top of page
Search

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | Dec. 18, 2024



Asintado ni Judith Sto. Domingo

Sa umpisa ng pelikulang ‘That Thing Called Tadhana’ noong 2014, makikitang ang magbabalikbayang ginampanan ni Angelica Panganiban ay hindi makatuloy sa pag-check in sa isang paliparan sa Roma dahil labis sa pinahihintulutang timbang ang kanyang bagahe. Tila walang solusyon sa kanyang nakababalisang problema hanggang sa may nagmagandang loob na OFW na nagpaunlak na akuin ang iba niyang mga dalahin.


May kakilala tayong may kahalintulad na karanasan kamakailan. Siya ay pauwi mag-isa galing Japan at naipit sa isang paliparan doon dahil sa mabigat ding suliranin: Labis ang timbang ng kanyang mga bag ng samu’t saring pampasalubong at tila wala nang espasyo para rito sa itse-check in niyang maleta.


Kung hindi niya ito magawan ng paraan bago lumarga ang sasakyang eroplano, mapipilitan siyang magpaluwal ng tumataginting na siyam na libong piso para lang makakuha ng dagdag na check-in allowance.


Dahil tunay na buhay ito, walang sumalba sa kanya kundi ang sarili. Matapos maging ngarag ng mahigit kalahating oras sa paglilipat at pag-aayos ng mga dalahin, naging sapat ang bigat ng mga abubot at nakalipad siya pauwi nang hindi lalong napagastos.


Napapanahon ang usaping ito lalo ngayong marami ang magsisipaglayag sa ating mga kababayan, palabas man o papasok ng Pilipinas. At dahil nakapapaligalig ang pagbibiyahe kung mag-eeroplano, marami ang mga pelikulang kagaya ng ‘Tadhana’ na naglalarawan ng nakakanerbiyos na paglalakbay pa-himpapawid, mula sa katawa-tawang gaya ng ‘Airplane!’ na serye, ‘Home Alone’ at ‘Meet the Parents’, hanggang sa nakakakabang mga tipo ng ‘Die Hard 2’, ‘Snakes on a Plane’ at ang bagong labas na ‘Carry-On’.


Ngunit hindi naman kailangang may pighati ang pagbibiyahe kahit pa sa ganitong panahon na umaapaw ang dami ng mga tao sa mga paliparan. Kailangan lamang maglaan ng masinsinang paghahanda upang maging maginhawa ang pagbibiyahe imbes na maging hilong talilong.


Ilang araw pa man bago lumipad, planuhin ang iba’t ibang aspekto: ang mga dalahin, pupuntahang lugar, hangganan ng gastusin, at bilang ng maaaring mabili. Kung bagong lugar o bansa ang patutunguhan, humingi ng payo sa mga kamag-anak o kaibigang nagawi na roon o dinggin ang tagubilin ng mga kababayang nag-vlog na ukol sa kanilang mga karanasan doon bilang biyahero. 


Sa paghahanda ng mga dadalhin, siyasatin kung ang ilalagay sa maleta ay talagang kakailanganin o sa bandang huli, ay magiging pandagdag-bigat lang pala at hindi man lang huhugutin mula sa pagkaempake. Maglaan din ng puwang sa bagahe para sa posibleng karagdagang kargada sa pabalik na paglalakbay. At upang maiwasan ang karanasang nailahad sa itaas, timbangin ang mga bagahe bago pa man lumarga mula sa kinatutuluyan.


Tiyakin din na laging madaling mabubunot ang iyong pitaka at pasaporte, at mag-ingat na hindi malalaglag ang mga ito mula sa sisidlan o mapipitik ng masasamang-loob. 


Alalahanin na maaari nang mag-online check-in, at mainam na magrehistro sa eGov na app bago pa man magtungo sa paliparan. Bukod sa mismong kahalagahan ng mga iyon ay ang maidudulot na kabawasan sa oras ng matagal na pagpila sa loob ng airport.


Dahil kaugalian nating mga Pilipino ang mag-uwi ng pasalubong, mainam ding mailista ang mga pasasalubungan at ang magugustuhan nilang bagay, upang hindi tayo mapabili nang labis o ng taliwas sa kanilang matitipuhan.


Magpasobra na rin ng bahagya para kung may makaligtaan ngunit nais din palang bigyan. Hindi naman kailangang maging marangya. Bukod sa pag-alam at pagtungo sa mga tindahan ng abot-kayang pampasalubong, kahit simpleng bilihin sa convenience store ay maaaring sapat na, lalo na kung ang wika sa lalagyan ay banyaga sa atin o sa ating pag-aalayan.


Kabilang pa sa mainam na paghahanda sa pagliliwaliw ay ang kahandaan sa diwa’t pangangatawan. Gaya ng abiso ng mga serbidor sa eroplano, unahin ang sarili, nang agaran, bago makatulong sa iba. At bukod sa sapat nating kain, tubig at tulog, malaking bagay din ang hustong sensibilidad para sa anumang punto ng pagbibiyahe. 


Sa kabila ng masigasig na paghahandang pansarili ay posible pa ring magkaaberya sa paglalakbay. Ngunit imbes na madismaya, mainis o mabahala, kumalma, huwag mataranta, maging mahinahon, mapagpasensya’t maintindihin. Halimbawa ay kung maantala ang paglarga dahil wala pa ang eroplano o may kailangang ayusin para rito. Imbes na masuya at magdabog ay magpasalamat sa dagdag-oras para maka-chill at sa magiging kapalit na kaligtasan. 


Kung may oras o lakas, lakarin ang kahabaan ng paliparan imbes na magwalkalator, upang maehersisyo kahit ang mga binti at paa bago ang mahabang oras ng pagkaupo sa biyahe. Isapuso sa bawat sandali ang ginintuang patakaran: Huwag nating gawin sa iba ang ayaw nating gawin nila sa atin. Manatiling mabait at hindi makulit o pabibo.


Iwasang maging maingay, manulak at sumingit. Sa pagkalapag ng eroplano, iwasang tumindig bago pa man patayuin ang mga pasahero. Magmagandang loob sa mangangailangan ng tulong, ngunit huwag ipilit ang kagandahang-asal sa sinumang tatanggi nito. At manukli ng pasasalamat kung tayo ang mabibiyayaan ng malaki o munting tulong o kabawasan sa sakit ng ulo.


Upang maging kasinggaan ng himpapawid ang biyahe, bakasyon at buhay, laging mag-iingat, hindi lamang para hindi mapinsala ang sarili kundi para hindi makasakit ng kapwa.

Hindi man natin magagawan ng paraan ang ilang abala sa biyahe, gaya ng makulit na pasahero, umiiyak na bata o ang matagal na pananatili sa ere, magagawa nating maging kontrolado ang sarili nang may panloob na kapayapaan at tahimik na dasal.


At sa gitna ng anumang gulo o salimuot sa pagbibiyahe, huminga nang malalim at ugaliing magmatyag: na minsan, ang nakabibinging ingay ay wala pala sa kapaligiran kundi nasa ating isipan.

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.


 
 

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | Dec. 12, 2024



Asintado ni Judith Sto. Domingo

Isa na namang nagpakilalang senior citizen ang lumiham sa atin sa pamamagitan ng tradisyunal na koreo o postal service. Nitong nakaraang Nobyembre 23 ay nagdiwang ng kanyang ika-80 kaarawan ang lumiham sa ating si Ginang Luz Lazatin na taga-Greenview Executive Village sa Sauyo, Quezon City. 


Ang kanyang katanungan ay kung entitled siya sa P10,000 o sampung libong pisong ibinibigay sa mga octogenarian sa ilalim ng Republic Act (RA) 11982 o ang Act Granting Benefits to Filipino Octogenarians and Nonagenarians na ipinasa noong unang bahagi ng taong ito. 


Sa ilalim ng amyendang ito ng Centenarians Act, ang may pribilehiyong makatanggap ay iyong mga Pilipinong narating ang tinatawag na milestone na edad na 80, 85, 90 at 95. Hindi nito saklaw ang mga may edad na 81, 82, 83, 84 at 91, 92, 93 at 94. 


Dahil si Ginang Luz ay tumuntong na sa edad na 80, siya ay karapat-dapat mapagkalooban ng benepisyong ito sa ilalim ng nasabing batas. 


Ayon pa sa RA 11982, may isang taon ang mga senior citizen na umedad na ng 80, 85, 90 o 95 para kunin ang nasabing P10,000 na benepisyo mula sa gobyerno. 


Marami-rami na rin ang nakikipag-ugnayan sa ating senior citizen ukol sa batas na ito — na hindi maikakailang isang ganap na batas. Kaya’t nananawagan tayo sa pamahalaan na huwag nang pagkaitan ang ating mga senior citizen ng kakaunting biyayang ipinangako sa kanila ng nasabing batas, bagkus ay lingapin at pagmalasakitan sila sa takipsilim ng kanilang buhay. 


Nananawagan tayo sa tanggapan ni Social Welfare Secretary Rex Gatchalian upang matulungan si Ginang Luz, na sulat-kamay pa man din ang ipinadalang liham sa pamamagitan ng koreo. Makikipag-ugnayan sa inyo ang kolumnistang ito para sa kapakanan ng aming mga mambabasang senior citizen para sila ay mabigyan ng inaasahang paggabay. 


***


Samantala, hayaan ninyong ilathala namin ang ikalawang bagong liham na ipinadala sa tanggapan ng BULGAR na humihingi ng tulong upang makapamasukan sa FPJ Studio na malapit raw sa kanilang tinutuluyan. Nananawagan tayo kay Dr. Brian Poe Llamanzares, ang butihin at matulunging anak ni Senadora Grace Poe, sa kung anumang pamamaraan nila maaaring matulungan ang sa atin ay lumiham.


Ani Ginang Zenaida Santiago ng 10A Lantikan Street, Manresa, Quezon City:


Pitumpu’t tatlong taong gulang na po ako na kasalukuyang nagtatrabaho na all-around na katulong. Humihingi po ako ng tulong sa inyo na kung puwede po na matulungan ninyo akong makapasok na magtrabaho kay Ma’am Grace Poe dito sa studio nila sa Del Monte Avenue, Quezon City... Ang asawa ko po ay namamasukan din po na boy dito sa Quezon City at binibigyan lang po siya ng sahod na P500 kada linggo at sa garahe lang po siya natutulog. Ma’am, maawa po kayo sa amin at sana matulungan ninyo kami na makapasok na maglinis sa studio nila Ma’am Grace Poe... Malakas pa po akong magtrabaho. Maraming salamat po.

***

Samantala, hayaan ninyong magtapos ang panulat kong ito sa pamamagitan ng pagbabahagi ng aking isinulat na panalangin noong Enero 14, 2017 na pinamagatang, “Bukangliwayway”:


Pagsilay ng bukangliwayway, 

Hayaan mong purihin Kita, Dakilang Ama;

Na pasalamatan at tingalain bilang aking Maylikha. 

Punuin mo ako ng pag-asa, inspirasyon at sigla

Upang tupdin ang Iyong panawagan;

Na magpakasigasig at huwag panghinaan ng loob

Sa pagganap ng aking tungkulin at adhikain —

Para sa Iyong kaluwalhatian at kapurihan. 

Ikaw ang Aking buhay, Panginoon. 

Sa’yo ako magbabalik pagsapit ng bawat takipsilim

Upang muli Kang sambahin 

Sa gitna ng Iyong labis na pagmamahal sa akin. 

Sa pangalan ni Jesus, ang puso ko ay panatag. 


Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.


 
 

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | Dec. 6, 2024



Asintado ni Judith Sto. Domingo

Isang liham ang ating natanggap sa pamamagitan ng email noong ika-30 ng Nobyembre bilang reaksyon sa ating isinulat noong Nobyembre 22 tungkol sa mga itinalagang benepisyo at pribilehiyo ng senior citizens sa ilalim ng ating mga batas. 


Ang liham ay galing kay Ginoong Rudy Ruiz ng Las Piñas City. Nabanggit kasi natin sa nasabing kolum na ang sinumang Pilipino na naninirahan sa Pilipinas o sa ibayong dagat na tumuntong sa edad na 80, 85, 90 at 95 ay makakatanggap ng P10,000 mula sa gobyerno.


Anang ating tagatangkilik, may kababayan siyang nagdiwang ng ika-81 na kaarawan ngunit walang nakuhang P10,000 dahil wala raw pondo ang gobyerno. 


Ginoong Rudy, sa iyong tanong na kung anong batas ito nasasaad, ito ay isang importanteng probisyon ng Republic Act (RA) 11982 o ang Act Granting Benefits to Filipino Octogenarians and Nonagenarians o ang Expanded Centenarians Act na ipinasa noong unang bahagi ng taong ito. 


Sa ilalim ng amyendang ito, ang makakatanggap lamang ay iyong mga Pilipinong narating ang tinatawag na “milestone” na edad na 80, 85, 90 at 95. Hindi nito saklaw ang mga may edad na 81, 82, 83, 84 at 91, 92, 93 at 94. Kaya’t kung ang iyong kababayan ay 81, makukuha niya ang benepisyong ito pagtuntong niya ng 85. 


Ayon sa RA 11982, may isang taon ang mga senior citizen na umedad na ng 80, 85, 90 o 95 para kunin ang nasabing P10,000 na benepisyo mula sa gobyerno. 

Nabanggit ni Ginoong Rudy na siya ay 78-taong gulang. Pagtuntong ni Ginoong Rudy ng edad na 80, siya rin ay karapat-dapat na makatanggap ng benepisyong ito mula sa gobyerno. 


Kaya’t nananawagan tayo sa Kongreso na tiyakin ang pagpondo ayon sa itinatalaga ng batas na ito para sa kapakanan ng senior citizens na tulad ng ating mambabasang si Ginoong Rudy. Na hindi matulad ang nakaaantig sanang batas na Expanded Centenarians Act sa ilan pang mga batas na nawalan ng saysay sapagkat wala namang katapat na alokasyon o pondo. 


Nauna nang inamin ng mga opisyal ng gobyerno na hindi maipatupad nang lubusan ang Centenarians Act at Expanded Centenarians Act dahil sa kakapusan o walang pondo para rito. Umaasa naman ang Department of Social Welfare and Development (DSWD) na sa 2025 ay mabibigyan ito ng kaukulang pondo para sa pagpapatupad ng batas na ito.


Sa magkahiwalay na pahayag naman kamakailan ng DSWD at ng Department of Budget and Management (DBM) ay sinabing para sa 2025, ang budget ng DSWD ay P229 bilyon at ang P3 bilyon dito ay para sa Centenarian Act at Expanded Centenarian Act.


Tulad ng bulalas ng kasabihan, “Ilagay ninyo ang salapi sa kabig ng inyong bibig.”  Sapagkat ang bawat araw ng paghihintay ng isang senior citizen sa inaasahang biyaya mula sa pamahalaan sa kanilang pagtanda ay matagal nang labis. 


Hindi na dapat magpatumpik-tumpik pa ang gobyerno sa pagbibigay sa ating mga nakatatanda ng benepisyong hindi naman kalakihan at kulang na kulang nga para sa mga nasa takipsilim na ng kanilang buhay. Asintaduhin naman ang kanilang kapakanan bilang pagkilala sa kanilang mahalagang naiambag sa pag-angat ng ating bayan noong sila ay malalakas pa.  


Salamat, Ginoong Rudy, sa inyong pagliham na sumasalamin sa inyong masugid na pagtangkilik sa pahayagang ito at sa inyong lingkod.


Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.


 
 
RECOMMENDED
bottom of page