Empleyadong pabaya at pasaway, puwedeng sibakin

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 09, 2023

Dear Chief Acosta,

Mayroon akong maliit na negosyo na prutasan. Nagsimula ako sa negosyo na ito nang mawalan ako ng trabaho noong kasagsagan ng pandemya. Sa totoo lang, ngayon pa lamang ako nakakabawi sa pinuhunan ko, ngunit ang problema ko naman ay ang isang tindera ko. Maraming beses na siyang lumiban sa trabaho nang walang paalam.

Madalas din siyang sanhi ng gulo at hindi pagkakaintindihan ng mga kasama niyang tindera. Ilang beses ko na siyang inintindi at binigyan ng pagkakataon na magbago, ngunit kamakailan lamang ay napag-alaman ko na sinisira niya ang mga gamit sa aking tindahan. Maaaring sa mata niya o ng ibang tao ay maliit na bagay lamang iyon, ngunit para sa akin ay napakalaking panlalapastangan iyon dahil dugo at pawis ang ibinuhos ko para ipundar at patuloy na patakbuhin ang tindahan ko ng prutas. Kung ang isang manggagawa ba ay marami nang kapabayaan, paglabag sa kanyang tungkulin at gawaing hindi tama sa kanyang trabaho at mga katrabaho, maaari ba siyang i-terminate? Sana ay malinawan ninyo ako. - Kym

Dear Kym,

Ang isang pribadong manggagawa ay maaaring tanggalin sa trabaho kung siya ay sadyang pabaya, hindi tumutupad sa kanyang tungkulin at sa tiwala na ibinigay sa kanya, gumagawa ng paglabag sa polisiya at panuntunan ng kanyang pinagtatrabahuan at iba pang kawangis na sanhing itinuturing bilang just causes sa ilalim ng batas. Para sa kaliwanagan ng lahat, nakasaad sa Labor Code of the Philippines, as renumbered:

“ART. 297 (282). Termination by employer. - An employer may terminate an employment for any of the following causes:

a. Serious misconduct or willful disobedience by the employee of the lawful orders of his employer or representative in connection with his work;

b. Gross and habitual neglect by the employee of his duties;

c. Fraud or willful breach by the employee of the trust reposed in him by his employer or duly authorized representative;

d. Commission of a crime or offense by the employee against the person of his employer or any immediate member of his family or his duly authorized representatives;

e. Other causes analogous to the foregoing.”

Hindi nakasaad sa batas kung ilan ang partikular na dapat na maging kapabayaan o paglabag ng manggagawa. Hindi rin ikinahon ng batas na kinakailangan na maging sadyang napakalaki ang naging kapabayaan o paglabag ng manggagawa bago ito matanggal sa trabaho. Maliit man o malaki, kung paulit-ulit at patuloy na mayroong kapabayaan o paglabag ang manggagawa ay maaaring ikonsidera ito ng kanyang employer.

Binigyang-diin ng Korte Suprema ang Principle of Totality of Infractions sa desisyon nito sa kasong Neren Villanueva vs. Ganco Resort and Recreation, Inc. (G.R. No. 227175, January 08, 2020). Sa panulat ni Honorable Associate Justice Alfredo Benjamin S. Caguioa, kanilang ipinaliwanag na ang isang manggagawa na paulit-ulit na may paglabag o kapabayaan ay maaaring tanggalin sa trabaho, kahit pa siya ay napatawad na, o napatawan na ng angkop na pagdidisiplina sa mga nakaraan niyang pagkakamali at/o paglabag sa kanyang tungkulin, kung patuloy siyang lumalabag o nagiging pabaya.

Sa sitwasyong iyon, ang kabuuan ng kanyang gawain, kabilang na ang kanyang mga nakaraang naging paglabag o kapabayaan, ang magsisilbing sukatan:

“x x x It is here that totality of infractions may be considered to determine the imposable sanction for her current infraction. In Merin v. National Labor Relations Commission, the Court explained the principle of “totality of infractions” in this wise:

The totality of infractions or the number of violations committed during the period of employment shall be considered in determining the penalty to be imposed upon an erring employee. The offenses committed by petitioner should not be taken singly and separately.

Fitness for continued employment cannot be compartmentalized into tight little cubicles of aspects of character, conduct and ability separate and independent of each other. While it may be true that petitioner was penalized for his previous infractions, this does not and should not mean that his employment record would be wiped clean of his infractions. After all, the record of an employee is a relevant consideration in determining the penalty that should be meted out since an employee's past misconduct and present behavior must be taken together in determining the proper imposable penalty. Despite the sanctions imposed upon petitioner, he continued to commit misconduct and exhibit undesirable behavior on board. Indeed, the employer cannot be compelled to retain a misbehaving employee, or one who is guilty of acts inimical to its interests. It has the right to dismiss such an employee if only as a measure of self-protection.”

To be sure, the totality of an employee’s infractions is considered and weighed in determining the imposable sanction for the current infraction.”

Kung kaya’t ang isang manggagawa na marami nang kapabayaan, paglabag sa kanyang tungkulin at gawaing hindi tama sa kanyang trabaho at mga katrabaho ay maaaring tanggalin sa trabaho kung mayroong sapat na katibayan sa mga ito at dadaan sa angkop na proseso.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Mga karapatan at benepisyo ng titser

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 08, 2023

Isang napakadakilang propesyon na maituturing ang pagiging isang guro. Maliban sa kailangan ang napakahabang pasensya sa pagtuturo upang maipaintindi sa mga mag-aaral ang mga bagay na dapat nilang matutunan sa kanilang murang edad ay kinakailangan din ng tiyaga at pag-unawa.

Upang bigyan ng pamahalaan ng proteksyon ang mga guro, lalo na sa pampublikong paaralan ay ipinasa ang Republic Act (R.A.) 4670 o mas kilala sa tawag na Magna Carta for Public School Teachers. Layunin ng nasabing batas na pagandahin ang sosyal at ekonomikong estado ng bawat guro sa mga pampublikong paaralan, pagandahin ang kondisyon ng kanilang trabaho upang maipantay sila sa mga kasalukuyang oportunidad na tinatamasa ng ibang uri ng propesyon.

Taglay ng batas na ito ang mga karapatan ng mga guro sa mga pampublikong paaralan tulad ng karapatang magkaroon ng seguridad sa kanilang panunungkulan o security of tenure. Ang pagkakaroon ng seguridad sa panunungkulan ay karapatan na magkaroon ng kasiguruhan sa pagtatrabaho.

Ang pagkakatanggal sa serbisyo o trabaho ay maaari lamang mangyari base sa mga kadahilanang isinasaad ng batas, at matapos na mayroong kaukulang pagdinig. Ang isang permanenteng guro na sinampahan ng kasong administratibo ay may karapatang mapadalhan ng isang notice in writing upang ipaalam sa kanya kung ano ang uri ng reklamo na isinampa laban sa kanya. Karapatan din ng nasabing guro na magkaroon ng layang masuri ang mga ebidensyang ginamit laban sa kanya.

Katulad sa ibang kaso, siya rin ay may karapatang depensahan ang kanyang sarili, at kung may desisyon nang nailabas laban sa kanya ay may karapatan siyang iapela ang nasabing desisyon.

Maliban sa exigency of the service (tawag ng tungkulin), ang isang guro na permanenteng nanunungkulan sa isang pampublikong paaralan ay hindi maaaring ilipat sa ibang lugar na hindi niya ibinibigay ang kanyang pahintulot sa nasabing paglilipat.

Ang nasabing paglipat ay maaaring bigyan ng epekto ng school superintendent kapag nasabihan na ang naturang guro at naipaalam sa kanya ang dahilan ng kanyang paglipat. Kapag may alinlangan ang nasabing guro sa rason ng kanyang paglipat ay maaari niyang iapela ang kanyang kaso sa Director of Public Schools o Director of Vocational Education. Ipagpapaliban muna ang paglipat sa nasabing guro habang nasa apela ang kanyang kaso. Ang paglilipat sa loob ng tatlong buwan bago ang local o national election ay hindi rin pinahihintulutan.

Ang isang guro sa pampublikong paaralan ay hindi dapat bigyan nang higit sa anim na oras sa bawat araw na pagtuturo sa silid-aralan. Sa mga pagkakataong kinakailangang magtrabaho siya nang higit sa anim na oras, ang nasabing pagtuturo ay hindi dapat lalagpas sa walong oras sa bawat araw. Ang labis na oras ay babayaran ng parehas na halaga ng kanyang suweldo na may karagdagang 25 porsyento ng kanyang suweldo.

Ang pagbibigay ng limitasyon sa oras ng pagtuturo ay upang mabigyan ang mga guro sa mga pampublikong paaralan ng pagkakataong makapaghanda ng kanilang leksyon at ng iba pang gawain na may kinalaman sa kanilang pagtuturo.

Karapatan din ng isang guro sa pampublikong paaralan ang magkaroon ng study leave at retirement benefits. Kinakailangan lamang na bago makakuha ng study leave ang guro ay nakapagbigay na siya ng pitong taon na pagseserbisyo. Ang pagliliban na ito ay hindi hihigit sa isang school year. Habang nakaliban ang nasabing guro, siya ay sasahod ng hindi bababa sa 60% ng kanyang buwanang suweldo. Ang haba ng nasabing study leave ay hindi dapat na hihigit sa isang taon maliban lamang kung kinakailangan niya ng isa pang semester para tapusin ang kanyang thesis na kinakailangan sa graduate studies o iba pang allied courses. Kung ang nasabing study leave ay hihigit sa isang taon, walang matatanggap na kompensasyon ang guro para sa mga nasabing araw.

Kung ang isang guro sa pampublikong paaralan ay umabot na sa retirement age at nakumpleto na niya ang mga service requirements ng mga angkop na batas, siya ay tatanggap ng one range salary raise upon retirement na magiging basehan para sa pagkukuwenta ng lump sum ng kanyang retirement pay at monthly benefits.

Sa ngayon ay mahigit 50 dekada na ang nakalilipas mula nang ang batas na tumutukoy sa mga karapatan ng mga guro sa mga pampublikong paaralan ay naging epektibo.

Sana, sa mga susunod na panahon ay magkaroon na ng pag-amyenda sa batas para umayon ito sa kasalukuyang panahon.

Electric vehicle, exempted sa number coding

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 07, 2023

Dear Chief Acosta,

Totoo bang mayroong exemption ang mga gumagamit ng mga electric vehicles o EVs sa number coding? Nagbabalak kasi kami ng aking asawa na kumuha ng aming sasakyang pampamilya. Ito ang aming magiging unang sasakyan kung sakali.

Nagtungo kami sa mga dealership nitong nakaraang linggo at mayroong isang dealership na kinukumbinsi kaming bumili ng EV. Ang isa nga diumano na ikinaganda nito, maliban sa hindi kami dadagdag sa polusyon, ay ang exemption sa number coding scheme. Ibig sabihin, magagamit namin ang sasakyan buong linggo na pabor para sa mga nagtatrabaho na tulad naming mag-asawa. Sana ay malinawan ninyo ako. - Erick

Dear Erick,

Hindi naman lingid sa kaalaman ng lahat na sadyang pataas nang pataas ang halaga ng petrolyo at krudo sa pandaigdigang merkado at mayroong matinding epekto ito sa pagtaas ng iba’t ibang mga pangunahing bilihin. Kung kaya’t tulad ng ibang mga bansa, sinimulan na ng ating pamahalaan ang pagsulong sa pagtatangkilik at paggamit sa mga makabagong teknolohiya na mayroong kaugnayan sa paggamit ng mga alternatibong enerhiya. Isa na nga rito ang pagtataguyod ng mga panuntunan sa paglilikha at paggamit ng mga electric vehicles.

Ang electric vehicle (EV), ayon sa Section 4 (k) ng Republic Act (R.A.) No. 11697 o mas kilala bilang “Electric Vehicle Industry Act”, ay nangangahulugang:

“x x x a vehicle with at least one (1) electric drive for vehicle propulsion. For purposes of this Act, it includes a BEV, hybrid-electric vehicle, light electric vehicle, and a plug-in hybrid-electric vehicle.”

Maraming insentibo na ipinagkakaloob sa ilalim ng R.A. No. 11697, kabilang na rito ang eksempsyon sa number coding scheme at mga kawangis na pamamaraan na maaaring ipinatutupad ng iba pang mga ahensya ng gobyerno at lokal na pamahalaan. Malinaw na nakasaad sa Section 25 ng nasabing batas:

“Section 25. Non-Fiscal Incentives. - The following non-fiscal incentives shall remain in force for eight (8) years from the effectivity of this Act:

a. For EV users:

1. Priority registration and renewal of registration, and issuance of a special type of vehicle plate by LTO;

2. Exemption from the mandatory unified vehicular volume reduction program, number-coding scheme, or other similar schemes implemented by the Metropolitan Manila Development Authority, other similar agencies, and LGUs;

3. Expeditious processing by the LTFRB of applications for franchise to operate, including its renewal, for PUV operators that are exclusively utilizing EVs;

4. Availment of TESDA Training Programs on EV assembly, use, maintenance, and repair for its employees.”

Sapagkat ang R.A. No. 11697 ay naisabatas noong Abril 15, 2022, mayroon pang mahigit-kumulang pitong taon upang tamasahin ang nasabing benepisyo na kung iisipin ay malaking tulong para sa mga manggagawa, tulad ninyong mag-asawa, na kinakailangang bumiyahe papasok at pauwi mula sa inyong mga trabaho at nagnanais na gumamit ng personal na sasakyan.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.