May bisa ba ang testimonya ng nag-iisang witness?

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | November 20, 2023

Dear Chief Acosta,

Mayroong bumangga sa akin kagabi na naging dahilan ng aking pagka-ospital. Kaya lamang, isang kapitbahay lamang ang nakakita sa mukha ng taong nakabangga sa akin. Maaari pa rin ba siyang makulong kahit na isa lamang ang witness laban sa kanya? - Kiko

Dear Kiko,

Para sa iyong kaalaman, ang sagot sa iyong katanungan ay tinalakay ng ating Kagalang-galang na Korte Suprema sa kaso ng Marissa Ceniz-Manantan v. The People of the Philippines (G.R. No. 156248 – August 28, 2007, Ponente: Honorable Associate Justice Minita Chico-Nazario), kung saan ipinaliwanag na:

“The testimony of a lone witness, if found positive and credible by the trial court, is sufficient to support a conviction especially when the testimony bears the earmarks of truth and sincerity.

Sa kaso naman ng Geronimo R. Labosta, Petitioner vs. People of the Philippines, (G.R. No. 243926 - June 23, 2020, Ponente: Honorable Associate Justice Jose C. Reyes Jr.), sinabi ng ating Korte Suprema na:

“Cases have settled that the testimony of a single, trustworthy and credible witness could be sufficient to convict an accused. This is because witnesses’ accounts are weighed, not numbered.”

Samakatuwid, maaaring masakdal at mahatulang may sala ang isang tao, base sa testimonya ng nag-iisang saksi, kung ang testimonyang ito ay maituturing na kapani-paniwala, makatuwiran, puno ng katotohanan, at sinsero. Ibig sabihin, maaaring masakdal ang taong bumangga sa iyo, kahit na isa lamang ang iyong saksi. Kailangan lamang na ang testimonya niya ay paniniwalaan ng korte bilang makatuwiran, puno ng katotohanan, at sinsero.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Karapatang maglibing ng mahal sa buhay

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | November 19, 2023

Sa ating tradisyon, ang huling respeto na ating inihahandog sa ating mga mahal sa buhay ay iyong sila ay ating maipalibing at madala sa kanilang huling hantungan nang maayos. Subalit, may mga pagkakataon na dahil sa mga pangyayari sa ating buhay ay nagkakaroon ng usapin ukol sa kung sino ang may karapatang maglibing sa isang mahal sa buhay. Ang ating batas ay mayroong sinasabi ukol dito kung sakaling dumating ang panahon na ito ay magiging isang usapin. Nakasaad sa Article 305, Title X ng ating New Civil Code ang mga sumusunod:

“Art. 305. The duty and the right to make arrangements for the funeral of a relative shall be in accordance with the order established for support, under Article 294. In case of descendants of the same degree, or of brothers and sisters, the oldest shall be preferred. In case of ascendants, the paternal shall have a better right.”

Kung ating pagninilayan ang nabanggit na probisyon ng batas, makikita natin na ang may obligasyon at karapatan para magsagawa ng pag-aayos para sa paglilibing sa isang kaanak ay ayon sa ayos o order kung sino ang mayroong karapatang mabigyan at may obligasyong magbigay ng suporta. Sinu-sino nga ba ang mga taong ito na binabanggit ng batas? Ang probisyon ng ating New Civil Code na naglalaman kung sino ang may obligasyong magbigay ng suporta sa kanilang mga mahal sa buhay ay nakapaloob sa Article 305, ngunit ito ay inamyendahan o binago na ng Article 195 ng ating Family Code kung saan nakasaad ang sumusunod:

“Art. 195. Subject to the provisions of the succeeding articles, the following are obliged to support each other to the whole extent set forth in the preceding article:

(1) The spouses;

(2) Legitimate ascendants and descendants;

(3) Parents and their legitimate children and the legitimate and illegitimate children of the latter;

(4) Parents and their illegitimate children and the legitimate and illegitimate children of the latter;

(5) Legitimate brothers and sisters, whether of full or half-blood.”

Samakatuwid, kapag nagkaroon ng usapin kung sino ang may karapatan na magpalibing ng isang mahal sa buhay, binibigyan ng batas ng prayoridad ang legal na asawa ng namatay at susunod dito ang kanyang mga lehitimong mga ninuno at inapo. Sa kawalan ng mga ito ay susunod ang iba pang mga taong itinakda ng batas, katulad ng mga lehitimong kapatid, kahit na ito ay full o half-blood.

Family home, exempted na pambayad-utang

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | November 18, 2023

Dear Chief Acosta,

Ako ay nagkautang noong taong 2021, na kung saan ako ay nakasuhan sapagkat hindi ko nabayaran ang nasabing utang. Nagdesisyon ang hukuman, at ako ay inutusang magbayad ng halagang P800,000.00. Ang aming tinitirhan na family home mula pa noong taong 1998 ay nakasama sa mga ari-arian na na-levy. Maaari ba na ma-levy at ibenta ang aming family home upang ipambayad sa aking utang? - Axis

Dear Axis,

Ang batas na sasaklaw patungkol sa iyong katanungan ay ang Executive Order No. 209, s. 1987 o mas kilala bilang “The Family Code of the Philippines”. Nakasaad sa Article 155 na:

“ARTICLE 155. The family home shall be exempt from execution, forced sale or attachment except:

(1) For nonpayment of taxes;

(2) For debts incurred prior to the constitution of the family home;

(3) For debts secured by mortgages on the premises before or after such constitution; and

(4) For debts due to laborers, mechanics, architects, builders, materialmen and others who have rendered service or furnished material for the construction of the building.”

Kaugnay nito, inilahad ng Korte Suprema sa kasong Juanita Trinidad Ramos, et al. v. Danilo Pangilinan, et al. (G.R. No. 185920, 20 July 2010, Ponente: Honorable Associate Justice Conchita Carpio-Morales), na:

“For the family home to be exempt from execution, distinction must be made as to what law applies based on when it was constituted and what requirements must be complied with by the judgment debtor or his successors claiming such privilege. Hence, two sets of rules are applicable.

If the family home was constructed before the effectivity of the Family Code or before August 3, 1988, then it must have been constituted either judicially or extra-judicially as provided under Articles 225, 229-231 and 233 of the Civil Code. Judicial constitution of the family home requires the filing of a verified petition before the courts and the registration of the court’s order with the Registry of Deeds of the area where the property is located. Meanwhile, extrajudicial constitution is governed by Articles 240 to 242 of the Civil Code and involves the execution of a public instrument which must also be registered with the Registry of Property.

Failure to comply with either one of these two modes of constitution will bar a judgment debtor from availing of the privilege.

On the other hand, for family homes constructed after the effectivity of the Family Code on August 3, 1988, there is no need to constitute extrajudicially or judicially, and the exemption is effective from the time it was constituted and lasts as long as any of its beneficiaries under Art. 154 actually resides therein. Moreover, the family home should belong to the absolute community or conjugal partnership, or if exclusively by one spouse, its constitution must have been with consent of the other, and its value must not exceed certain amounts depending upon the area where it is located. Further, the debts incurred for which the exemption does not apply as provided under Art. 155 for which the family home is made answerable must have been incurred after August 3, 1988.”

Alinsunod sa nabanggit na probisyon ng batas, at desisyon ng Korte Suprema, ang isang family home ay hindi maaaring isailalim sa levy, execution o forced sale, maliban na lamang sa mga pagkakataong nakasaad sa batas. Sa kadahilanang ang iyong sitwasyon ay hindi isa sa mga sitwasyong nabanggit sa batas na kung saan ang family home ay maaaring isailalim sa execution proceedings, at sa kadahilanang ito ay naitalaga bilang family home matapos ipatupad ang Family Code, malinaw na ang inyong bahay ay hindi maaaring isailalim sa levy at kalaunan ay ipagbili upang mabayaran ang iyong utang.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.