Kasambahay, may ‘K’ sa 13th month pay

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney Marso 8, 2024

Dear Chief Acosta,

Isang taon na akong namamasukan bilang isang kasambahay dito sa Maynila. May karapatan ba akong makatanggap ng 13th month pay? -- Toyang

Dear Toyang,

Malinaw na nakasaad sa Republic Act No. 10361, o kilala bilang “Batas Kasambahay”, na ang isang kasambahay ay may karapatan sa 13th month pay. Ang eksaktong probisyon ng nasabing batas ay sinipi sa ilalim ng:

 “SEC. 25. Payment of Wages. – x x x

The domestic worker is entitled to a thirteenth month pay as provided for by law.”

Kaugnay nito, alinsunod sa Implementing Rules and Regulations (IRR) ng nasabing batas, ang isang kasambahay na nakapagbigay nang hindi bababa sa 1 buwang serbisyo ay may karapatan sa 13th month pay na hindi bababa sa 1/12 ng kanyang kabuuang pangunahing suweldo na kinita sa isang taon ng kalendaryo:

“RULE IV RIGHTS OF KASAMBAHAY

SECTION 1. Rights and Privileges of Kasambahay. – The rights and privileges of the Kasambahay, are as follows: xxx

(b) Other mandatory benefits, such as xxx 13th month pay; xxx

SECTION 8. Thirteenth-Month Pay. – The Kasambahay who has rendered at least one (1) month of service is entitled to a thirteenth-month pay which shall not be less than one-twelfth (1/12) of his/her total basic salary earned in a calendar year.

The thirteenth-month pay shall be paid not later than December 24 of every year or upon separation from employment.”

Ibig sabihin, ayon sa mga nabanggit na probisyon, kung hindi ka pa nababayaran ng 13th month pay, ikaw ay may karapatang hingin ito mula sa iyong amo.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Pamantayan para ituring na regular employee

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney Marso 7, 2024

Dear Chief Acosta,

Ako ay isang manggagawa na natanggal sa trabaho. Nagtrabaho ako ng halos 10 taon sa isang construction company sa iba’t ibang gawain tulad ng utility, pintor, electrician, welder, karpintero, at iba pa. Noong ako ay natanggal, ipinipilit ng dati kong kumpanya na ako ay isang project employee. Nabasa ko na ang mga empleyadong nagsasagawa ng mga aktibidad na karaniwang kinakailangan o kanais-nais sa karaniwang negosyo ng employer ay itinuturing na mga regular employee.

Maaari ba akong ituring na regular employee? -- Juan Carlos

Dear Juan Carlos,

Ang iyong katanungan ay sinagot ng Korte Suprema sa kasong University of Sto. Tomas vs. Samahang Manggagawa ng UST, et al., G.R. No. 184262, 24 April 2017, sa panulat ni Kagalang-galang na Kasamang Mahistrado Estela M. Perlas-Bernabe. Dito ay nilinaw ng Korte Suprema ang mga pamantayan para ang isang tao ay makonsiderang regular employee:

“Art. 295 [280]. Regular and casual employment. -- The provisions of written agreement to the contrary notwithstanding and regardless of the oral agreement of the parties, an employment shall be deemed to be regular where the employee has been engaged to perform activities which are usually necessary or desirable in the usual business or trade of the employer, except where the employment has been fixed for a specific project or undertaking the completion or termination of which has been determined at the time of the engagement of the employee or where the work or services to be performed is seasonal in nature and the employment is for the duration of the season.

An employment shall be deemed to be casual if it is not covered by the preceding paragraph: Provided, That any employee who has rendered at least one year of service, whether such service is continuous or broken, shall be considered a regular employee with respect to the activity in which he is employed and his employment shall continue while such activity exists.

Under the foregoing provision, the law provides for two (2) types of regular employees, namely: (a) those who are engaged to perform activities which are usually necessary or desirable in the usual business or trade of the employer (first category); and (b) those who have rendered at least one year of service, whether continuous or broken, with respect to the activity in which they are employed (second category). xxx” 

Sang-ayon sa Korte Suprema, isa sa mga pamamaraan upang ang isang manggagawa ay makonsiderang regular employee ay ang paggawa ng trabahong ‘usually necessary’ o ‘desirable’ sa negosyo ng employer. Sang-ayon pa rin sa Korte Suprema:

“The primary standard, therefore, of determining regular employment is the reasonable connection between the particular activity performed by the employee in relation to the usual trade or business of the employer. The test is whether the former is usually necessary or desirable in the usual business or trade of the employer. The connection can be determined by considering the nature of work performed and its relation to the scheme of the particular business or trade in its entirety. Also, if the employee has been performing the job for at least a year, even if the performance is not continuous and merely intermittent, the law deems repeated and continuing need for its performance as sufficient evidence of the necessity if not indispensability of that activity to the business. Hence, the employment is considered regular, but only with respect to such activity and while such activity exists.”

Nabanggit mo na nagtrabaho ka sa isang construction company ng halos 10 taon sa iba’t ibang gawain tulad ng pagiging utility, pintor, electrician, welder, karpintero, at iba pa. Samakatuwid, maaari kang ituring na isang regular employee kung isasaalang-alang na ang iyong mga dating gawain ay kinakailangan o kanais-nais sa construction business ng iyong dating kumpanya, at kung hindi nila mapatutunayan na ikaw ay isang project employee.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Pagsasangla ng lupa na sakop ng Contract to sell

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney Marso 6, 2024

Dear Chief Acosta,

Ako ay nakabili ng lupa mula sa aking pinsan sa ilalim ng isang Contract to Sell na kung saan napagkasunduan namin na matapos kong mabayaran ang kabuuang presyo nito, ay mapapasaakin na ang lupa. Hindi pa ako tapos sa pagbabayad ng lupa, ngunit napag-alaman ko na kanya pala itong isinangla sa ibang tao ilang buwan makalipas nang kami ay pumirma sa nasabing kontrata. Maaari ba iyon? -- Kurt

Dear Kurt,

Ang batas na sasaklaw patungkol sa iyong katanungan ay ang Republic Act No. 386 o mas kilala bilang The New Civil Code of the Philippines. Nakasaad sa Articles 428, 1477, 1478 at 1496 nito na: 

“Art. 428. The owner has the right to enjoy and dispose of a thing, without other limitations than those established by law.

The owner has also a right of action against the holder and possessor of the thing in order to recover it.

Article 1477. The ownership of the thing sold shall be transferred to the vendee upon the actual or constructive delivery thereof.

Article 1478. The parties may stipulate that ownership in the thing shall not pass to the purchaser until he has fully paid the price.

Article 1496. The ownership of the thing sold is acquired by the vendee from the moment it is delivered to him in any of the ways specified in articles 1497 to 1501, or in any other manner signifying an agreement that the possession is transferred from the vendor to the vendee.” 

Samakatuwid, ang iyong pinsan na siyang nagmamay-ari ng lupa, ay maaaring ibenta o isangla ang lupa sapagkat ito ay ilan sa kanyang mga karapatan bilang may-ari. Ang inyong kasunduang Contract to Sell kung saan bibilhin mo ang kanyang lupa ay hindi nangangahulugan na ang nasabing pag-aari ay agad na nailipat sa iyo. Malinaw na nakasaad sa batas na ang mga partido sa isang kasunduan ay maaaring magkasundo na ang pagmamay-ari ng isang bagay na binibili ay hindi maililipat sa nakabili hangga’t hindi niya nababayaran ng buo ang halaga nito. Sa iyong sitwasyon, at sa bisa ng inyong Contract to Sell, ang iyong pinsan ang siyang nananatiling may-ari ng lupa, hanggang sa ito ay mabayaran mo na ng buo, kaya pansamantala ay maaari pa niya itong isangla sa ibang tao. 

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.