Mister, maaaring maabsuwelto kahit kapwa akusado umapela sa kaso

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Enero 30, 2024

Dear Chief Acosta,

Idinawit ang tiyuhin ko sa reklamong kriminal na isinampa laban sa kanya ng dating kinasama. Sa kasamaang palad, sila ay kapwa nahatulan ng pagkakakulong. Dahil sa kakulangang pinansyal, hindi nakapag-apela ang tiyuhin ko. Kamakailan ay nabalitaan niya na nakapag-apela ang kanyang dating kinasama at na-acquit umano ito. Kung sakaling totoo ang balitang iyon, maaari rin kayang makinabang ang tiyuhin ko sa nasabing pabor na desisyon sa apela? -- Martin

Dear Martin,

Alinsunod sa ating Revised Rules of Criminal Procedure, ang sinumang partido sa kasong kriminal ay maaaring kuwestiyunin ang hatol o pinal na kautusan ng hukuman sa pamamagitan ng paghahain ng apela, maliban na lamang kung ang akusado ay malalagay sa double jeopardy. Ang patakarang ito ay nakasaad sa Section 1 ng Rule 122 nito:

“Section 1. Who may appeal. — Any party may appeal from a judgment or final order, unless the accused will be placed in double jeopardy.”

Hindi minamandato ng ating batas na lahat ng mga naakusahan, kung higit sa isa ang akusado sa isang kasong kriminal, ang maghahain ng apela. Maaaring isa o ilan lamang sa naakusahan ang maghain ng kanyang o kanilang apela. Sa ganitong sitwasyon, nais naming bigyang-diin na sa pangkalahatan, hindi maaaring makaapekto sa hindi nag-apelang akusado kung ano man ang kalalabasan sa inihaing apela ng kanyang kapwa akusado. Gayon pa man, kung ang desisyon ng appellate court ay pabor at makabubuti sa akusadong hindi umapela, maaaring makinabang ang kapwa akusado nito kahit na ang huli ay hindi nakapaghain ng apela. Ito ay alinsunod sa Section 11 ng Rule 122:

“Section 11. Effect of appeal by any of several accused. —

1. An appeal taken by one or more of several accused shall not affect those who did not appeal, except insofar as the judgment of the appellate court is favorable and applicable to the latter; x x x”

Sa sitwasyon ng iyong tiyuhin, maaari siyang makinabang sa naging desisyon sa apela na inihain ng kanyang dating kinasama, kung totoo na naipagkaloob sa huli ang acquittal o pagpapawalang-sala. Kahit pa hindi nakapaghain ng kanyang apela ang iyong tiyuhin, anuman ang dahilan, maaaring maigawad sa kanya ang anumang pabor na desisyon sa apela ng kanyang kapwa akusado. Ipinaliwanag ng ating Korte Suprema sa kasong People of the Philippines vs. Joseph Pontijos Libre @ “Joyjoy” and Leonila Pueblas Libre (G.R. No. 235980, August 20, 2018), sa panulat ni Honorable Associate Justice Estela M. Perlas-Bernabe, na maliban sa nabubuksang muli ang buong kaso sa pamamagitan ng apela at maaaring mabago ang anumang naunang desisyon na ipinalabas ng mababang hukuman, ipinag-uutos sa nabanggit na probisyon ng Section 11 ng Rule 122 ng ating Revised Rules of Criminal Procedure ang pag-extend ng pabor na desisyon sa kapwa akusado sa parehong kaso:

“At the outset, it must be stressed that an appeal in criminal cases opens the entire case for review, and thus, it is the duty of the reviewing tribunal to correct, cite, and appreciate errors in the appealed judgment whether they are assigned or unassigned.

‘The appeal confers the appellate court full jurisdiction over the case and renders such court competent to examine records, revise the judgment appealed from, increase the penalty, and cite the proper provision of the penal law.’

x x x

While it is true that it was only Leonila who successfully perfected her appeal, the rule is that an appeal in a criminal proceeding throws the entire case out in the open, including those not raised by the parties. Considering that, under Section 11 (a), Rule 122 of the Revised Rules of Criminal Procedure as above-quoted, a favorable judgment - as in this case - shall benefit the co-accused who did not appeal or those who appealed from their judgments of conviction but for one reason or another, the conviction became final and executory, Leonila’s acquittal for the crime charged is likewise applicable to Joseph.” 

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Family driver, ‘di sakop ng Kasambahay Law, walang ‘K’ sa 13th Month, iba pang benefits

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Enero 29, 2024

Dear Chief Acosta,

Ako ay namamasukan bilang isang family driver. Minsan ay naibangga ko ang sasakyan ng aking amo nang hindi ko sinasadya. Magmula noon ay hindi na naging maganda ang pagtrato sa akin ng aking amo. Dahil dito ay iniisip ko na magbitiw sa trabaho. Sakop ba ako sa tinatawag nilang Kasambahay Law at may karapatan ba akong tumanggap ng 13th month pay, service incentive leave, holiday pay at rest day pay? -- Drei

Dear Drei,

Ang sagot sa iyong katanungan ay matatagpuan sa kasong Atienza vs. Saluta, G.R. No. 233413, 17 June 2019, Ponente: Associate Justice Andres Reyes, Jr). 

Sa nasabing kaso, sinabi ng Korte Suprema na ang probisyon ng New Civil Code, ang batas na sumasakop sa mga karapatan ng mga family driver at hindi ang Republic Act No. 10361, na kilala bilang “Domestic Workers Act” or “Kasambahay Law”.  Ayon sa Korte Suprema, ang Section 44 ng Republic Act No. 10361 ay ipinawalang-bisa ang Chapter III (Employment of Househelpers) ng Labor Code, kabilang ang Article 141 kung saan nakasaad na ang mga family driver ay nabibilang sa domestic or household service, at Article 149 kung saan sinasakop nito ang mga panuntunan hinggil sa mga kasong puwedeng isampa kaugnay sa pagkakatanggal nila sa trabaho. 

Ipinahayag din ng Korte Suprema na hindi binanggit ng Kasambahay Law ang mga family driver sa enumerasyon ng mga empleyado na sakop nito:

“Section 4(d) of the Kasambahay Law pertaining to who are included in the enumeration of domestic or household help cannot also be interpreted to include family drivers because the latter category of worker is clearly not included. xxx.”

Gayundin, sa Section 2 ng Implementing Rules and Regulations (IRR) ng Kasambahay Law, kaya ipinaliwanag din ng Korte Suprema na “the status of family drivers as among those not covered by the definition of domestic or household help as contemplated in Section 4(d) of the Kasambahay Law.”  Kaya naman, sinabi ng Korte Suprema na ang mga probisyon ng Civil Code sa “Household Service”, partikular sa Articles 1689, 1697 at 1699, Section 1, Chapter 3, Title VIII, Book IV ang siyang may sakop sa mga karapatan ng mga family drivers, kaya:

“ART. 1689. Household service shall always be reasonably compensated. Any stipulation that household service is without compensation shall be void. Such compensation shall be in addition to the [househelper’s] lodging, food, and medical attendance. x xx x

ART. 1697. If the period for household service is fixed neither the head of the family nor the [househelper] may terminate the contract before the expiration of the term, except for a just cause. If the [househelper] is unjustly dismissed, he shall be paid the compensation already earned plus that for fifteen days by way of indemnity. If the [househelper] leaves without justifiable reason, he shall forfeit any salary due him and unpaid, for not exceeding fifteen days.”

Dagdag pa ng Korte Suprema sa nasabing kaso, ang mga empleyado na nasa personal na serbisyo ng iba gaya ng family driver ay hindi entitled sa 13th month pay, service incentive leave, holiday pay at rest day pay dahil hindi sila kasama sa makatatanggap ng mga nasabing benefits alinsunod sa Articles 82, 94 at 95 ng Labor Code, at Section 3(d) ng Implementing Rules ng Presidential Decree No. 851 (13th Month Pay Law).

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Batas sa sustento sa anak

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Enero 28, 2024

Ang isang anak, lehitimo man ito o hindi, ay maaaring humingi mula sa kanyang ama ng sustento. Ito ay nakapaloob sa Articles 194 at 195 ng Family Code of the Philippines.

Nakasaad sa mga nasabing probisyon ng batas na ang suporta ay binubuo ng lahat ng bagay na importante at kinakailangan upang mabuhay ang isang tao. Bahagi ng suporta ang damit, tirahan, pagkain, gastusin para sa pag-aaral, at medikal na pangangailangan. Ang nasabing suporta ay maaaring hilingin sa taong may obligasyong ibigay ito sa oras na kinakailangan ito ng taong nangangailangan ng suporta. 

Hindi nakasaad sa batas ang halaga ng suporta na maaaring hilingin sapagkat sang-ayon sa batas ang halaga ng suporta ay naaayon sa kakayahan ng magbibigay at sa pangangailangan ng taong humihiling nito. Kadalasan ang husgado ang nagtatalaga kung magkano ang sapat na suporta para sa isang bata.

Ang paghingi ng suporta ay maaaring judicial o extrajudicial. Judicial kung magsasampa ng kaso sa husgado ang isang tao para makahingi ng suporta sang-ayon sa kung ano ang isinasaad ng batas. Maliwanag sa pamamaraan na ito na magkakaroon ng paglilitis bago maibigay ang naaangkop na halaga ng suporta. Ang husgado ang magtatalaga sa halaga at sa kung papaanong paraan maipagkakaloob ang nasabing suporta sa nangangailangan nito. Extrajudicial naman kapag walang husgadong mamamagitan para makahingi ng suporta. Sa puntong ito, ang magkabilang partido ay pagkakasunduan ang halaga ng suporta sa pamamagitan ng kanilang pag-uusap.

Sa mga pagkakataong ito, mas maigi pa rin na subukan muna ng bawat panig na pag-usapan ang usapin ukol sa pagbibigay ng suporta para sa isang anak. Maaaring sa pag-uusap humiling ng halaga ng sustento para maiwasan ang isang mahabang usaping legal. Kapag nagkaroon ng kasunduan at hindi tumugon ang taong dapat magbigay ng sustento ayon sa kung ano ang nakasaad sa kasunduan, maaaring magpadala ng isang pormal na sulat na humihiling na sundin ng may obligasyon kung ano ang nakasaad sa kanilang kasunduan. Kung hindi pa rin tutugon ito ay maaari nang magsampa ng kaso sa husgado. Ang asuntong ito ay isinasampa sa pamamagitan ng isang Petition for Support na inihahain sa Regional Trial Court (RTC) na gumaganap bilang Family Court.

Ang halaga ng suporta na igagawad ng husgado ay sang-ayon sa pangangailangan ng taong humihingi ng suporta at kapasidad ng magbibigay nito. Maaari ring ipag-utos ng husgado na kaltasin sa sahod ang kailangang suporta.  (Section 12, A.M. No. 21-03-02-SC)