Pag-amin ng akusado na wa’ basbas ng abogado, ‘di katanggap-tanggap

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Mar. 17, 2025

ISSUE #349

Hangad ng bawat isa sa atin na ang bawat krimen ay malutas upang makamit ang hustisya na inaasam. Subalit, ang paghahangad ng hustisya para sa biktima ay hindi nangangahulugan na ang karapatan ng inaakusahan ay mapabayaan.

Ano nga ba ang epekto sa kasong kriminal kung maisantabi ang karapatan ng inaakusahan? Sabay-sabay nating tunghayan ang kuwento ni Heneroso, ang biktima, at ni Anselmo, ang isa sa mga inakusahan, hango sa kasong People of the Philippines vs. Anselmo Edullantes y Fernandez and Peter Baranggan y Navarez (Accused), Anselmo Edullantes y Fernandez (Accused-Appellant) (CA-G.R. CR NO. 01565-MIN, January 24, 2019), upang ating maintindihan ang kahalagahan hindi lamang ng pakikipaglaban upang makamit ang hustisya para sa biktima, bagkus pati na rin ang pagkilala sa karapatan ng inaakusahan, nang sa gayun ay hindi mauwi sa wala ang daing at pakikipaglaban para sa katarungan.

Ang kasong ito ay mula sa panulat ni Honorable Court of Appeals Associate Justice Edgardo A. Camello.Kasong murder ang kinaharap ni Anselmo sa Regional Trial Court (RTC) ng Tangub City. Siya ay pinaratangan na kasabwat diumano ng nagngangalang Peter sa pamamaslang sa biktima na si Heneroso. Naganap diumano ang malagim na krimen bandang alas-10:30 ng umaga, noong ika-31 ng Mayo 2014, sa Brgy. Taguite, Tangub City. 

Biglaan umanong sinalakay, sinaksak at tinaga nina Anselmo at Peter ang noon ay hindi-armado na biktima. Ang mga sugat na tinamo ng biktima ang naging sanhi ng daglian nitong pagpanaw.Gayunpaman, not guilty ang naging pagsamo ni Anselmo sa hukuman.

Batay sa bersyon ng panig ng tagausig, nakatanggap diumano ng ulat si Brgy. Chairman Cardenas, na nawawala si Heneroso. Agad na nagsagawa umano ng paghahanap kay Heneroso, subalit hindi siya natagpuan. Gayunpaman, nakatanggap umano ng ulat si Brgy. Chairman Cardenas mula sa kapatid ni Anselmo na pinaslang diumano ni Peter si Heneroso.

Nagsagawa umano ng imbestigasyon si Brgy. Chairman Cardenas, na kalaunan ay inamin umano ni Peter na pinaslang nila Anselmo si Heneroso. Inilahad din umano ni Peter kung saan matatagpuan ang katawan ng biktima. Hinukay diumano noong gabing iyon ang bangkay ng biktima na naroon mismo si Anselmo.

Matapos makuha ang naturang bangkay, nag-usap diumano sina Brgy. Chairman Cardenas at Anselmo sa bahay ng biktima. Dito ay inamin umano ni Anselmo na sila ni Peter ang may-akda sa pamamaslang sa biktima.

Sa isinagawa ni Dr. Tilao, Medical Officer III ng Doña Maria District Hospital, na post mortem examination sa nahukay na bangkay, napag-alaman na nagtamo ng maraming saksak ang biktima na siyang naging sanhi ng pagpanaw nito.

Matapos ang tatlong taon na pagdinig, nagbaba ng hatol ang RTC. Guilty sa paratang na pamamaslang si Anselmo. Siya ay pinatawan ng parusa na pagkakakulong na hindi bababa sa walong taon at isang araw hanggang labing-pitong taon at isang araw. Siya ay inutusan din ng hukuman na magbayad ng halagang P50,000.00 bilang civil indemnity at P50,000.00 bilang moral damages.

Nang dahil du’n, nananatiling at-large si Peter at ipinag-utos ng hukuman na mai-archive ang kaso laban sa kanya subalit maaaring buhaying muli sa oras na siya ay madakip.

Hindi tanggap ni Anselmo ang hatol sa kanya ng mababang hukuman, kung kaya’t agad siyang naghain ng kanyang apela. Siya ay inireprisinta sa Court of Appeals (CA) Cagayan de Oro City ni Manananggol Pambayan V.M.A.P. Villo-Murillo ng aming PAO-Regional Special and Appealed Cases Unit (PAO-RSACU) – Mindanao. 

Iginiit ng depensa na mali ang ibinabang desisyon ng mababang hukuman sapagkat hindi umano sapat ang circumstantial evidence na inihayag at inihain ng tagausig upang patunayan ang pagkakasala ni Anselmo nang higit pa sa makatuwirang pagdududa. Binigyang-diin pa ng depensa na hindi maaaring tanggapin ang ginawa na pag-amin ni Anselmo sa krimen, sapagkat siya ay hindi inasistihan ng abogado nang gawin niya ang nasabing pag-amin.

Mabusisi muling inaral ng hukuman ng mga apela ang kaso ni Anselmo. Sa inilabas na desisyon, ipinaliwanag ng CA Cagayan de Oro City na ang kawalan ng direktang ebidensiya ay hindi balakid upang mahatulan ng conviction ang isang akusado. Kahit ang circumstantial evidence ay maaaring magsilbi na patunay ng pagkakasala ng akusado, kinakailangan lamang na ang mga ito ay kapani-paniwala at sapat na tumutukoy sa naganap na krimen at sa partisipasyon ng taong inaakusahan.

Sa kaso umano ni Anselmo, naging kapuna-puna sa CA Cagayan de Oro City na walang nakakita sa krimen. Maliban sa pag-amin sa krimen na ginawa ni Anselmo, pawang circumstantial evidence na umano ang iniharap ng tagausig sa hukuman. Nahatulan diumano ng RTC si Anselmo, sapagkat kinonsidera ng mababang hukuman ang naturang pag-amin bilang kusang-loob na pahayag na ginawa sa ordinaryo na pamamaraan at hindi dahil hiningi o kinuha ito kay Anselmo ng kapulisan o otoridad.

Subalit, binigyang-diin ng appellate court na ang barangay chairman, sa ilalim ng Section 389, Chapter 3, Title One, Book III, Local Government Code of 1991, as amended, ay tagapagpatupad ng mga batas at ordinansa sa barangay na nasasakupan nito upang mapanatili ang kapayapaan at kaayusan sa lahat ng oras. Kaugnay nito, itinuturing diumano ang barangay chairman na person in authority sa ilalim ng Artikulo 152 ng Revised Penal Code.

Kung kaya’t noong kausapin diumano ni Brgy. Chairman Cardenas si Anselmo kaugnay sa partisipasyon nito sa pamamaslang kay Heneroso, sa presensiya rin ng mga kapulisan, sumailalim na diumano si Anselmo sa custodial investigation, na kung saan dapat siya ay inasistihan at pinayuhan ng abogado na kanyang mismong napili.

Ang right to counsel ay isa sa mga karapatan ng akusado na ginagarantiyahan sa ilalim ng ating Saligang Batas, at ang hindi pagkilala at pagpapatupad sa nasabing karapatan ay maaaring magbunga sa hindi pagtanggap ng anumang ebidensiya na makuha laban sa kanya.

Partikular sa Artikulo III, Section 12 ng ating 1987 Philippine Constitution:

“Section 12. (1) Any person under investigation for the commission of an offense shall have the right to be informed of his right to remain silent and to have competent and independent counsel preferably his own choice. If the person cannot afford the services of counsel, he must be provided with one. These rights cannot be waived except in writing and in the presence of counsel.Any confession or admission obtained in violation of this or Section 17 hereof shall be inadmissible in evidence against him.”

Dagdag pa ng CA Cagayan de Oro City, ang pagkilala sa right to counsel ng isang akusado ay dapat ipatupad sa bawat yugto ng imbestigasyon – mula sa simula hanggang sa matapos ito. At ang abogado niya ay dapat independent at competent. Ang patuloy na presensiya ng nasabing abogado ay mahalaga upang masiguro na mapoprotektahan ang karapatan ng akusado at anumang pag-amin o kanyang sabihin ay malaya at kusang-loob niyang ginawa.

Ipinaalala ng appellate court, sa panulat ni Honorable Court of Appeals – Cagayan de Oro City Associate Justice Edgardo A. Camello ng Twenty-First Division: 

“An extra-judicial confession to be admissible in evidence must be express and voluntarily executed in writing with the assistance of an independent and competent counsel and a person under custodial investigation must be continuously assisted by counsel from the very start thereof. The presence of counsel is intended to secure the voluntariness of the extra-judicial confession. The presence of a lawyer alone, will not suffice to fulfill the requirement of the constitutional provision. The assistance of counsel must be independent and competent, that is, providing full protection to the constitutional rights of the accused. A lawyer who simply goes through the motions of reciting the rights of the accused, or acts as a witness to a prepared document containing the extra-judicial confession of the accused or holds an interest contrary to that of the accused does not qualify as independent and competent counsel.” 

Sa kaso umano ni Anselmo, siya ay umamin kay Brgy. Chairman Cardenas at sa presensiya ng mga kapulisan ukol sa pamamaslang nila ni Peter sa biktima, hanggang sa naganap na paghuhukay sa bangkay ng biktima, nang walang presensiya at tulong ng isang abogado. Dahil dito, ayon sa CA Cagayan de Oro City, hindi maaaring tanggapin bilang ebidensiya, o inadmissible as evidence, ang ginawang pag-amin ni Anselmo. Kahit pa umano isapantaha na totoo na ginawa nila ang krimen at malaya nila na inamin ito.

Gayundin, ayon sa appellate court, ang mga nakalap sa isinagawa na paghuhukay sa bangkay ng biktima ay hindi maaaring tanggapin bilang ebidensiya laban kay Anselmo. Bahagi ng naging pag-amin ni Anselmo ay ang pagtukoy ng lugar kung saan natagpuan ang bangkay ng biktima.  Dahil ang ginawa na pag-amin ni Anselmo ay labag sa kanyang karapatan, lahat ng bunga nito ay hindi maaaring gamitin laban sa kanya o itinuturing bilang fruit of the poisonous tree at hindi rin maaaring tanggapin ang pag-amin ni Anselmo at ang mga ebidensiya na nakalap kaugnay nito. Lumalabas na wala umano kahit na anong ebidensiya ang naihain ng panig ng tagausig laban kay Anselmo.

Kung kaya’t, sa ibinaba na desisyon ng CA Cagayan de Oro City na may petsa ika-24 ng Enero 2019, minarapat ng hukuman ng mga apela na ipawalang-sala si Anselmo. 

Binigyang-diin ng appellate court na hindi sila bulag sa hinagpis ng mga naulila ng biktima bunsod ng hindi inaasahan na pagpanaw ng huli. Gayunpaman, kinakailangan umano na kilalanin at ipatupad ang karapatan ng inakusahan na ginagarantiyahan ng ating Saligang Batas. Nawa ay magsilbi umanong aral ito para sa ating mga kapulisan at iba pang mga tagapagpatupad ng batas, maging sa mga tagausig na gampanan ang kanilang mga sinumpaang tungkulin nang merong lubos na pagsasaalang-alang sa mandato ng ating Saligang Batas.

Marahil ay wala nang sasakit pa na mawalay nang tuluyan sa iyong mahal sa buhay, lalo’t higit kung kinitil ang kanyang buhay sa isang marahas na krimen. Walang maaaring sumisi sa mga naulila ni Heneroso kung sumagi man sa kanilang isipan na sila ay napagkaitan ng inaasam na katarungan dahil sa naging pagpapawalang-sala kay Anselmo. Subalit sana ay maintindihan din nila na tungkulin ng hukuman ng mga apela na masinsinang pag-aralan ang bawat kaso na iniaakyat sa kanila at siguraduhin na maihatid ang akmang hustisya.

Nawa rin, tulad ng ipinahayag ng CA Cagayan de Oro City, maging higit na maingat ang ating mga otoridad sa pagpapatupad ng batas, lalo na sa karapatan ng bawat mamamayan upang hindi masayang at mawalan ng saysay ang daing at pakikipaglaban ng biktima o ng kanyang pamilya para sa hustisya.

Alegasyon, ‘di sapat gawing batayan upang idiin ang akusado

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Mar. 10, 2025

ISSUE #348

Paano kung bigla kang nakarinig ng mga sigaw na, “Magnanakaw, magnanakaw!” At kasunod ay may mga komosyon at habulan na nasaksihan mo, kung saan kinuyog ng maraming tao ang pinaghihinalaang kawatan? At paano kung ang sitwasyon ay nauwi pa sa hindi inaasahang kasawian ng naturang pinaghihinalaang kawatan? 

Maaari nga bang managot sa pagkamatay ng naturang kawatan ang sinumang naiturong nakisuntok?

Sa araw na ito, ating suriin ang naging paglilinaw ng hukuman para sa mga apela o Court of Appeals, sa nasabing katanungan kaugnay sa isa sa mga kasong nahawakan ng ating tanggapan.

Sa kasong People v. Ligalig, et al. (CA-G.R. CR HC No. 019xx-MIN, Hunyo 18, 2020), sa panulat ni Honorable Associate Justice Angelene Mary W. Quimpo-Sale, ating tingnan kung paano ang daing ng isa sa ating mga kliyente na itago na lamang natin sa pangalang “Caloy,” ay pinal na natuldukan nang siya ay mapawalang-sala mula sa kasong nagmula sa akusasyon ng pagpaslang o murder.

Bilang pagbabahagi ng mga pangyayari, ating suriin ang naging paglalahad mula sa bersyon ng panig ng tagausig.

Sa buod ng mga testigo ng tagausig, noong ika-2 ng Marso 2010, bandang alas-2:00 ng hapon, sa loob ng bus terminal, namataan ang biktima na itago na lamang natin sa pangalang Boogie, na may kausap na isang Maranao trader. Narinig ng saksi na sinabihan ng Maranao trader si Boogie na ibalik ang isang bagay, subalit tumakbo ang huli at dito na nag-umpisang sumigaw ang mga tao ng, “Magnanakaw, magnanakaw!”

Si Boogie ay hinabol ng ilang bystanders, na kalaunan ay nakilalang si Caloy. Tumakbo si Boogie palabas ng bus terminal patungo sa pampublikong palengke, kung saan na-corner siya ni Caloy at ng kanyang mga kapwa-akusado. Naabutan nila at nilapitan ang biktima at pinaghahampas hanggang sa matumba.

Dahil sa awa, nilapitan ni Pedro, hindi nito tunay na pangalan, si Boogie at nang makitang umaagos ang dugo sa noo, agad itong umalis sa takot na baka madamay siya sa krimen.

Iniligtas ni Ricky, hindi nito tunay na pangalan, ang biktima at itinago sa loob ng isang hardware store. Iniulat niya ang insidente sa mga otoridad na dumating at agad na dinala ang biktima sa ospital kung saan siya namatay.

Kinasuhan si Caloy, habang hindi pa nahuhuli ang ilan sa mga kapwa pinaghihinalaang kasamahan sa krimeng pagpaslang o murder kaugnay sa pagkamatay ni Boogie.

Hindi agad naaresto si Caloy at siya’y nadakip na lamang habang nililitis na ang kaso ng ilan pa sa kapwa niya akusado. Dahil dito, hindi nabigyan ng maayos na pagkakakilanlan si Caloy bilang isa sa mga salarin sa hukuman.Gayunpaman, iginiit ni Caloy na wala siyang kinalaman sa pagkamatay ni Boogie at naghahanapbuhay lamang siya noong mga panahong iyon.Matapos ang paglilitis, hinatulan ng Regional Trial Court (RTC) si Caloy sa krimeng pagpaslang o murder.

Kaugnay sa nabanggit, inakyat sa Court of Appeals o CA sa tulong at representasyon ni Manananggol Pambayan Soraya Laut mula sa aming PAO-Regional Special and Appealed Cases Unit (PAO-RSACU) Mindanao ang kaso ni Caloy.

Iginiit ni Caloy na ‘di malinaw na natukoy ng tagausig ang pagkakakilanlan ng salarin bilang aktor sa pambubugbog kay Boogie at ang salarin sa kanyang pagkasawi.

Tulad ng ating unang nabanggit, sa desisyon na may petsang ika-18 ng Hunyo 2020, pinal na tinuldukan ng CA ang daing ni Caloy nang siya ay mapawalang-sala. 

Ayon sa CA, habang ang parehong mga saksi ng tagausig na sina Pedro at Ricky ay nagpahayag na kilala nila ang lahat ng akusado sa kasong ito dahil sila ay mga bystanders sa terminal ng bus, hindi malinaw sa kanilang mga testimonya na si Caloy ay isa nga sa mga naging sanhi ng pagkamatay ng biktimang si Boogie.

Ayon sa salaysay ni Pedro, tumakbo ang biktima patungo sa Taboan Market at nakita niya ang Maranao na hinahabol ang biktima. 

Sa kanyang direktang pagsusuri, kinilala ni Pedro ang mga Maranao bilang kapwa akusado ni Caloy. Gayunpaman, hindi talaga nakita ni Pedro kung si Caloy ang mismong humabol sa biktima at kung ipinagpatuloy ang pambubugbog sa kanya dahil umalis si Pedro sa eksena nang siya ay bumalik sa terminal ng bus.

Sa kabilang banda, tahasang pinangalanan ni Ricky si Caloy bilang isa sa mga nanakit sa biktima sa Taboan Market. Sa kabila ng testimonya na ito, nabigo ang prosekusyon na gumawa ng tamang pagkakakilanlan kay Caloy bilang isa sa mga may kasalanan ng krimen sa kanyang paglilitis. Ang wastong pagkakakilanlan na ito ay mahalaga kung isasaalang-alang na sa panahong iyon si Caloy ay nasa labas at hindi pa nahuhuli, kaya naman hindi pa nasa ilalim ng hurisdiksyon ng korte.

Samakatuwid, bigo upang maitaguyod ang isa sa mahahalagang elemento ng krimen, ang pagkakakilanlan ng pumaslang at kung si Caloy ba mismo ang lumahok at naging sanhi ng pagkamatay ng biktimang si Boogie. Sa madaling salita, ang pagkakakilanlan ng akusado bilang isa sa mga naging sanhi ng pagkamatay ng biktima ay hindi napatunayan.

Muli at upang bigyang-diin, sa pamamagitan ng tagausig ay may pasanin na patunayan ang pagkakakilanlan ng akusado at ang kanyang aktuwal na paggawa ng pagkakasala.

Ang mga katotohanang ito ay dapat patunayan ng pag-uusig nang lampas sa makatuwirang pagdududa sa lakas ng ebidensiya nito at hindi sa kahinaan ng depensa.

Sa maraming pagkakataon ay nabanggit na hindi sagot sa isang pagkakamali ang isa pang pagkakamali. Tunay man o hindi na nagawa ni Boogie ang krimeng pagnanakaw, malinaw na mali na dalhin sa sariling mga kamay sa pamamagitan ng pambubugbog ang kaparusahan at hustisya. Sa katunayan, ang kinatatakutan kung bakit hindi ito pinapahintulutan ay nangyari gawa sa nangyaring pagkamatay ng aniya ay nagnakaw at naging biktima na si Boogie.

Gayunpaman, naiwasan ang potensiyal na karagdagang daing at pagkakamali nang mapawalang-sala si Caloy sa kasalanang ibinintang sa kanya na base lamang sa pagtuturo at ayon lamang sa espekulasyon.

Lumabas sa mga inihaing ebidensiya na hindi naman mismong nasaksihan ng mga saksi ng tagausig ang espisipikong akto ng pananakit na siya umanong naging sanhi ng pinaghihinalaang pagkapaslang kay Boogie.

Sa kabila ng natugunang daing ni Caloy na siyang naging aral, patuloy ang ating mga dasal para sa kaluluwa ni Boogie na siyang dumadaing magpahanggang sa ngayon.

“Kasabwat” sa pagpaslang, pinawalang-sala

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Mar. 2, 2025

ISSUE #347

Sina Rodel at Limuel ang kabilang sa mga nahatulan ng mababang hukuman, kaugnay sa marahas na pamamaslang sa biktima na si Joel.

Subalit, sila nga ba ay merong legal na pananagutan sa pagkamatay ng biktima? Kung hindi sila ang pumaslang, tanging pakikipagsabwatan lamang ba ang magiging alegasyon laban sa kanila?

Sama-sama nating tunghayan ang kanilang kuwento hango sa kasong People of the Philippines vs. Rodel Salamanque y Sañares and Limuel Esteban y Postrero a.k.a ‘Ungge’ (CA-G.R. CR HC No. 12956, May 12, 2022), sa panulat ni Honorable Court of Appeals Associate Justice Bonifacio S. Pascua, at alamin natin kung ano ang kanilang naging legal na kapalaran.

Ika-9 ng Hulyo 2012 nang maisampa ang paratang laban kina Rodel, Limuel, Joselito, Helenito, Anjo, Jerome, Cruzaldo, Jr. at alyas Sadong sa Regional Trial Court (RTC) ng San Mateo, Rizal, para sa krimen na murder. 

Ang kaso na ito ay bunsod diumano sa pamamaslang sa biktima na nagngangalang Joel.

Batay sa bersyon ng panig ng tagausig, nakikipag-inuman diumano si Joel sa harap ng kanyang bahay, bandang alas-8:30 ng gabi, noong ika-26 ng Nobyembre 2011, nang hamunin diumano siya ni Limuel ng suntukan. 

Tumanggi umano si Joel, subalit inudyukan umano ni Rodel ang dalawa na magsuntukan at nangyari na nga ang suntukan sa pagitan ng dalawa. 

Sinubukan diumano ni Mari Gold, anak ni Joel, na pigilan ang dalawa ngunit wala umano siyang nagawa. Naru’n din umano sina Anjo, Rodel at anak ni Rodel na si Jerome. 

Hinaharangan diumano ng tatlo ang sinuman na magtangka na awatin sina Limuel at Joel. May lima hanggang sampung minuto ang itinagal ng pagsusuntukan ng dalawa.

Subalit, bigla na lamang diumano sinipa ni Anjo si Joel sa dibdib, dahilan kung bakit napatalsik si Joel, maging ang pustiso nito ay nadurog din. Nagalit umano si Joel, kaya agad na kumuha ng bolo sa kanyang bahay at hinabol diumano nito si Anjo. 

Nagpang-abot umano ang dalawa sa harap ng bahay ni Kristalyn, nang bigla na lamang dumating sina Joselito at Henelito. 

Hinampas umano ni Henelito si Joel sa ulo gamit ang isang bote ng gin, habang si Joselito naman ay sinaksak diumano si Joel ng maraming beses sa katawan. 

Pinigilan diumano nina Rodel at Limuel ang ibang tao at sinabing, “Huwag kayo makialam baka madamay kayo!”

Naging mitsa umano ng buhay ni Joel ang mga tinamo niyang saksak mula kay Joselito. 

Not guilty, ang naging hatol nina Rodel at Limuel sa hukuman, habang si Cruzaldo Jr. naman ay tumayo bilang kanilang saksi. 

Ayon sa testimonya ni Cruzaldo Jr., nakatambay at nagtatawanan diumano sila ng kanyang mga kaibigan, nang bigla na lamang lumapit si Joel at tinanong kung bakit sila nagtatawanan. 

Itinanggi umano ni Cruzaldo, Jr. na si Joel ang kanilang pinagtatawanan. Gayunpaman, sinampal diumano ni Joel si Cruzaldo, Jr. 

Umuwi na umiiyak diumano si Cruzaldo, Jr. at ipinaalam sa kanyang mga magulang ang nangyari. Nang papunta na umano sa barangay ang kanyang mga magulang, du’n lamang napag-alaman na patay na pala si Joel.

Batay naman kay Limuel, kapatid ni Cruzaldo, Jr., nasa tindahan diumano siya nang masaksihan ang insidente ng pananampal. Papalapit na umano siya kina Cruzaldo, Jr. at Joel nang biglang tumakbo si Cruzaldo, Jr. 

Sinubukan niya umano na kausapin si Joel, subalit mayabang siyang sinagot at sinampal nito. Gumanti umano ng suntok si Limuel, dahilan upang mapaupo si Joel. Inawat diumano sila ni Mari Gold at umuwi rin ang mag-ama. 

Subalit, lumabas pa umano ng kanyang bahay si Joel na merong bitbit na bolo. Dahil dito, agad na tumakbo umano pauwi si Limuel. 

Makalipas ang isang araw, napag-alaman na lamang diumano ni Limuel na nagkaroon ng gulo sa pagitan nina Joel, Anjo, Joselito at Henelito, na nauwi sa pagkakasaksak kay Joel.

Batay naman sa testimonya ni Rodel, bandang alas-8:00 hanggang alas-9:00 ng gabi, noong ika-26 ng Nobyembre 2011, nakita umano niya na nakikipag-inuman si Joel nang bigla na lamang nagkaroon ng kaguluhan sa pagitan nina Joel at Limuel. Sinubukan diumano ni Rodel at ng mga anak ni Joel na pahupain ang sitwasyon at umuwi na rin sila. Kinabukasan, napag-alaman na lamang diumano ni Rodel na nasaksak si Joel.

Nagbaba ng hatol ang RTC noong ika-28 ng Disyembre 2018. Guilty beyond reasonable doubt sina Rodel at Limuel para sa krimen na murder. Sila ay pinatawan ng parusa na pagkakakulong na may sentensya na reclusion perpetua at ng kaakibat na pagbabayad-pinsala at danyos sa mga naulila ng biktima.

Para sa RTC, napatunayan diumano ang bawat elemento ng krimen na murder. Napagtibay diumano ng ebidensiya ng tagausig na merong intensyon na paslangin si Joel at merong qualifying circumstances na treachery at abuse of superior strength, na kung saan sa pamamagitan diumano ng pakikipagsabwatan ng mga inakusahan ay nasiguro ang pagkitil sa buhay ng biktima. 

Batay rin sa desisyon ng RTC, meron umanong pagkakaisa sa aksyon ng mga inakusahan. Sama-sama umano silang nagsikap upang maisakatuparan ang pamamaslang. Bagama’t wala umanong partisipasyon sina Rodel at Limuel sa pananaksak, naitaguyod naman ang naganap na suntukan sa pagitan ni Limuel at ng biktima, na inudyukan pa umano ni Rodel, at ang kanilang aktibo na pagpigil sa ibang tao na masaklolohan si Joel habang ito ay sinasaksak.

Agad na inakyat nina Rodel at Limuel ang kanilang apela sa Court of Appeals (CA), Manila upang kuwestyunin ang naging hatol ng RTC. 

Sa masigasig na representasyon ni Manananggol Pambayan G.C.B. Montero, iginiit ng depensa na lubos na mali ang ibinabang hatol ng RTC, sapagkat wala umanong ebidensiya na sumusuporta sa alegasyon na sabwatan sa pagitan ng mga apelante at ng iba pang mga inakusahan.

Kaya naman, muling inaral ng CA, Manila ang apela nina Rodel at Limuel. Sa desisyon na may petsa ika-12 ng Mayo 2022, kinatigan ng hukuman ng mga apela ang kanilang mga pagsamo.

Para sa CA, Manila, bagaman napatunayan ang mga elemento ng krimen na murder sapagkat: (1) napaslang si Joel: (2) ang akusado na si Joselito ang sumaksak nang maraming beses kay Joel na naging sanhi ng pagpanaw nito: (3) merong qualifying circumstances na treachery, na nakapaloob na diumano sa sirkumstansya na abuse of superior strength: at (4) hindi parricide o infanticide ang naganap na krimen, hindi naman umano naitaguyod ng ebidensiya na inihain ng tagausig ang alegasyon ng pakikipagsabwatan ng mga apelante, na sina Rodel at Limuel, sa mga akusado na sumalakay at pumaslang kay Joel. 

Sa kaso umano na ito, walang ebidensiya na nagpapatunay na walang pag-aalinlangan na naging aktibo na lumahok sina Rodel at Limuel sa pagsasakatuparan ng layunin at hangarin ng kanilang mga kapwa-akusado na sina Henelito, ang pumukpok ng bote sa ulo ng biktima, at Joselito, ang sumaksak sa biktima. 

Sa madaling salita, naganap at naisakatuparan ang pamumukpok at pananaksak sa biktima nang walang partisipasyon ng mga apelante.

Wala rin umanong katibayan na ang ginawa na pagpigil nina Rodel at Limuel sa ibang mga tao ang naging daan sa pagsasakatuparan ng pagkitil sa buhay ng biktima. Mismong sa testimonya umano ni Mari Gold, na anak ng biktima, naitaguyod na naroon lamang sina Rodel at Limuel nang maganap ang gulo at sinabi lamang ng dalawa ang mga salitang, “Huwag kayo makialam baka madamay kayo”, sa mga taong naroon. 

Ayon pa umano kay Mari Gold, walang kinalaman sina Rodel at Limuel sa pagkakapaslang sa kanyang ama. Idinawit lamang ni Mari Gold si Limuel sapagkat sa kanyang paniniwala ay kay Limuel nagsimula ang gulo. 

Nanaghoy si Mari Gold na hindi sana mapapaslang ang kanyang ama, kung hindi sila nag-away ni Limuel. Subalit, ayon sa hukuman ng mga apela, hindi naitaguyod ng testimonya ni Mari Gold ang pakikipagsabwatan nina Rodel at Limuel kina Anjo, Joselito at Henelito.

Ipinaalala pa ng appellate court, sa panulat ni Honorable Court of Appeals Associate Justice Bonifacio S. Pascua ng Second Division:

“Mere presence at the scene of the crime at the time of its commission is not, by itself, sufficient to establish conspiracy. To establish conspiracy, evidence of actual cooperation rather than mere cognizance or approval of an illegal act is required. Nevertheless, mere knowledge, acquiescence or approval of the act, without the cooperation or agreement to cooperate, is not enough to constitute one a party to a conspiracy, but that there must be intentional participation in the transaction with a view to the furtherance of the common design and purpose.”

Bagaman hindi kailangan ng direktang ebidensiya na magpapatunay sa alegasyon ng pakikipagsabwatan, nilinaw ng appellate court na kinakailangan ng maitaguyod ang naturang alegasyon nang higit pa sa makatwirang pagdududa sa pamamagitan ng positibo at tiyak na ebidensiya.

Dahil meron diumanong makatwiran na pagdududa kaugnay sa bintang na pakikipagsabwatan nina Rodel at Limuel sa kanilang mga kapwa-akusado, minarapat ng CA, Manila na baliktarin at isantabi ang naunang hatol ng RTC, at sila ay pinawalang-sala.

Tama lamang na maparusahan ang mga partido na nagdala kay Joel sa kanyang huling hantungan. Gayunpaman, ang karapatan ng biktima na makamit ang hustisya ay hindi nangangahulugan ng kawalan ng karapatan ng mga maling inaakusahan na maghangad din ng hustisya na para sa kanila. 

Ang bawat partido, maging ang biktima o inaakusahan ay merong karapatan na ipaglaban ang kanilang panig sa katarungan.

Sa kuwento na ito, bagaman naitaguyod diumano na si Joselito ang sumaksak at nagdala sa kamatayan ng biktima, napawalang-sala naman sina Rodel at Limuel sa maling paratang ng pamamaslang sa biktima, sapagkat ang alegasyon ng kanilang pakikipagsabwatan ay hindi napatunayan nang higit pa sa makatwirang pagdududa. 

Sa pagpapawalang-sala kina Rodel at Limuel, dalawang buhay ang nailigtas sa walang humpay na pagdaing sa kawalan ng katarungan. 

Sila ngayon ay nabigyan ng pagkakataon na minsan pa ay maglakbay sa buhay at muling magkaroon ng saysay.

Sana ay magsilbing tugon ang kuwento na ito sa mga naghihintay pa ng kanilang hustisya. ‘Wag kayong mawawalan ng pag-asa, maging ang mga kaluluwa na nasa kabilang buhay na. 

Matagal man ang proseso ng bawat kaso, may awa ang Poong Maykapal. Katarungan ay makakamit din, huwag mapagod at taimtim na magdasal.