Tips para makatipid sa gasolina

ni Rikki Mathay - @Tips Pa More | March 22, 2022

Kulang na lang pati kotse himatayin kapag nakikita ang mga presyo ng krudo sa mga gasolinahan. Sa tagal ko nang nagmamaneho, ito na yata ang pinakamataas na presyo ng gasolinang natatandaan ko. Kasabay ng muling pagbubukas ng pandaigdigang ekonomiya at ang pangangailangan para sa langis matapos ang malupit na mga lockdown.

Batay sa mga umuusbong na pagtataya mula sa Department of Energy (DOE), ang pandaigdigang pangangailangan ng langis sa 4th quarter ng taon ay nakikitang umabot sa 103 milyong bariles ng krudo kada araw.

Bakit nga ba ganito kataas ang presyo ng gasolina ngayon?

Ang pagtaas ng pandaigdigang presyo ng langis ay agarang nakakaapekto sa presyo ng krudo sa Pilipinas. Habang nagsisimula pa lamang na magbalik sigla ang ekonomiya natin mula sa pagkasadlak noong pandemya, pasakit naman sa taumbayan ang hatid ng pagtaas ng presyo ng krudo. Nagresulta ito sa pagtaas ng P20.35/litro para sa gasolina, P30.65/litro para sa diesel at P24.90/litro para sa kerosene. Kasabay nito ay ang pagtaas ng mga pamasahe at kasunod na ang pagtaas sa presyo ng mga pangangailangan natin tulad ng pagkain dahil lahat ay gumagamit ng transportasyon.

Kung kaya’t kung wala kang choice kundi magdala ng sariling sasakyan, narito ang ilang tips sa pagtitipid sa gasolina.

1. Huwag maging kaskasero!

Ang bilis ng pagmamaneho mo ay ang pinakamalaking dahilan sa pagkonsumo ng gasolina. Ang mariin at biglaang pagtapak sa accelerator pedal ay nag-aaksaya ng krudo dahil kapag mas mahirap kang bumilis, mas maraming gasolina ang nasasayang. Layunin na tumagal ng humigit-kumulang limang segundo upang mapabilis ang iyong sasakyan nang hanggang 15 milya bawat oras mula sa paghinto.

2. Tiyaking name-maintain ang iyong sasakyan. Ang regular na pagpapanatili at pagseserbisyo ay nagpapahusay sa performance ng iyong sasakyan, at samakatuwid ay maaaring mapabuti ang iyong pagkonsumo ng gasolina.

3. Ugaliing i-check ang hangin sa kotse. Ito ay mahalaga upang tiyakin na ang iyong mga gulong ay napalaki sa tamang presyon base sa manual ng sasakyan dahil ang mga gulong na kulang o labis sa hangin ay parehong negatibong nakakaapekto sa konsumo ng gasolina.

4. Iwasan ang pagkarga ng sobrang bigat na gamit sa sasakyan. Mag-iiba-iba ang presyon ng gulong depende sa bigat ng iyong dinadala: kung mayroon kang apat na pasahero at bagahe, kakailanganin mong palakihin ang iyong mga gulong sa pinakamataas na inirerekomendang presyon. Ang pagkakaroon ng dagdag na kargamento ay nakakabawas sa fuel efficiency.

5. Ayusin ang schedule ng mga lakad. Gumawa ng isang listahan ng kung ano ang kailangan mong gawin at ayusin ang ruta para tuluy-tuloy ang biyahe. Hindi lamang ito nakakatipid ng oras, ngunit nakakatipid din ito ng gas.

6. Easy lang sa pagpreno. Ang mga biglaang paghinto ay maaari ring makaapekto sa pagkonsumo ng krudo. Sa mga regular na sitwasyon sa pagmamaneho, mas mainam na magbaybay patungo sa stop sign o pulang ilaw sa halip na magpreno. Hindi lamang ito isang responsableng paraan ng pagmamaneho, kundi napoprotektahan din nito ang pagkasira sa iyong mga gulong at preno. Nakakatulong ito sa iyong makatipid sa mga gastos sa pagpapanatili at pagkukumpuni.

7. Dahil Alert Level 1 na lang din tayo, subukang mag-carpool o sumabay sa mga kapitbahay sa mga pupuntahang lugar. Puwedeng maghati sa pampa-gas ng sasakyan o gumawa ng schedule kung sino ang matotokang magdadala ng kotse sa iba't ibang araw.

8. Magbisikleta o maglakad lalo na kung 'di naman kalayuan ang patutunguhan. Nakatipid na sa gas, naka-ehersisyo ka pa!

***

Ikaw ba ay may mga sariling tips? Mag-email lang sa atin sa mathayrikki@gmail.com para sa iba pang suhestyon, at i-like at follow ang ating Facebook page na Rikki Mathay QC para sa iba pang programa ng inyong lingkod.

Tips para madagdagan ang height

ni Rikki Mathay - @Tips Pa More | March 17, 2022

Maraming tao ang hindi masaya dahil nagkulang sa height o tangkad. Ang dami tuloy naglalabasang tips na pampatangkad tulad ng mga ehersisyo at stretching. Kahit paglundag tuwing Bagong Raon nakakatangkad din daw! Pero puwede pa nga ba tumangkad ang isang tao kahit matanda na?

Una sa lahat, ang height ng tao ay 60 - 80% nakasalalay sa lahi o genetics. Wala na tayong magagawa kung nasa lahi ang pagiging maliit, pero may pag-asa pang tumangkad sa natitirang 20-40%. Ang porsyentong ito ay dahil sa mga salik sa kapaligiran tulad ng nutrisyon.

Isang pag-aaral na kinabibilangan ng 18.6 milyong tao ang nag-ulat ng pagbabago sa taas noong nakaraang siglo kung kailan mas matangkad ang mga tao noong 1996 kumpara noong 1896. Ang pinabuting antas ng nutrisyon sa mga bansa kung saan nagkaroon ng ganitong pagbabago ay isang malaking factor.

Ayon sa mga pag-aaral, bad news sa mga matatandang nais pang tumangkad – mas maliit na ang tsansang tumangkad pa paglagpas 18 years old na ang isang tao. Pero ang good news naman ay may mga paraan upang makamit ang lubos na potensyal na taas habang bata pa.

Sa pangkalahatan, gusto mong makatiyak na sapat ang iyong kinakain at hindi ka kulang sa anumang bitamina o mineral.

Bagama't maraming bata ang kumakain ng sapat (o kahit na sobra), kadalasang hindi maganda ang kalidad ng diyeta. Dahil dito, maraming mga indibidwal sa panahon ngayon ang kulang sa mahahalagang sustansya tulad ng bitamina D at calcium.

Napakahalaga ng mga nutrients na ito para sa paglaki ng buto at pangkalahatang kalusugan.

Ang calcium mula sa diyeta ay nagbabago sa produksyon ng hormone sa paraang nakikinabang sa iyong mga buto. Maaari ring mapabuti ng bitamina D ang kalusugan ng buto.

Ang isang mahusay na paraan para labanan ang mga kakulangan sa nutrients at i-promote ang pinakamainam na paglaki ng buto ay paramihin ang iyong paggamit ng mga prutas at gulay.

Ang pagkain ng sapat na protina ay mahalaga rin para sa kalusugan ng buto.

Natuklasan ng isang pag-aaral na ang mas mataas na paggamit ng protina ay hindi nakakapinsala sa iyong mga buto. Sa katunayan, ang mas mataas na pagkonsumo ng protina ay kapaki-pakinabang para sa density ng buto ng gulugod.

The best kung magkokonsumo ng 20 gramo ng protina kada kain.

Ang mabubuting protina ay kinabibilangan ng mga itlog, manok, karne na walang taba at gatas. Ang toyo at iba pang munggo ay mataas din sa protina.

Ngunit ang masaklap na katotohanan, ang wastong pagkain ay hindi ganoon kadali para sa lahat ng pamilya. Ang mga batang mula sa mga pamilyang nasa laylayan ng lipunan ay kadalasang walang kakayahang makakain ng masusustansyang pagkain.

Kung kaya’t isa sa mga nais nating isulong na programa sa Distrito 6 ng Quezon City ay ang pamamahagi ng libreng pagkain sa mga pampublikong paaralan para sa mga estudyante. Bukod sa pagiging malusog, may potensyal pang tumangkad ang mga bata, at higit pa rito, mas makakatutok sila sa kanilang pag-aaral dahil mahirap naman talagang mag-aral na kumakalam ang sikmura.

Samantala, ang iba pang estilo ng pamumuhay tulad ng hindi paninigarilyo at pagtulog ng 8 oras gabi gabi ay maaari ring magdulot ng extra height.

◘◘◘

Ang isang karaniwang alamat ng pagpapatangkad ay ang ilang mga ehersisyo. Sinasabi ng iba na ang mga aktibidad tulad ng stretching at paglangoy ay maaaring magpataas ng iyong height. Sa kasamaang palad, walang matibay na ebidensiyang sumusuporta rito.

◘◘◘

Kung ikaw ay nasa hustong gulang na hindi nasisiyahan sa iyong tangkad, narito ang ilang bagay na maaari mong subukan:

• Magsanay ng magandang postura: Maaaring mabawasan ang ilang pulgadang taas 'pag ikaw ay nakakuba.

• Subukan ang mga takong o insert: Pumili ng mga sapatos na may mas mataas na takong o ilagay ang mga insert sa iyong sapatos upang magdagdag ng hanggang ilang pulgada ang taas.

Subalit ang pinakamahalang tip ay ang pagtanggap sa ipinagkaloob ng Diyos sa atin at mag-focus sa iyong iba pang magagandang katangian.

Paraan para makalaya sa ilegal na droga

ni Rikki Mathay - @Tips Pa More | March 15, 2022

Isa pa rin sa mga pinakamalalaking suliraning kinakaharap sa bansa ay ang ilegal na droga.

Batay sa isang survey ng mga estudyante, 1.8% ng mga sumagot sa survey ang umamin sa paggamit ng droga (tinukoy bilang alinman sa marijuana o paggamit ng shabu kahit isang beses sa kanilang buhay) o 1.8 milyon sa 100 milyong Pilipino.

Sa rami ng mga nalululong sa ilegal na droga, mahalaga ang pagtatayo ng mga treatment and rehabilitation center upang magamot ang mga hirap makaalpas mula sa tanikala ng droga, ayon kay Anak Kalusugan Partylist Representative Mike Defensor.

“Walang kwestyon na patuloy na nagiging salot sa ating mga komunidad ang ilegal na droga, mula sa pagkakawatak-watak ng mga pamilya dahil sa isang magulang o anak na lulong sa droga,” ani Defensor.

Ito ang dahilan kaya nais niyang magtayo ng mga bagong rehabilitation at treatment centers upang matulungan ang mga nalululong sa ilegal na droga kapag nanalong alkalde ng Quezon City sa Mayo.

Dagdag ni Defensor, “Batid naming ang mga nakaasa sa droga o drug dependents ay maaaring makapinsala sa kanilang sarili at sa ibang tao kaya gusto naming hikayatin ang mga pamilya na kusang-loob silang dalhin para sa libreng paggamot at rehabilitasyon."

Ngunit bago pa lumala ang adiksyon sa droga, isa sa mga napatunayan nang paraan upang ilayo ang tao sa adiksyon ay ang pagiging aktibo sa sports.

Sa ngayon, mas maraming aktibidad ang tinataguriang uri ng sports – mula sa indibidwal na laro hanggang sa team sports. Anuman ang klase ng sports, may mahahalagang epekto ang mga ito hindi lang sa tao kundi sa pamayanan.

Kung kaya’t ngayon, kasama na sa drug rehab program sa ibang bansa ang sporting activities kung saan nagiging aktibong bahagi rin ang mga kapamilya ng mga drug dependents sa kanilang paggaling.

Ayon sa mga pag-aaral, katulad ng research ni Dr. Rakesh Ghildiyal, bukod sa mga pisikal na benepisyo ng pagsali sa iba't ibang sports, natututo ang tao ng analytical at strategic thinking, at maging ng leadership at social skills.

Maraming nagiging drug dependent o adik kung tawagin sa 'Pinas, dahil kapos ang mga ito ng mga skills na nabanggit, at 'di kalaunan ay ibinabaling ang kanilang atensyon sa droga.

Kaya dagdag din sa pangarap ni Defensor na magtayo sa QC ng isang modernong sports academy.

“Kailangan natin ang sports activities para may pagkaabalahan ang kabataan, at ilayo sila sa iligal na droga,” ayon pa sa congressman na vice chairman ng House Committee on Welfare of Children.

“Lilikha ang sports academy ng bago at mas mahusay na landas para sa mga mag-aaral at out-of-school youth na gustong ituloy ang mga karera sa athletics. Malay natin, makalikha ang sports academy ng mga pinakamahusay na atleta ng bansa,” ayon pa kay Defensor.