Sabi ni Doc 9/115

Kahalagahan ng balance excercises

BULGAR
Jan 27

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | Jan. 27, 2025

Dear Doc Erwin,

Ipinayo sa akin ng aking kaibigan na mag-balance exercises ako. Ayon sa kanya ay nakatulong ito sa kanya upang magawa niya ang mga pang-araw-araw na gawain niya.

Ako ay 59 years old, at sa paglipas ng panahon ay napansin ko na bumagal na ang aking paglalakad at unti-unting humihina na aking pangangatawan.

Ano ba ang mga balance exercises? Anu-ano ba ang mga uri ng balance exercises? At paano ito makakatulong sa akin upang magawa ang pang-araw-araw na gawain? -- Ramon

Maraming salamat Ramon sa iyong pagliham at pagiging tagasubaybay ng Sabi ni Doc at BULGAR newspaper.

Ayon kay Dr. Ayelet Dunsky ng School of Human Movement at Sport Sciences ng Wingate Institute sa bansang Israel, habang ang tao ay tumatanda, humihina ang ating abilidad upang makontrol ang ating balanse habang ginagawa natin ang ating pang-araw-araw na gawain (activities of daily living). Batay sa kanya, ito ay dahil sa unti-unting paghina ng ating sensory systems, cognitive system at musculoskeletal system. Dahil dito sa ating pagtanda mas madali tayong matumba o mahulog sa ating mga activities of daily living (ADL) na maaaring maging sanhi ng physical injuries na makakaapekto sa kalidad ng ating pamumuhay (quality of life).

Dahil sa mga nabanggit na paghina ng ating pangangatawan at kakayanan sa pagbalanse, sinabi ni Dr. Dunsky na nagkakaroon tayo ng mga physical limitations, anxiety, loss of confidence at pagkatakot na matumba o mahulog.

Mababasa ang artikulo ni Dr. Dunsky sa Frontiers In Aging Neuroscience journal na nailathala noong November 15, 2019. Anu-anong uri ng balance exercises ang maaari nating gawin upang lumakas ang ating abilidad at mapanatili ang ating balanse at maiwasang matumba at mahulog?

Ayon sa National Health Service (NHS) ng bansang United Kingdom (UK), ang mga exercises na ito ay ang sideways walking, simple grapevine, heel-to-toe walk, at one-leg stand at step-up exercises. Ipinapayo ng NHS na gawin ang mga exercises na ito kasama ng iba’t ubang uri ng exercise, na hindi bababa sa dalawang beses sa isang linggo. Makikita ang mga exercises nito sa website ng NHS sa link na ito: https://www.nhs.uk/live-well/exercise/balance-exercises/.

Makakatulong din ang mga balance exercises na ipinapayo ni Dr. Peter Attia sa kanyang YouTube channel (www.youtube.com/@PeterAttiaMD) kung saan gumagamit ng balance training board at ankle o foot board. Mag-ingat lamang sa exercises na ito dahil mas advance na ang mga exercise na ito at kinakailangan ng training o kaya assistance kung planong gamitin ang mga equipment na ito.

Sa pamamagitan ng pagsagawa ng mga balance exercises na nabanggit, maiiwasan natin ang mga physical injuries na maaaring makaapekto sa ating mobility. Maiiwasan din na mawala o mabawasan ang ating self-confidence sa pagsagawa ng ating ADL, anxiety, o takot na tayo ay mahulog o matumba.

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Health benefits ng ‘autophagy’

BULGAR
Jan 20

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | Jan. 20, 2025

Dear Doc Erwin,

Nabasa ko ang isang old news article, ang tungkol sa isang scientist sa bansang Japan na nanalo ng Nobel Prize for Physiology or Medicine dahil sa kanyang pananaliksik tungkol sa 'autophagy'. Ayon sa artikulo importante raw sa ating kalusugan ang autophagy. Ano ang autophagy? Paano ito nakakatulong sa ating kalusugan? At paano natin mapapagana ang autophagy sa ating katawan. Sana ay mabigyan ninyo ng pansin ang aking mga katanungan. — Adelina

Maraming salamat Adelina sa iyong pagliham at pagiging tagasubaybay ng Sabi ni Doc at BULGAR newspaper.

Tama ang iyong nabasa. Nanalo ng Nobel Prize for Physiology or Medicine noong taong 2016 si Dr. Yoshiniro Ohsumi, isang Hapon na scientist dahil sa kanyang pananaliksik tungkol sa autophagy na naging daan upang maintindihan natin ang mabubuting nagagawa ng autophagy sa ating katawan.

Ayon kay Dr. Peter Attia, isang sikat na general surgeon at espesyalista sa cancer sa bansang Amerika, at author ng Outlive: The Science & Art of Longevity, ang autophagy ay importante upang tayo ay mabuhay. Ayon sa kanya ito ay proseso ng 'cellular recycling' kung saan ginagamit natin muli ang mga nasirang body cells at cellular debris upang bumuo uli ng cells at mga bagong parte ng cells. Dahil dito maituturing na isang 'cellular contractor' ang proseso ng autophagy. Ginagamit nito ang mga 'cellular junk' upang maging maayos muli ang ating katawan.

Sa pamamagitan din ng autophagy ay makakaiwas tayo sa sakit na dulot ng cellular junk katulad ng mga 'protein aggregates'. Ayon sa mga pananaliksik, ang pag-ipon ng mga protein aggregates na ito sa ating utak ang dahilan ng pagkakasakit natin ng Alzheimer's disease, Parkinson's disease at amyotrophic lateral sclerosis (ALS).

Napatunayan din sa mga pananaliksik na nilalabanan ng ating katawan ang cancer sa pamamagitan ng autophagy. Ang mga tutubong cancer cells ay maaaring 'kainin' at i-recycle ng ating katawan sa pamamagitan ng autophagy. Ang autophagy ay galing sa salitang banyaga na ang ibig sabihin ay 'self-eating'. Maaaring labanan din ng ating katawan ang mga sanhi ng impeksyon gaya ng bacteria at viruses sa pamamagitan ng autophagy.

Paano nga ba nagaganap ang autophagy sa ating katawan? Ayon sa Cleveland Clinic, isang tanyag na health institution sa Amerika, nagaganap ang autophagy kung kulang ng nutrients o oxygen ang ating mga cells. Ito ang dahilan kung bakit ang pagpa-fasting at pag-e-exercise ay nakaka-stimulate ng autophagy. Ayon din sa pag-aaral, ang keto diet o ang pagkain ng high fat at low carbohydrate diet ay nakaka-stimulate ng autophagy. Kaya kung nais makuha ang mga health benefit ng autophagy, gawin ang isa o lahat ng mga nabanggit - exercise, fasting, o keto diet.

Ayon sa mga mananaliksik, sa nakaraang 20 taon ay natuklasan na maraming sakit ang nanggagaling sa depekto sa proseso ng autophagy. Bukod sa Parkinson's disease na nabanggit sa itaas, ang mga sakit na ito ay diabetes, sakit sa puso, kidney at liver disease, Huntington's at Crohn's disease.

Dapat nating malaman na habang tayo ay nagkakaedad ay humihina rin ang kapasidad ng ating katawan na mag-autophagy. Ito ang dahilan kung bakit habang tumatanda tayo ay mas maraming ang dumadapo sa ating katawan. Kaya't makakatulong kung tayo ay regular na mag-e-exercise at fasting.

Maraming salamat muli sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa'y magpatuloy sa pagbuti ang iyong kalusugan.

MCT oil, mabisa laban sa epilepsy

BULGAR
Jan 13

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | Jan. 13, 2025

Dear Doc Erwin,

Nais ko sanang isangguni sa inyo ang ibinigay na advice sa akin ng aking kaibigan. Twenty five years old na ako at may sakit na epilepsy. Regular na umiinom ako ng gamot para rito na inireseta ng aking doktor.

Nagbigay ng suhestiyon ang aking kaibigan na uminom ako ng MCT Oil bilang supplement.

Ayon sa kanya mula ng regular na umiinom ang kanyang anak nito ay mas dumalang ang

atake ng epilepsy nito.

Ano ba ang MCT Oil? Safe ba na uminom nito? Makakatulong ba ang MCT Oil sa aking epilepsy? — Eduardo

Maraming salamat Eduardo sa iyong pagliham at pagiging tagasubaybay ng Sabi ni Doc at BULGAR newspaper.

Ang MCT Oil ay isang dietary supplement na galing sa coconut oil. Ang ibig sabihin ng MCT ay “Medium Chain Triglyceride”. Ang paggamit ng MCT Oil ay nagmula noong 1920's kung saan ginamit ng doktor ang ketogenic diet sa panggagamot sa mga kabataan na may epilepsy.

Ayon sa Cleveland Clinic sa bansang Amerika, popular ang MCT Oil sa pagpapapayat. Ang pag-inom nito, ayon sa isang pag-aaral na nailathala sa European Journal of Clinical Nutrition noong July 2014, ay nakakapagpababa ng dami ng kinakain. Dahil dito nakakatulong ito sa pagpapapayat ng mga indibidwal na gustong magbawas ng timbang.

Popular din na ginagamit ang MCT Oil ng mga atleta at ng mga may edad na katulad ng mga senior citizen, dahil sa kakayanan nito na magbigay ng enerhiya. Dahil madali itong ma-absorb at ma-digest mas mabilis itong nagagamit ng katawan natin bilang enerhiya.

Makakatulong din daw ito upang maiwasan ang diabetes at Alzheimer's disease. Naniniwala rin ang ibang dalubhasa na makakatulong ito sa mga indibidwal na may autism, mapababa ang blood sugar level at makapagpababa ng inflammation sa ating katawan.

Bukod sa mga nabanggit na health benefits ng MCT Oil, may health benefit din ito sa sakit na epilepsy.

Mahigit nang isandaang taon ang nakakalipas ay ginamit ng mga doktor ang ketogenic diet sa panggagamot ng epilepsy. Base ito sa mga pag-aaral na ang ketogenic diet ay nagpapataas ng level ng ketones sa ating katawan at ang ketones ay napatunayan nang nakakatulong upang mabawasan ang atake ng epilepsy. Ganito rin ang epekto ng pag-inom ng MCT Oil -- tumataas ang level ng ketones sa ating katawan.

Sa isang pag-aaral na nailathala noong June 2013 sa scientific journal na Neuropharmacology, ang Medium Chain Triglyceride (MCT) ay nakitang mas epektibo pa sa isang gamot na ginagamit sa epilepsy bukod sa mas mababa ang potential side effects nito kumpara sa nasabing gamot.

Sa clinical trial na pinangunahan ni Dr. Emmaline Rasmussen ng Northshore Neurological Institute sa Illinois sa bansang Amerika, ang MCT Oil supplementation ay nakapagpababa ng 42% porsyento sa dami ng atake (seizures) ng epilepsy. Mababasa ang pag-aaral na ito sa journal na Nutritional Neuroscience na nailathala noong June 2023.

Tandaan lamang na ang MCT ay nasa ilang pagkain din, katulad ng cheese, yogurt, gatas at coconut oil. Ngunit, kung nanaisin na uminom ng MCT Oil supplement maaaring makaranas ng ilang side effects katulad ng pagsakit ng tiyan, bloating, pagtatae at pagsusuka. Kaya't mas makakabuti na mag-umpisa sa mababang dose. Makakabuti rin na kumonsulta sa inyong doktor o sa nutritionist upang malaman ang tamang dami ng iinumin na MCT Oil.

Maraming salamat muli sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan.

. .

Kahalagahan ng balance excercises

Health benefits ng ‘autophagy’

MCT oil, mabisa laban sa epilepsy

RECOMMENDED