within which to reinstate his plan. No cancellation of plans shall be made by the issuer during such period when reinstatement may be effected.

Within thirty (30) days from the expiration of the grace period and within thirty (30) days from the expiration of the reinstatement period, which is two (2) years from the lapse of the grace period, the pre-need company shall give written notice to the planholder that his plan will be cancelled if not reinstated within two (2) years. Failure to give either of the required notices shall preclude the pre-need company from treating the plans as cancelled.”

Alinsunod sa nabanggit na probisyon ng batas, marapat na nakapaloob sa inyong kontrata na kayo ay may 60 araw na grace period o palugit, mula sa itinakdang araw na dapat mabayaran ang anumang installment payment, upang bayaran ito. Kung ang nasabing grace period ay lumagpas na at hindi mo pa rin nabayaran ang napagkasunduang installment payment, ang iyong education insurance plan ay maaaring mapaso.

Gayunman, maaari mo pa namang i-reinstate ang iyong education insurance plan kung magiging maayos na ang iyong kabuhayan. Ayon sa batas, ang isang plan holder ay mayroong 2 taon mula sa pagkapaso ng kanyang grace period upang i-reinstate o ibalik ang anumang pre-need plan, liban na lamang kung ang plan issuer na nagkaloob ng pre-need plan ay nagbigay ng mas mahabang panahon kaugnay sa reinstatement.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagtitiwala.