Kahandaan bago ang trahedya, kulang na kulang

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | September 11, 2024

Durog ang ating dibdib sa namalas na mga trahedya sa kasagsagan ng Bagyong Enteng noong nakaraang linggo. 

Isang pamilyang kinabibilangan ng limang katao sa Pililla, Rizal ang sama-samang pumanaw sa gitna ng landslide na nagpaguho at nagpatiklop sa kanilang tahanan. Tipak ng malalaking bato ang rumagasa sa kanilang tinitirhan na hindi na mabanaagan pagkatapos ng delubyo. 

Sa Bulacan, matataas na baha ang nagdala ng pangamba at takot sa mga residente. Sa Metro Manila, kabi-kabila rin ang pagbahang naranasan kasama na ang kawalan ng kuryente. 

Tila paulit-ulit na mga pangyayari ang sa atin ay tumatambad sa tuwing magkakaroon ng bagyo at baha. Tila hindi rin matinding nadagdagan at hindi ganap na tumatayog ang antas ng kahandaan ng gobyerno sa mga inaasahang hagupit ng epekto ng climate change. 

Ilan kayang mga lokal na pamahalaan ang mayroon nang maaasahang resilience center sa kasalukuyan na makakapaglingkod kahit sa gitna ng trahedya, kawalan ng kuryente o tubig, at malawakang pagkalagas ng mga gamit at pamamaraan para sa pagsalba ng buhay? 

Higit sa lahat, ilan kaya ang tunay na nakapagsanay para makapagligtas ng buhay at ari-arian sa gitna ng umiigting na mga hamon ng panahon? 

Dapat napapaigting ng lahat ng sangay ng pamahalaan ang resilience sa lahat ng aspeto ng pamamalakad para matiyak na hindi lalamunin na lamang ng delubyo ang kani-kanilang preparasyon. 

Dapat ding tutukan ng mga mamamahayag ang pag-uulat sa ginagawang paghahanda ng mga sangay ng gobyerno para mabatid ng taumbayan kung ang kanilang buwis nga ba ay inilalagak para sa pagliligtas ng kanilang buhay kung ito ay kinakailangan. 

Sabi nga ng kasabihan, “Ang isa ay marami na,” ukol sa pagkawala ng buhay sa pamamaraang walang saysay at maaaring maiwasan sa gitna ng tamang kahandaan. 

Pangulong Marcos Jr., pakatutukan ninyo nawa ang progreso ng paghahanda ng bawat sangay ng gobyerno sa pagharap sa mga banta ng panahon sapagkat nakasalalay dito ang buhay ng ating mga kababayan at kakayanang bumalikwas ng bayan. 

Samantala, habang sinusulat natin ang column na ito isang linggo bago ilathala ay napapailing at napapabuntong-hininga tayo sa nagaganap na kaguluhan sa Davao para maaresto ang nagtatagong si Pastor Apollo Quiboloy. 

Bakit ba hindi na lamang sumuko ang naturang pastor kaysa piliing hayaang dahil sa kanya ay malagay sa alanganin ang kanyang mga diumano’y pinapastol na mga miyembro? Tila mga defender naman ang ilang mga miyembro na sa halip na hayaan ang implementasyon ng batas ay hinaharang ito kaya lalong nagiging masalimuot. 

Sa panig naman ng kapulisan ay napakahaba na ng panahon ng kanilang operasyon para madakip si Quiboloy na sinamahan pa ng paghukay ng malalim na lagusan para matagpuan ang mailap na pastor. 

Isang malaking kahinaan ng pulisya ang kawalan ng kakayanan para matagpuan si Quiboloy at maabot ng lubid ng batas. 

Mabuti at hindi nanatiling hungkag na panaginip lamang ito dahil totoong sumuko na si Quiboloy sa mga otoridad para sa kapakanan na rin marahil ng lahat.

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.

Simoy ng Kapaskuhan, nagsisimula na

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | September 6, 2024

O kay tulin ng araw! Parang kailan lang ang Enero, pati ang Araw ng mga Puso at iba pang katangi-tanging mga ganap ng taong ito. 

At dahil Setyembre na, siyempre, pagsapit pa lang ng unang araw ng buwang ito, kahit mahigit 100 araw pa ang layo, ay sinisimulan na nating sariwain ang Pasko. 

Ilang taon na rin na ang ating bayan ang may pinakamahabang bisperas ng Pasko sa buong mundo. Hudyat nito ang maagang pagpapatugtog sa mga mall o sa radyo ng “Christmas in Our Hearts” at “All I Want for Christmas is You.” Kasama nito ang naglipanang nakaaaliw na mga meme at gif na kinatatampukan ng mga mang-aawit ng dalawang kantang iyon na sina Jose Mari Chan at Mariah Carey.

Bakit nga ba ganito? Trip-trip lang ba o dulot ng komersiyo?

Dala rin ito ng ating likas na kahiligang umangkla sa uso o sumakay sa paborito ng nakararami.

At gusto rin nating maramdaman nang mas maraming beses ang angking saya ng Kapaskuhan o kahit ang kapanglawan ng mga nakalulumbay na awit gaya ng “Merry Christmas, Darling” o “Pasko Na Sinta Ko”.

Posible ring kapalit ang ating maagang Kapaskuhan ng mga wala sa ating pagdiriwang gaya ng pagkakaroon ng snow at snowman, ang pagsusuot ng patong-patong na balabal at iba pang maaaring maranasan sa ibang mga bansang kung saan ang mga ‘-ber’ na buwan ay mas “Brrr…” kaysa sa atin.Anuman ang ugat ng ating mahabang pagdiriwang, nakapagbibigay ng kakaibang mga pagkakataon ang maaga nating paggunita ng Kapaskuhan. 

Sa isang banda, pagkakataon ito na lalong ipagbunyi at makapagpasalamat sa ating Mesiyas o Tagapagligtas para sa mga biyaya’t regalo niya sa atin — maliit man o malaki — gaya ng paglamig ng simoy ng hangin at oportunidad na makapiling ang ating mga mahal sa buhay, lalo na kung matagal nang nawalay sa atin. 

Puwede ring maagang makapagplano ng posibleng kawanggawa para sa mga kapuspalad, gaya ng mga naninirahan sa mga bahay-ampunan para sa mga bata o matatanda, nang sa gayo’y kanila ring maramdaman ang Kapaskuhan.

Maaari ring gamitin ang panahong ito para sa paghahanda ng parol, Christmas tree, pa-ilaw at iba pang mga palamuti bago pa mag-Disyembre. Makapaghahanda rin nang maaga para sa mga reregaluhan, mga magiging pagtitipon at sa mismong Noche Buena. 

Pagkakataon din itong mga buwang nagtatapos sa “-ber” upang makahabol sa pagtupad ng mga binalak noong nakaraang taon na New Year’s resolution o iba pang nais magawa. 

Pagkakataon ito, halimbawa, para ma-remem-ber na makumusta nang masinsinan ang tunay na kaibigang marahil ay hindi nakausap sa matagal nang panahon, o kaya’y masariwa ang masasayang alaala ng pumanaw nating mga mahal sa buhay. Kung sakaling hindi pa inaaraw-araw ang pagsubaybay sa BULGAR, aba’y huwag mag-atubili na maging subscri-ber na nito.

Para naman sa mga bisyo ang labis na pag-inom ng alak, panahon na para magbagong buhay at itigil ang pagiging perhuwisyong lasenggo at simulan ang pagiging so-ber.

Kung nais makipagniig sa kalikasan at tahakin ang mga bundok ngunit nag-aalangan, sumali na sa isang mountaineering na grupo at maging clim-ber.

Nais sumapi sa ibang klaseng grupo ngunit nahihiya o nag-aalinlangan sa sariling kakayanan? Maglakas-loob at maging mem-ber na.

Imbes na manahimik kung inaapi o inaalipusta, huwag nang maging walang kibong absor-ber ng ngitngit, lumaban o magpahayag man lang ng saloobin.

Sa bilis ng panahon, ’di natin mamalayan at ’di maglalaon ay nariyan na ang Pasko. Ano ang ating gagawin habang maaga pa?

Sa bandang huli, sa gitna ng maraming bagay sa ating buhay at mundo na walang kasiguruhan, nariyan ang katiyakang maipagdiriwang natin ang Pasko kahit papaano, pati ang kalakip nitong pangako ng pag-ibig, kasiyahan at kapayapaan.

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.

Pangarap para sa ‘Pinas, kailan kaya darating?

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | September 4, 2024

Kailan kaya? 

Iyan ang madalas na ating nasasambit sa tuwing may kinakaharap tayong sitwasyong ninanais nating bumuti ngunit malayo pa ni sa anino ng pagiging mabuti, o tinatanaw na pangarap na hindi natin alam kung kailan darating o kung darating pa nga ba sa ating henerasyon. 

Hindi naman tayo nawawalan ng pag-asa para sa Pilipinas sapagkat kailangang manatiling buhay ang kahit man lang maliit na sindi ng ilaw sa ating dibdib para magpatuloy bilang tulos ng liwanag saan man tayo naroroon — upang tahakin ang bawat mabuting hangarin para sa bayan. 

Ngunit lalong hindi naman tayo dapat manahimik na lamang at pigilan ang ating mga sarili na magtanong at marinig ng mariin. Ang ating tinig, mga saloobin, ang ating mga pangarap, at kondemnasyon sa mga bagay na walang puwang sa isang disenteng lipunan ay hindi dapat igapos na lamang ng takot o pakikisamang walang disposisyon o walang panuntunang marangal.  

Kailan kaya...

Kailan kaya hindi na kailangang lisanin ng ating mga kababayan ang Pilipinas para lamang humanap ng ikabubuhay na hindi matagpuan sa sariling bayan?

Kailan kaya hindi na malalagay sa peligro ang pagsasama at katapatan ng bawat mag-asawa sapagkat kailangang lumayo ng isa o kumapit sa patalim para makatagpo ng oportunidad na makapagbibigay ng salaping sasapat sa kanilang pangangailangan? 

Kailan kaya hindi na kailangang magpakakatulong ng ating mga kababaihan sa mga dayuhan at maharap sa banta ng pang-aabuso sa kamay ng kanilang mga amo?

At kailan kaya matitigil ang sistema ng korupsiyon sa Pilipinas na magmula sa pinakamababang sulok hanggang sa pinakamataas na lugar ay laging naghahanap ng puwang at kalalagyan para pagsamantalahan ang taumbayan?

Kailan kaya magkakaroon ng hiya sa katawan ang ilang mga pulitikong kasuka-suka ang ikinikilos, walang pakialam sa sitwasyon at dekada nang nasa poder ngunit wala namang silbi at nagawa?

Kailan kaya hindi na magpapagamit ang taumbayan sa mga pulitikong itong alam naman nilang ‘salot’ sa lipunan?

At kailan kaya hindi na mamomroblema ang mamamayan sa pagpapagamot o mga pangangailangang medikal dahil may maaasahang health insurance at hindi na kailangang pumila para sa kapos na tulong ng gobyerno?

Kailan kaya magkakaroon ng mataas na kalidad ng edukasyon ang bawat kabataang Pilipino nang hindi kinakailangang igapang sa hirap ng kanilang mga magulang?

Kailan kaya hindi na kailangang lipasan ng gutom, kumalam ng sikmura o mawalan ng pagkain ang hapag-kainan ng bawat pamilyang Pilipino saan mang nugnog ng bansa?

Kailan kaya magiging mura ang mga bilihin lalo na ang pagkain at mga pangunahing pangangailangan para mapagkasya ang suweldo at makaipon ng pambili ng sariling tahanan?

Kailan kaya matatapos ang kahirapan sa ating bayan?

Kailan kaya tayo magkakaroon ng maayos na pagpipilian tuwing eleksyon na magmamalasakit sa mamamayan at hindi gagamitin ang posisyon para lamang magpayaman? 

Kailan kaya...

O Pilipinas na mahal at bawat Pilipino, kailan ka gigising?

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.