top of page
Search

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. - @Sabi ni Doc | November 22, 2022



ree

Dear Doc Erwin,


Ako ay regular na tagasubaybay ng inyong Sabi ni Doc column. Retirado akong elementary teacher at naging kaugalian ko na ang magbasa ng dyaryo, araw-araw. Sabi nila ang pagbabasa ay makatutulong upang maiwasan ang unti-unting panghihina ng memorya ng nakakatanda. Bukod sa pagbabasa ay regular din akong nag-e-exercise at umiinom ng multivitamins. Makatutulong umano ang multivitamins upang mapanatili ang malusog na katawan at isipan kung hindi sapat ang masustansyang kinakain araw-araw. Ito ang dahilan kung bakit patuloy akong umiinom nito kahit may kamahalan.


Nais kong malaman kung may makabagong pag-aaral tungkol sa benepisyo ng regular na pag-inom ng multivitamin ng mga seniors na tulad ko. - Eugenia


Sagot


Maraming salamat Ma’am Eugenia sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc.


Tradisyunal ng ipinapayo ng mga doktor ang regular na pag-e-exercise at pagkain ng masusustansyang pagkain upang mapanatili ang malusog na pangangatawan at kaisipan. Ngunit may pagkakaiba ng opinyon ang mga doktor tungkol sa regular na pag-inom ng multivitamins.


Tingnan natin ang pinakamalaking clinical trial na isinagawa noong 1997 hanggang 2011. Tinawag itong Physicians’ Health Study II. Sa trial ay pinag-aralan ang epekto ng pag-inom ng Vitamin C, Vitamin E at multivitamin/mineral supplement upang makaiwas sa sakit sa puso, cancer, sakit sa mga mata at cognitive decline. Mahigit 14, 000 kalalakihan na may edad 50 pataas ang lumahok sa clinical trial na ito.


Ang resulta—matapos ang sampung taon na pag-aaral (natapos noong 2007) ay hindi nakatulong ang Vitamin C at Vitamin E upang makaiwas sa sakit sa puso at cancer.


Ngunit maganda ang naging resulta ng epekto ng pag-inom ng multivitamins sa pagkakaroon ng cancer at catarata. Matapos ang mahigit 11 taon na pag-aaral (natapos ito noong 2011) ay nabawasan ng 12 porsyento ang risk na mamatay sa iba’t ibang uri cancer. Bagama’t walang nakitang epekto ang regular na pag-inom ng multivitamins sa pagkakaroon ng prostate cancer ay nakatulong ito sa pagbaba ng risk na magkaroon ng catarata.


Sa pinakabagong clinical trial na isinagawa sa North Carolina, USA at inilathala nito lamang September 14, 2022 sa official scientific journal ng Alzheimer’s Association na Alzheimer’s & Dementia ay nakitaan ng magandang epekto sa overall brain health, memory at executive functions ng seniors edad 65 pataas. Ayon sa Wake Forest University School of Medicine sa North Carolina ay makatutulong ang regular na pag-inom ng multivitamins upang mapabagal ng halos 60 porsyento ang unti-unting paghina ng brain function.


Kung ang pagbabasehan natin ay ang pinakabagong clinical trial sa Amerika, kung saan lumahok ang mahigit 2,000 na may average age na 73 years old at ang nakaraan na Physicians’ Health Study II kung saan mahigit na 14, 000 ang mga study participants, makatutulong ang pag-inom ng multivitamins. Bukod sa pagbagal ng paghina ng brain function ay maaari rin itong makatulong upang mapababa ang risk na magkaroon ng iba’t ibang uri ng cancer.


Sumangguni sa inyong doktor kung ninanais ninyong ipagpatuloy o mag-umpisang regular na uminom ng multivitamins upang makasigurong ang multivitamin supplement ay nararapat at makabubuti sa inyong kalusugan.

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

 
 

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. - @Sabi ni Doc | November 15, 2022



ree

Dear Doc Erwin,


Ako ay health buff—mahilig mag-exercise at kumain ng masustansyang pagkain. Marami na akong nabasa tungkol sa health benefits ng mga pagkaing mayaman sa magnesium o pag-inom ng magnesium supplement kung hindi sapat ang nakukuhang magnesium sa pagkain. Ngunit may nabasa akong artikulo sa health magazines na may ginagampanang papel ang magnesium sa paglaban sa mga sakit at kanser. Ito ba ay fake news upang maibenta ang magnesium supplements? O, may pag-aaral na ba tungkol sa bisa ng magnesium? - Rain


Sagot


Maraming salamat Rain sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc.


Makatotohanan ang iyong binanggit na may health benefits ang mineral na Magnesium. Maraming research studies na nagpakita ng bisa nito upang mapalakas ang exercise performance, lalo na sa may edad na. Tumutulong din ang Magnesium sa mga bodybuilders na lumakas at mapalaki ang kanilang muscle mass. Epektibo rin ayon sa mga pananaliksik ang Magnesium sa mga atleta upang lalong lumakas at makaiwas sa muscle damage na karaniwang nararanasan ng mga atleta matapos ang sports competition.


Samantala, inilathala noong 2015 sa Journal of the American Board of Family Medicine na ang kakulangan sa Magnesium ay nagdudulot ng depresyon at makatutulong ang pag-inom ng Magnesium supplements upang mabawasan ang mga sintomas nito.


Malawak na rin ang paggamit ng mga doktor ng Magnesium supplements sa mga pasyente upang makaiwas sa pagtaas ng blood sugar level, makaiwas sa sakit sa puso, stroke at high blood pressure. Iniinom na rin ito bilang panlaban sa migraine attacks, PMS o premenstrual syndrome at anxiety.


Tungkol naman sa iyong katanungan sa papel na ginagampanan ng Magnesium sa paglaban sa iba’t ibang sakit at cancer. Ayon sa scientific article na isinulat ni Dr. Forrest Nielsen, ang kakulangan sa Magnesium ng ating katawan ay magdudulot ng tinatawag na “chronic low-grade inflammation”, risk factor sa pagkakaroon ng sakit sa puso, hypertension at diabetes. Sinang-ayunan ito ng artikulo noong February 10, 2022 ng University of Cambridge School Clinical Medicine, kung saan sinabing ang level ng Magnesium sa ating katawan ay importante upang labanan ng ating immune system ang iba’t ibang sakit at mga cancer cells. Binanggit din sa artikulo na ang cancer cells ay mabilis kumalat kung may kakulangan sa Magnesium. Humihina rin ang immune system sa paglaban nito sa mga flu viruses.


Sa pinakabagong research study na inilathala sa scientific journal na Cell noong February 17, 2022, sinabi ng mga scientists mula sa Switzerland at Amerika na kinakailangan ng mga T Cells ng ating immune system ang Magnesium upang malabanan ang mga abnormal at infected cells.


Anila, importante ang Magnesium sa ating immune system upang labanan ang iba’t ibang sakit, cancer, lalo na ng mga pasyente na sumasailalim sa cancer immunotherapy.

Ang Recommended Daily Allowance (RDA) o Adequate Intake (AI) para sa Magnesium ay 400mg hanggang 420mg sa kalalakihan na may edad 18 pataas at 310mg hanggang 320mg naman sa kababaihan.


Ano’ng pagkain ang mayaman sa Magnesium? Ang pumpkin seeds, chia seeds, almonds, cashew at black beans ay mataas ang nilalaman na Magnesium. Gayundin ang spinach, brown rice, peanut butter at avocado.

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

 
 

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. - @Sabi ni Doc | September 26, 2022



ree

Dear Doc Erwin,

Ako ay ina na may seven years old na anak na lalaki. Kamakailan ay na-diagnose siya na may epilepsy at nag-request ang doktor ng PET scan. Ano ang PET scan? Makabubuti ba ito sa aking anak at sa kanyang sakit na epilepsy? May radiation ba ito o may idudulot na masama sa kalusugan ng aking anak? - Maria Rosita


Sagot


Maraming salamat Maria Rosita sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at sa pagsubaybay sa ating health column.


Ang Positron Emission Tomography o PET scan ay imaging technique na ginagamit ng mga specialista sa nuclear medicine. Ang PET scan ay naiiba sa CT scan at MRI.


Sa pamamagitan ng tinatawag na radiotracers, isang radioactive material na naglalabas ng radiation at ng PET scan machine ay nalalaman ng mga dalubhasa kung paano gumagana ang ating katawan, isang organ o kung lumalala o gumagaling na ang sakit.


Halimbawa, sa inyong anak na kamakailan lamang ay na-diagnose na may epilepsy, ginagamit ang PET scan upang malaman ng inyong doktor kung saang parte ng utak ng inyong anak ang apektado ng epilepsy. Makatutulong ang PET scan upang makapagdesisyon ang inyong doktor kung anong gamot o treatment ang nararapat sa inyong anak.


Maaari rin gamitin ang PET scan sa pag-diagnose ng Alzheimer’s disease. Sa ganitong procedure ginagamit ang glucose-based radiotracer, tulad ng FDG o F-18 fluorodeoxyglucose. Dahil ang mga apektadong brain cells sa Alzheimer’s disease ay hindi gaanong nagagamit ang glucose, bilang source of energy, kumpara sa mga normal brain cells, makikita sa PET scan ang parte ng brain na may kakulangan sa paggamit ng glucose. Ang mga bahagi na ito ang apektado ng Alzheimer’s disease.


Isa pang halimbawa ay ang paggamit ng PET scan sa sakit na cancer. Sa pamamagitan ng PET scan nalalaman kung may cancer ang pasyente at kung anong stage na ng cancer meron ito. Makatutulong din ang PET scan upang malaman ng doktor at ng pasyente kung epektibo ang ginagawang treatment sa pasyente o muling bumalik ang cancer.


Sa sakit sa puso, malalaman, sa pamamagitan ng PET scan, kung aling parte ng puso ang apektado ng sakit at kung may problema sa pagdaloy ng dugo sa puso.


Tungkol sa inyong katanungan kung ang PET scan ay may radiation, dahil gumagamit ang PET scan ng radioactive material bilang radiotracer nito, mayroong risk dahil sa radiation exposure. Hindi ito nararapat sa mga buntis at breastfeeding mothers. May mga pagkakataong ito ay maaaring gamitin sa mga nabanggit kung sa evaluation ng doktor ay mas makabubuti ito kaysa makakasama sa pasyente at sa bata. Sa pagkakataong ito ay kinakailangang malaman ng pasyente ang mga risks ng radiation ng PET scan sa kanyang katawan at sa bata na kanyang ipinagbubuntis. Sa breastfeeding mother naman ay kinakailangang palipasin muna ang apat oras o higit pa pagkatapos ng PET scan bago muling magpasuso.


Dahil sa radiation na nanggagaling sa radiotracers na ginamit sa PET scan ay pinapayuhan ang pasyente na pansamantalang lumayo muna ng ilang oras sa mga buntis, breastfeeding mothers at sa mga bata upang maiwasan ang radiation exposure sa mga nasabing indibidwal.


Sana ay nasagot ng ating mga ipinahayag sa itaas ang iyong mga katanungan.

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

 
 
RECOMMENDED
bottom of page