Tips para dumami ang gatas ng ina

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 23, 2021

Dear Doc. Shane,

Anytime, this month ay manganganak na ako sa aking panganay. Maaari bang bigyang-kaalaman ninyo ako tungkol sa mga sanggol? May kaibigan kasi akong naimpeksiyon ang pusod ng kanyang anak, bumaho raw ito at matagal bago nalaglag ang pusod. Plano ko ring magpa-breastfeed. – Shaina Marie

Sagot

Para maiwasan ang impeksiyon ng bagong putol na pusod, panatilihin itong malinis at tuyo. Kung mas tuyo, mas madaling malalaglag ang natitirang balat at gagaling agad. Dahil dito, mas maigi kung hindi gagamit ng bigkis o kung sakali man ay tiyaking maluwag ito at para palaging mainit ang pakiramdam ng bata, itabi sa katawan ng ina.

Sunding mabuti ang mga sumusunod:

• Palitan ang lampin ng sanggol tuwing mababasa ito o marurumihan

• Kapag namumula ang balat, palitan nang mas madalas ang lampin o ‘wag na lampinan

• Kapag natanggal na ang natitirang balat ng pusod, paliguan ang sanggol ng hindi matapang na sabon at ng maligamgam na tubig

• Ang mga taong may nakahahawang sakit ay hindi dapat humawak o lumapit sa sanggol

• Ilagay ang sanggol sa malinis na lugar na malayo sa usok at alikabok

Tama ang desisyon mo na mag-breastfeeding, pinakamabuting pagkain para sa sanggol ang gatas ng ina. Ang mga sanggol na sumususo sa ina ay mas malusog, mas malakas at mas malayo sa mga sakit.

Kailangang pasusuhin ng ina ang sanggol, pagkasilang na pagkasilang nito. Sa mga unang araw, kadalasan ay kakaunti pa lang ang gatas mula sa suso ng ina, ito ay normal. Hindi dapat magsimulang magpasuso sa bote, sa halip, dapat pasusuhin nang madalas ang sanggol sa suso ng kanyang ina. Ang pagsuso ng sanggol ay makatutulong para dumami ang gatas ng ina.

Kung sapat ang gatas ng ina, gatas lang niya ang dapat ibigay sa bata sa loob ng apat hanggang anim na buwan. Pagkaraan, ituloy pa rin ang pagpapasuso, pero kailangan ding bigyan ang bata ng iba pang masusustansiyang pagkain.

Mga paraan para magkaroon ng maraming gatas ang ina:

• minom ng maraming likido

• Kumain nang marami hangga’t maaari, lalo na ng gatas, mga produktong mula sa gatas at mga pagkaing nagpapalaki ng katawan

• Matulog nang mabuti at iwasan ang pagpapagod o pagkayamot

• Magpasuso nang madalas

Alamin: Mga pagkain na dahilan ng kabag

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 22, 2021

Dear Doc. Shane,

Madalas akong kabagin kaya nais ko sanang malaman kung ano ang puwedeng ipanggamot na mabibili over-the-counter? – Gemini

Sagot

Bagama’t may ilang over-the-counter na gamot na puwedeng inumin para sa kabag tulad ng simethicone, hindi ito rekomendado na unang hakbang para gamutin ang kabag sapagkat ito ay nawawala nang kusa sa karamihan ng kaso at maraming ibang puwedeng gawin bukod sa gamot.

Ano ang puwedeng gawin bilang lunas sa kabag, bukod pa sa pag-inom ng gamot?

Una ay ang pagtukoy sa mga pagkain sanhi para sumpungin ng kabag. Ang mga karaniwang halimbawa ng mga pagkain na madalas magdulot ng kabag ay gatas, kendi, ilang uri ng gulay, softdrinks, ice cream at iba pa — pero nakadepende ito sa tao.

Tuwing kakabagin, subukang ilista ang lahat ng kinain at ikumpara ito sa mga nakaraang pagkakaroon ng kabag at tingnan kung alin ang mga pagkaing maaaring sanhi ng kabag.

Kung hindi matukoy ang pagkain na nagiging sanhi ng kabag, iwasan ang mga gatas at iba pang produkto na may gatas tulad ng yogurt, ice cream, keso at iba pa. Iwasan din ang mga pagkaing masyadong malansa o mataas sa langis at taba. Bagama’t ang mga pagkaing mataas sa fiber ay maganda sa katawan, kung kinakabag ay subukan ding bawasan pansamantala ang mga ito.

Sintomas, dahilan at iba pang kaalaman tungkol sa kanser sa sikmura

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 21, 2021

Dear Doc. Shane

Nais kong malaman kung namamana ba ang kanser sa sikmura? Namatay kasi sa sakit na ito ang kapatid ng aking tatay kaya nangangamba kaming baka magkaroon din siya nito. Ano ang sanhi at sintomas kapag nagkaroon nito? – Nami

Sagot

Ang kanser sa sikmura o gastric cancer ay tumutukoy sa kanser na nagmumula sa kahit anong bahagi ng sikmura.

Maaaring makakuha ng karamdamang ito, kapag:

· May family history sa sakit

· Naninigarilyo

· May tumubong polyp sa tiyan na mas malaki kaysa sa dalawang sentimetro

· May pernicious anemia — pagbaba ng bilang ng red blood cell na nangyayari kapag ang bituka ay hindi wastong maka-absorb ng Vitamin B12

·

Iba’t ibang uri ng kanser sa sikmura:

· Adenocarcinoma. Ito ay malignant tumor na nag-uumpisa sa pinakakaraniwang selyula na makikita sa aporo ng tiyan.

· Carcinoid cancer. Ang mabagal na lumalagong kanser na maaaring lumitaw sa maraming parte ng katawan.

· Gastrointestinal stromal tumor (GIST). Isang kanser na nagsisimula sa mga tisyu ng nervous system.

· Lymphoma. Isang klase ng kanser na nakakaapekto sa mga selyula at tisyu ng lymph node, bone marrow at spleen.

·

Ang helicobacter pylori ay pinaniniwalaang sanhi ng karamihan sa mga kaso ng kanser sa sikmura. Samantala, ang autoimmune atrophic gastritis, intestinal metaplasi at iba’t ibang henetikong kadahilanan ay nauugnay sa mas mataas na panganib ng pagkakaroon ng sakit na ito. Ito ay madalas na asymptomatic (walang sintomas), hindi tiyak ang dahilan o maaaring may kaugnayan sa iba pang mga kondisyon. Ang sintomas nito ay maaring hindi magpakita sa una o sa maagang yugto ng pagkakasakit. Ngunit, sa kalagitnaan o huling yugto nito ay maaaring makaranas ng mga sumusunod:

· Heartburn

· Labis na pagdighay

· Pagbaba ng timbang

· Maitim na mga dumi

· Panghihina

· Pagsusuka na maaaring may kasamang dugo

· Hindi pagkatunaw ng pagkain o hindi natunawan

· Kahirapan sa paglunok na nagiging mas malala sa paglipas ng panahon

· Pakiramdam na punumpuno ang tiyan pagkatapos kumain

·

Mga pagsusuri

· Complete blood count (CBC)

· Esophagogastroduodenoscopy (EGD)

· Pagsusuri ng dumi upang makita kung mayroon itong dugo.

Ang gastrectomy, ang tanging lunas na maaaring magpagaling sa karamdaman ay ang pag-aalis ng lahat o bahagi ng tiyan. Ang chemotherapy at radiation therapy pagkatapos ng operasyon ay makatutulong din upang lalong tumaas ang pagkakataong mapabuti ang kondisyon.

Mga mungkahi

· Umiwas sa bisyo lalo na sa paninigarilyo

· Ugaliin ang pagkain ng gulay at prutas

· Ugaliin ang pag-inom sa oras ng iniresetang gamot ng doktor