Responsibilidad at karapatan ng nangungupahan at nagpapaupa

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 24, 2023

Dear Chief Acosta,

Ako ay nangungupahan ng isang bodega simula noong Mayo 2021. Ako at ang nagpapaupa ay may pinirmahang kontrata kung saan nakasaad na ang pagpapaupa ay may bisa sa loob ng isang taon, o hanggang Mayo 2022 lamang. Nakasaad din sa aming kontrata na sa pagtatapos ng termino ng aming upa ay marapat na lisanin ko ang bodega, at ang hindi ko pagtupad dito ay magbibigay ng karapatan sa aking lessor ng pumasok dito upang ito ay mabawi. Nang matapos ang aming kontrata ay hindi pa rin ako nakahanap ng bagong mauupahan, kaya naman patuloy ko pa rin itong ginagamit. Pinadalhan ako ng sulat ng aking lessor noong Hunyo at Hulyo 2022 kung saan, ako ay kanyang pinapaalis, at noong Setyembre 2022, habang ako ay nasa ibang bansa ay tuluyan na siyang pumasok sa bodega at tinanggal ang aking mga gamit.

Nabawi ko naman ang aking mga gamit ngunit gusto kong malaman kung tama ba ang ginawa niyang pagpasok sa bodegang aking inuupahan nang walang utos ng korte? - Lia

Dear Lia,

Ang batas na sasaklaw patungkol sa iyong katanungan ay ang Republic Act No. 386 o mas kilala bilang New Civil Code of the Philippines. Nakasaad sa Articles 1306 at 1669 nito na:

“Article 1306. The contracting parties may establish such stipulations, clauses, terms and conditions as they may deem convenient, provided they are not contrary to law, morals, good customs, public order, or public policy.

Article 1669. If the lease was made for a determinate time, it ceases upon the day fixed, without the need of a demand.

Article 1673. The lessor may judicially eject the lessee for any of the following causes:

(1) When the period agreed upon, or that which is fixed for the duration of leases under articles 1682 and 1687, has expired;

(2) Lack of payment of the price stipulated;

(3) Violation of any of the conditions agreed upon in the contract;

(4) When the lessee devotes the thing leased to any use or service not stipulated which causes the deterioration thereof; or if he does not observe the requirement in No. 2 of article 1657, as regards the use thereof.

The ejectment of tenants of agricultural lands is governed by special laws.”

Kaugnay nito, inilahad ng Korte Suprema sa kaso ng CJH Development Corporation vs. Corazon Aniceto, at Corazon Aniceto vs. CJH Development Corporation (G.R. Nos. 224006, 224472, 06 July 2020, Ponente: Honorable Associate Justice Marvic M.V.F. Leonen), na:

“Under Article 1673, "[t]he lessor may judicially eject the lessee" in the following instances: (1) if the period agreed upon has expired; (2) if the lessee fails to pay the price stipulated; (3) if the lessee violates any of the conditions of the contract; and (4) if the thing leased suffered deterioration due to use or service not stipulated.

However, judicial action is not always required to eject the lessee.

In Consing v. Jamandre, the petitioner-sublessee of a hacienda in Negros Occidental allegedly failed to pay the respondent-sublessor. Because of this, the respondent regained possession of the hacienda, relying on a provision of their lease contract stating that when the lessee fails to comply with any of its term and conditions, the lessor is authorized “to take possession of the leased premises including all its improvements without compensation to the [sublessee] and without necessity of resorting to any court action[.]” The petitioner went to this Court, assailing its validity.

This Court ruled that such stipulation in a lease contract, which authorized the sublessor to take possession of the premises without judicial action, is valid and binding because the stipulation is in the nature of a resolutory condition.

Judicial permission to cancel the agreement was not, therefore, necessary because of the express stipulation in the contract of sub-lease that the sub-lessor, in case of failure of the sub-lessee to comply with the terms and conditions thereof, can take-over the possession of the leased premises, thereby cancelling the contract of sub-lease. Resort to judicial action is necessary only in the absence of a special provision granting the power of cancellation.”

Alinsunod sa mga nabanggit na probisyon ng batas at kaakibat na desisyon ng Korte Suprema, ang mga probisyon sa inyong kontrata, na malaya at kusang loob ninyong pinagkasunduan, ang siyang gagabay sa inyong mga responsibilidad at karapatan kaugnay sa inyong relasyon bilang nangungupahan at nagpapaupa. Inihayag ng Korte Suprema na ang pagsangguni sa korte upang mapaalis ang isang nangungupahan ay hindi kinakailangan sa lahat ng pagkakataon. Sa inyong sitwasyon, sa kadahilanang malinaw na nakasaad sa inyong kontrata ang karapatan ng iyong lessor na bawiin ang possession ng inuupahang bodega, matapos ang termino ng inyong kontrata, at sa kadahilanan din na ikaw ay ilang beses nang pinaalalahanan na lisanin ito, ang pagpasok ng iyong lessor sa inuupahang bahay ay alinsunod lamang sa inyong naging kasunduan.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Batas sa pag-o-overtime

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 23, 2023

Dear Chief Acosta,

Halos araw-araw kaming pinag-o-overtime ng aming boss. Kung hindi kami susunod, baka kami ay mapatawan ng suspension, o (ang pinakakinatatakutan namin) matanggal sa trabaho. Maaari ba talaga kaming pilitin na mag-overtime? - Estela

Dear Estela,

Sa pangkalahatan, walang empleyado ang maaaring pilitin na mag-overtime sa trabaho nang labag sa kanyang kalooban dahil ito ay magreresulta sa involuntary servitude na ipinagbabawal ng ating Konstitusyon at mga batas. Gayunpaman, ang sinumang empleyado ay maaaring kailanganing magsagawa ng overtime work – kapag may kagyat na gagawin upang maiwasan ang malubhang pinsala na maidudulot sa employer, para maiwasan ang malubhang pagkaantala sa operasyon ng negosyo ng employer, o sa iba pang mga sitwasyon na nakapaloob sa Article 89 ng Labor Code of the Philippines:

“ART. 89. Emergency overtime work. - Any employee may be required by the employer to perform overtime work in any of the following cases:

(a) When the country is at war or when any other national or local emergency has been declared by the National Assembly or the Chief Executive;

(b) When it is necessary to prevent loss of life or property or in case of imminent danger to public safety due to an actual or impending emergency in the locality caused by serious accidents, fire, flood, typhoon, earthquake, epidemic, or other disaster or calamity;

(c) When there is urgent work to be performed on machines, installations, or equipment, in order to avoid serious loss or damage to the employer or some other cause of similar nature;

(d) When the work is necessary to prevent loss or damage to perishable goods; and

(e) Where the completion or continuation of the work started before the eighth hour is necessary to prevent serious obstruction or prejudice to the business or operations of the employer.

Any employee required to render overtime work under this Article shall be paid the additional compensation required in this Chapter.”

Sa iyong sitwasyon, kailangang tingnan kung ang rason ng iyong employer sa pagre-require ng overtime ay pasok sa alinman sa mga legal na basehan na nabanggit sa taas.

Kung oo, marapat lamang na sumunod ka at ang iyong mga kasama sa utos na mag-overtime sa trabaho. Kaugnay nito, ang sinumang empleyado na mag-o-overtime sa trabaho ay dapat bayaran para rito.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Mga puwedeng matanggap ng empleyadong naaksidente o namatay sa trabaho

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 22, 2023

Ang Employees’ Compensation Program (ECP) ay isang programa ng pamahalaan na nagbibigay ng benepisyo sa lahat ng mga manggagawa o kanilang mga benepisyaryo kapag ang nauna ay nagkaroon ng kapansanan o pagkakasakit, o kaya naman ay nagkaroon ng pinsala o namatay nang may kinalaman sa pagtatrabaho. Ang ECP ay ipinatutupad ng Employees’ Compensation Commission (ECC), isang government corporation na kabahagi ng Department of Labor and Employment (DOLE) para sa koordinasyon na may kinalaman sa polisiya at gabay. Sakop ng ECP ang mga sumusunod na manggagawa:

1. Empleyado sa pribadong sektor na sapilitang miyembro ng Social Security System (SSS), kabilang ang mga sea-based overseas Filipino workers (OFWs) at mga kasambahay.

2. Empleyado ng gobyerno na sapilitang miyembro ng Government Service Insurance System (GSIS), kasama ang mga uniformed personnel mula sa Armed Forces of the Philippines, Philippine National Police (PNP), Bureau of Jail and Management Penology (BJMP), Bureau of Fire Protection (BFP), and Philippine Coast Guard (PCG).

3. Aktibong self-employed na miyembro ng SSS.

Ang kompensasyon sa ilalim ng ECP ay epektibo lamang kapag ang pagkakasakit, pinsala, o kamatayan ay konektado sa trabaho (work-connected) at kasama sa mga compensable diseases na nasa listahan ng Occupational Diseases na itinalaga ng ECP. Gayunpaman, kahit wala sa listahan ng Occupational Diseases, maaari pa ring maghain ng habol kung mapapatunayan na ang panganib ng pagkakasakit ay tumaas dahil sa kondisyon ng pagtatrabaho. Ito ay ang tinatawag na “increased risk theory”.

Kapag naman ang pinsala, pagkakasakit, pagkakaroon ng kapansanan, o sanhi ng kamatayan ay dulot ng pagkalasing (intoxication), sinasadyang pananakit sa sarili o ng ibang tao, sadyang pagkitil ng sariling buhay o ng ibang tao, o dulot ng kilalang (notorious) na kapabayaan, ang nasabing empleyado o kanyang benepisyaryo ay hindi maaaring makakuha ng kompensasyon mula sa ECC.

Ang mga benepisyo mula sa ECP ay ang mga sumsunod:

1. Sickness/disability benefits

Ang binabayaran dito ay hindi ang pagkakasakit kundi ang kawalang kapasidad na makapagtrabaho dahil sa tinamong pinsala o kapansanan.

2. Medical benefits Kasama rito ang reimbursement ng mga gastusin para sa gamot, bayad sa medical care, hospital care, surgical expenses, at bayad para sa rehabilitation appliances at supplies. Subalit ang medical services ay limitado sa ward services ng mga ospital na akreditado ng Department of Health (DOH).

3. Carers’ allowance Ang supplemental pension na P1,000 kada buwan ay ibinibigay sa mga pensioners sa ilalim ng ECP na napinsala dahil sa work-connected permanent disability, maging partial man ito o total.

4. Rehabilitation services/KaGabay Program (Katulong at Gabay sa Manggagawang May Kapansanan)

5. Death benefit Ang mga benepisyaryo ng isang namatay na empleyado ay makatatanggap ng income benefit kapag ang kapamilyang empleyado ay namatay dulot ng work-related injury o sickness. Matatanggap nila ang income benefit na ito mula sa pagkamatay ng kanilang kapamilyang empleyado at magpapatuloy hanggang sa sila ay may karapatang makatanggap nito.

6. Funeral benefit na P30,000.00.