Bulaklak na Dahlia, epektib na gamot sa Diabetes

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | July 24, 2023

Dear Doc Erwin,

Ako ay isang 35-anyos at kasalukuyang nakatira sa Nueva Ecija. Umiinom ako ng gamot sa aking Type 2 diabetes na halos dalawang taon na. Dahil sa pagnanais ko na maging malusog ang aking katawan at mapababa ang aking blood sugar, pinili ko na lang na maging vegan at ngayon ay gulay at prutas na lamang ang aking kinakain.

Nais ko sanang makahanap ng alternatibong gamot na galing sa halaman para sa aking diabetes. Mayroon bang makabagong halamang gamot na maaari kong inumin?

Sana ay matugunan n'yo aking katanungan. — Maria Elena

Maraming salamat Maria Elena sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at pagbabasa ng Bulgar newspaper.

Tamang-tama ang iyong pagliham dahil kamakailan lamang, Hunyo 18, 2023, ay nailathala sa scientific journal na Life Metabolism ng Oxford Academic publishing ng University of Oxford ang resulta ng pag-aaral ng mga scientists mula sa Centre for Neuroendocrinology ng University of Otago sa bansang New Zealand.

Isang randomized controlled cross-over clinical trial ang kanilang isinagawa kung saan sinubukan nila na painumin ang mga indibidwal na may prediabetes at Type 2 diabetes ng extract mula sa bulaklak ng halamang Dahlia (scientific name Dahlia pinnata).

Nauna nang nadiskubre ng mga scientist mula sa laboratory studies na ang extract galing sa bulaklak ng halamang Dahlia ay nakapagpapababa ng blood sugar sa pamamagitan ng mga sangkap na nasa Dahlia extract katulad ng butein, sulfuretin, at isoliquiritigenin. Napag-alaman ng mga scientist na pinapalakas ng mga ito ang response ng ating katawan at utak sa insulin. Dahil dito ay bumababa ang blood sugar level.

Sa pamamagitan ng randomized controlled cross-over clinical trial na ito, pinag-aralan ng mga New Zealand scientist kung epektibo at ligtas ang paggamit ng extract mula sa bulaklak na Dahlia sa mga taong mataas ang blood sugar. At lumabas nga sa kanilang pag-aaral na ligtas at epektibo ang extract mula sa Dahlia flower petals laban sa diabetes.

Dahil sa ang resulta ng pag-aaral na ito ay makabago, wala pang available na pharmaceutical preparation ng Dahlia flower petal extracts sa merkado, ngunit ang ang halamang Dahlia ay available dito sa ating bansa at ginagamit ang dahon at bulaklak nito bilang tsaa.

Sumangguni sa iyong herbalist at sa iyong doktor kung paano ang mabisang preparasyon ng Dahlia flower tea upang masiguro na epektibo ang paggamit nito laban sa iyong sakit na diabetes.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagsubaybay sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan kayo ay mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Anti-perspirant deodorant, nakaka-breast cancer nga ba?

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | July 18, 2023

Dear Doc Erwin,

Kamakailan lamang ay lumabas sa ilang diyaryo ang posibleng koneksyon ng paggamit ng anti-perspirant deodorant sa breast cancer. Ayon sa balitang ito ay may mga pag-aaral na raw kung saan nakita na maaari ngang maging sanhi ito ng cancer.

Nais kong malaman kung ito ay may katotohanan at kung may basehan ayon sa mga makabagong pag-aaral. Ako ay nag-aalala dahil matagal na akong gumagamit ng anti-perspirant deodorant. - Edna

Maraming salamat Edna sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at pagbabasa ng Bulgar newspaper.

Noong mga nakaraang taon, dalawang makabagong pag-aaral ng mga siyentipiko tungkol sa posibleng kaugnayan ng paggamit ng anti-perspirant deodorant at breast cancer ang inilathala sa mga scientific journal. Maaaring ito ang nabanggit mo na naging mainit na usapin na isinulat sa maraming pahayagan.

Ang una sa mga binanggit na dalawang research study ay pinangunahan nina Dr. Mirna Tenan ng Switzerland at Dr. Adeline Nicolle ng Wellcome Centre for Human Genetics sa University of Oxford. Sa laboratory study na ito ay pinag-aralan ang epekto ng aluminum chloride, isang sangkap ng anti-perspirant deodorant, sa animal cells.

Dahil sa aluminum chloride nagkaroon ng mga chromosomal abnormalities at pagkasira ng DNA ang mga animal cells. Ang mga abnormalidad na ito ay maaaring pagmulan ng cancer. Mababasa ang pag-aaral na ito sa International Journal of Molecular Sciences na inilathala noong September 1, 2021.

Sa pangalawang laboratory study ay nagkaroon ng mga tumor ang mga laboratory animals na tinurukan ng cultured cells na may aluminum chloride. Pinangunahan ang pag-aaral na ito ng mga scientist mula sa Switzerland, Great Britain at France. Inilathala ang resulta ng pag-aaral na ito sa International Journal of Molecular Sciences noong December 7, 2020.

Bagama’t nakakita ng posibleng link sa animal studies, wala namang maliwanag na resulta ang human studies. Sa isang pag-aaral na isinagawa ng Fred Hutchinson Cancer Research Center sa Amerika walang nakitang pagtaas ng risk sa breast cancer sa mga kababaihan na gumamit ng anti-perspirant deodorant na may aluminum chloride.

Maaaring basahin ang pag-aaral na ito sa Journal of National Cancer Institute, October 16, 2002 issue.

Sa isang pag-aaral na inilathala sa Eastern Mediterranean Health Journal noong 2006 na isinagawa sa Al Kahdmia Teaching Hospital ay walang nakitang link sa paggamit ng anti-perspirant deodorant at breast cancer.

Ayon sa National Cancer Institute ng Amerika, walang pang sapat na ebidensya mula sa mga human studies sa kasalukuyan upang masabi kung maaari ngang maging sanhi ng breast cancer ang paggamit ng anti-perspirant deodorant. Ayon din sa Cancer Research UK ng Britanya wala pang malakas na ebidensya na nakita ang mga scientist.

Dahil sa salungat ang resulta ng animal research at human studies tungkol dito, nasa sa atin na ang pasya kung gagamit ng anti-perspirant deodorant na may aluminum chloride.

Ang alternatibo sa aluminum-containing anti-perspirant deodorants ay ang tinatawag na “natural deodorants”. Ang natural deodorants ay walang aluminum chloride kaya’t mapapawi nito ang iyong pangamba sa paggamit ng anti-perspirant deodorant na may aluminum chloride.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Kulang sa tulog at obesity

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | July 11, 2023

Doc Erwin,

Ako ay isang ina na may anak na 13 taong gulang na kasalukuyang nasa Grade School.

Mula nang pumasok sa eskuwela ang aking anak ay nag-umpisa na ang kanyang pagtaba. Ayon sa school clinic ay overweight ang aking anak sa nakaraang tatlong taon.

Ayon sa doktor ng school clinic ay maaaring kulang sa sapat na oras ng pagtulog ang aking anak kaya’t patuloy na tumataas ang timbang ng aking anak ng higit pa sa normal. Ang aking anak ay karaniwang natutulog ng 6 na oras gabi-gabi. May koneksyon ba ang haba ng tulog ng aking anak sa kanyang patuloy na pagtaba? - Katrina

Maraming salamat Katrina sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at pagbabasa ng Bulgar newspaper.

Batay sa Harvard School of Public Health, ang pagtulog nang sapat gabi-gabi ay isa sa mga susi sa kalusugan at tamang timbang o healthy weight. Ayon sa kanila, malakas ang ebidensya na galing sa mga research studies na ang kakulangan sa sapat na oras ng pagtulog, ang maaaring dahilan ng obesity epidemic o ang paglaganap ng pagtaba nang abnormal.

Sa isang study sa Great Britain na inilathala sa British Journal of Medicine noong 2005, kung saan pinag-aralan ang mahigit sa 8,000 kabataan, ang mga bata na may kakulangan sa oras ng pagtulog ay 45% na mas mataas ang risk na tumaba at maging obese.

Sa isang pinakamalaki at pinakamahabang pag-aaral naman sa Amerika na tinaguriang Nurses’ Health Study, ang mga kababaihan na natutulog ng 5 oras o mas mababa pa ay 15% na mas mataas ang risk na tumaba at maging obese kaysa sa mga indibidwal na natutulog ng 7 oras. Lumabas ang resulta ng pag-aaral na ito sa American Journal of Epidemiology noong 2006.

Sa isang critical analysis ng epidemiological evidence sa Europa, kung saan 71 original studies ang sinuri ng mga siyentipiko sa pangunguna ni Dr. Nielsen ng Copenhagen University Hospitals sa Denmark, ay nakita na ang kakulangan sa oras ng pagtulog ay “consistently associated with development of obesity” sa mga kabataan at young adults.

Nailathala sa scientific journal na Obesity Review ang resulta ng meta analysis na ito noong February 2011.

Sa isang prospective cohort study sa bansang New Zealand na pinangunahan ni Dr. Carl Erik Landhuis ng Dunedin School of Medicine ng University of Otago, nakita na ang bawat isang oras na kakulangan sa tamang oras sa pagtulog ng mga kabataan ay may kaakibat ng 50% na pagtaas ng risk of obesity sa edad na 32. Inihayag ang resulta ng pag-aaral na ito sa medical journal na Pediatrics noong November 2008.

Maraming pang mga pag-aaral ang nagpapakita ng epekto ng kakulangan ng oras sa pagtulog sa pagtaba o obesity. Ngunit ano nga ba ang dahilan kung bakit tumataba ang mga indibidwal na mahilig magpuyat o kulang ang oras ng tulog?

Ayon sa isang study sa Howard Hughes Medical Institute sa Stanford University sa California, USA, ang kakulangan sa oras ng pagtulog ay nagreresulta sa hormonal imbalance kung saan bumababa ang level ng hormone na leptin at tumataas naman ang hormone na tinatawag na ghrelin.

Ang leptin ay ang hormone na nagbibigay sa atin ng pakiramdam na kabusugan. Dahil sa pagbaba ng level nito, kinakailangang kumain pa tayo ng mas marami upang makaramdam ng kabusugan. Ang hormone na ghrelin naman ay nagpapagana sa atin na kumain kaya’t kung may kakulangan ang oras ng ating pagtulog ay tumataas ang level ng ating ghrelin sa katawan kaya’t mas magana tayong kumain.

Sa madaling salita dahil kulang sa oras ng pagtulog ay mas lalo tayong ginaganahan sa pagkain dahil sa pagbaba ng level ng leptin at pagtaas ng level ng ghrelin.

Ilang oras ba ang sapat na haba ng tulog para sa iyong anak na 13 taong gulang? Ayon sa Center for Disease Control o CDC ng Amerika, kinakailangan ng 8 hanggang 10 oras na tulog ang mga kabataan na may edad na 13 hanggang 18 taong gulang.

Mas makabubuti sa iyong anak ang madagdagan ang oras ng kanyang tulog, kumain ng masustansyang pagkain at tamang exercise regimen upang makaiwas sa abnormal na pagtaba o obesity.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagsubaybay sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan po kayo ay mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com