Kahalagahan ng mental health o kalusugang pang-isip, ‘wag kalilimutan!

ni Grace Poe - @Poesible | October 13, 2020

Mahalagang kumustahin natin ang ating mga mahal sa buhay at mga kaibigan. Minsan, ang napakasimpleng aksiyon ng pagtingin kung ano ang lagay ng mga tao ay nakapagpapadama sa kanila ng ating malasakit lalo na ngayong panahong ito.

Noong Sabado, ipinagdiwang ang World Mental Health Day upang bigyang-diin ang kahalagahan ng mental health o kalusugang pang-isip. Higit kailanman, napakahalagang ipaalala sa bawat isa na hindi lamang ang ilalaman sa tiyan ang dapat intindihin ng bawat isa, kung hindi kung paano mananatiling panatag ang pag-iisip at ang ating mga emosyon sa gitna ng pandemya.

Napakaraming hamon ang hinarap nating lahat nitong nagdaang mga buwan: mula sa ating healthcare workers na kailangang magtrabaho kahit may panganib na makapag-uwi sila ng impeksiyon sa kanilang pamilya; mga guro na nag-aadjust sa pagtuturo na walang kaharap na mag-aaral at kinakailangang magdoble-kayod sa paggawa ng modules at iba pang materyales sa pagtuturo; mga estudyanteng nangangapa sa online schooling at ang kanilang mga magulang o bantay na tila nagbabalik-paaralan at lalo na ang mga manggagawa na nawalan ng trabaho dahil sa hagupit sa ekonomiya ng COVID-19.

Ang matagal na lockdown na nagdulot ng isolasyon sa maraming tao ay may epekto sa kalusugang pang-isip ng maraming kababayan natin. Walang katumbas ang sakit ng mga naulila dahil sa impeksiyon sa COVID-19 na hindi man lamang nahawakan o nakita ang kanilang mahal sa buhay sa huling sandali ng kanilang buhay. Marami ang nakaranas ng depresyon at matinding pagkabalisa, mga bagay na kailangan nating agapayan lalo na sa panahong ito.

Ipinapaalala natin sa ating mga kababayan: “It’s okay not to be okay.” Huwag mawawalan ng pag-asa. Kung kailangan ng kausap, puwede kayong tumawag sa National Center for Mental Health Crisis Hotline sa 09178998727 o kaya ay sa landline na (02) 79898727. Meron ring e-konsultasyon sa <bit.ly/ncmhkonsulta> kung gusto na online.

Walang nakakahiya sa paghingi ng tulong. Kung nanghihingi tayo ng tulong kapag nagugutom at walang makain, bakit hindi kapag magulung-magulo ang isip at kailangan ng tulong sa pagproseso nito nang walang takot na mahusgahan?

Hindi pa natin natatanaw ang dulo ng pandemya. Marami pang pagdadaanan ang bawat isa. Kailangan nating manatiling malusog, hindi lang sa pangangatawan, kundi pati sa isipan.

Iwasan nating madagdagan pa ang mawawalan ng trabaho, plis lang!

ni Grace Poe - @Poesible | October 5, 2020

Hello, mga bes! Kumusta kayo at ang inyong pamilya? Sana ay malusog, walang sakit, at nasa mabuting kalagayan ang lahat.

Oktubre na, halos kalahating taon nang naka-quarantine ang ating bansa dahil sa COVID-19. Isa ang ating bansa sa may pinakamahabang lockdown sa buong mundo. Sa kabila nito, malayo pa tayo sa sinasabing “flattening the curve”. Nananatiling mataas ang bilang ng ating COVID-19 cases at sa kabila nito, napipilitan tayong lumabas pa rin dahil kailangang mabuhay ng mga tao. Nakikita natin ngayon ang malakas na hagupit ng pandemya sa ating ekonomiya: maraming negosyo ang nagsasara, maraming kabuhayan ang bumabagsak at kasabay ng mga ito, maraming manggagawa ang nawawalan ng trabaho.

Dahil rito, mahalagang mapangalagaan kung anumang trabaho ang mayroon pa sa kasalukuyan. Lahat ng suportang puwedeng ibigay natin sa industriya at negosyong nagbibigay ng empleyo sa mga tao, gawin sa abot ng makakaya. Kung magsasara pa ang mga kumpanyang nakatayo pa, mas marami ang masasadlak sa kahirapan.

Sa budget deliberations ngayong taon, pinaalalahanan natin ang ecozones sa bansa na tiyaking hindi na mababawasan pa ang mga trabaho. Inatasan natin ang pamunuan ng Cagayan Economic Zone Authority (CEZA) at Zamboanga City Special Economic Zone Authority (ZCEZA) na alamin kung bakit umaalis ang locators sa nasabing ecozones.

Nabahala tayo dahil sa ulat ng CEZA na nangalahati ang bilang ng trabaho sa CEZA. Mula sa 2,880 noong 2018, 1,555 na lamang ang mayroon sa unang quarter ng 2020. Samantala, ang dating 1,467 ng ZCEZA, 998 na trabaho na lamang ngayon.

Nabanggit na isa sa mga nagsarang negosyo ay ang malaking wig manufacturing company. Nang tinanong natin kung bakit ito umalis sa ecozone, hindi tayo mabigyan ng tiyak na sagot. Lalo na sa panahong ito, kailangang alamin natin kung ano ang naging problema para masolusyonan ito at di mag-alisan ang mga namumuhunan dito. Sa ganitong paraan, maisasalba natin ang trabaho ng mga empleyadong nakaasa sa mga negosyong ito.

Kung ang dahilan ng pag-alis ng mga negosyo sa ecozone ay buwis, puwedeng ilapit ang isyung ito sa Department of Finance o sa National Economic Development Authority (NEDA) para magawaan ng paraan. Koordinasyon ito sa pagitan ng mga ahensiya ng pamahalaan na kayang-kayang gawin ng mga tagapamahala ng ating ecozones.

Naniniwala tayong sa panahong ito, kailangan nating maging mas proaktibo para mailigtas ang kabuhayan ng ating mga kababayan. Iwasan nating madagdagan pa ang mawawalan ng trabaho. Para hindi umasa ang mga tao sa ayuda ng pamahalaan, tiyakin nating may kabuhayan silang masasandigan.

Hindi madaling timbangin ang kaligtasan at kabuhayan, kaya palaging mag-ingat!

ni Grace Poe - @Poesible | October 1, 2020

Hello, mga bes! Nagpahayag ang Pangulo na nananatiling nasa ilalim ng General Community Quarantine (GCQ) ang Metro Manila, kasama ang Batangas, Tacloban City, Iloilo City, Bacolod City, at Iligan City at mananatiling nasa Modified Enhanced Community Quarantine (MECQ) ang Lanao del Sur. Samantala, ang ibang lalawigan at siyudad sa bansa ay nasa Modified General Community Quarantine na.

Kasabay nito, lalarga nang muli ang provincial buses ngayong araw. Napapanahon ito dahil kailangan talaga ng ating mga kababayan, lalo na ng mga nagtatrabaho sa ibang lugar ng pampublikong transportasyon. Mas marami tayong kababayan na walang pribadong sasakyan at sila ang lubhang apektado ang mobilidad ngayong pandemya.

Pinaaalalahanan natin ang ating mga driver at pasahero na kailangan nating sundin ang safety protocols tulad ng pagsusuot ng face masks at face shields, pagsasagawa ng social distancing, at pagseryoso sa pagbibigay ng impormasyon sa contact tracing. Dahil sa dagdag na mobilidad, kailangang doblehin natin ang pag-iingat para hindi mahawa at makahawa ng COVID-19. Malaking problema kung ang isang may impeksiyon ay magkakalat pa nito sa ibang lugar.

Dapat ring magsagawa ang transport operators at mga awtoridad ng regular na paglilinis at disinfection ng mga sasakyan at istasyon. Mahalaga ito para mapangalagaan ang ating mga pasahero sa coronavirus at iba pang karamdaman.

Mahalaga ang provincial buses sa paghahatid ng mga tao at bilihin mula Maynila at mga karatig-rehiyon. Nagbibigay din ito ng trabaho at pagkakakitaan sa mga driver at konduktor na matagal na natengga dahil sa pandemyang kinahaharap ng bansa.

Gayunman, kailangang tiyakin ang kaligtasan ng publiko, at magagawa lamang ito kung magiging mahigpit ang pagpapatupad ng mga alituntuning pangkaligtasan sa transportasyon.

Kailangan ng monitoring sa ating bus stops at terminals para masigurong ipinatutupad ang social distancing. Para maisagawa ito, kailangang tiyakin ang maayos na sistema ng pag-schedule sa alis ng mga bus para maiwasan ang pagsisiksikan sa mga terminal at sa mismong mga sasakyan. Mahalaga na palaging malinis ang mga pasilidad at may disinfectant at sanitizer na magagamit ng libre ng mga pasahero.

Mahalaga ang mobilidad ng mga tao sa ating ekonomiya. Hindi lahat ay maaaring manatili lamang sa loob ng bahay. Mas marami sa atin ang kailangang makipagsapalaran sa labas para magkaroon ng pagkain sa mesa para sa ating pamilya.

Sa panahong ito na palaging naninimbang sa pagitan ng kaligtasan at kabuhayan, obligasyon ng bawat isa ang sumunod sa mga panuntunang inilatag para sa kaligtasan ng lahat.

Manatiling ligtas, mga bes!