Vegetarian diet, kontra sakit sa puso at diabetes

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | August 1, 2023

Dear Doc Erwin,

Ako ay isang empleyado sa isang pribadong kumpanya at 45-anyos. Limang taon na ang nakararaan ay inatake ako sa puso at naospital. Sa awa ng Dios ay naka-recover ako. Sa kasalukuyan ay umiinom ako ng gamot upang maiwasan na muling atakihin sa puso. Umiinom din po ako ng gamot sa aking diabetes at gamot sa mataas na cholesterol level.

Nabasa ko sa inyong column na Sabi ni Doc na mabuti sa ating kalusugan ang pagkain ng gulay at maaaring makatulong ito sa mga may sakit sa puso. Nais ko po sanang malaman kung may mga pag-aaral na tungkol sa vegetarian diet at epekto nito sa mga may sakit sa puso at diabetes.

Sana ay inyong matugunan ang aking katanungan at matulungan akong magdesisyon kung nararapat sa ‘kin ang vegetarian diet. Maraming salamat Doc. – Jose

Maraming salamat Jose sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at pagbabasa ng Bulgar newspaper.

Ang vegetarian diet o ang pagkain ng diet na nakasentro sa gulay ay itinuturing ng mga dalubhasa na kailangan ng mga indibidwal na high risk sa o may sakit na sa puso at diabetes. Sa 2021 dietary guideline ng American Heart Association ay binigyan ng importansya ang pagkain ng gulay, isda, seafood at low-fat dairy products. Ang iba’t ibang diabetes associations ay nagrekomenda na rin ng well-balanced vegetarian diets upang maiwasan ang diabetes at para na rin sa mga may sakit na diabetes.

Kamakailan lamang ay naglabas ng resulta ng pag-aaral ang mga scientist mula sa Australia.

Pinamagatang “Vegetarian Dietary Patterns and Cardiometablolic Risk in People With or At High Risk of Cardiovascular Disease”, ito ay inilathala bilang original investigation sa larangan ng Cardiology sa Journal of American Medical Association (JAMA) Network Open nito lamang July 25, 2023. Pinangunahan ang research na ito ng mga scientist mula sa Charles Parkins Centre, Faculty of Medicine and Health School of Life and Environmental Sciences ng University of Sydney at ng Royal Prince Alfred Hospital sa Sydney, Australia.

Dito sa meta-analysis ng 20 randomized clinical trials ng 1,878 participants ay pinag-aralan ng mga scientist kung may epekto ang vegetarian diet sa mga may risk factor sa cardiovascular diseases (o sakit sa puso) katulad ng LDL cholesterol, hemoglobin A1c, systolic blood pressure at body weight.

Sa pag-aaral na ito ay nakita ng mga scientist na ang pagkain ng iba’t ibang klase ng vegetarian diet ay may significant effect na magpababa ng LDL cholesterol, HbA1c at body weight sa mga high risk na magkasakit sa puso at ng diabetes. May “synergistic effect” din ang vegetarian diet sa mga indibidwal na umiinom ng gamot sa puso at sa diabetes. Maaari ring makaiwas sa sakit sa puso at sa diabetes kung kakain ng vegetarian diet.

Sa katulad n’yo na high risk na magkaroon muli ng atake sa puso dahil sa inyong diabetes at sa history ng pagkakaroon ng dating atake sa puso ay makakabuti ang paglipat sa vegetarian diet upang makaiwas sa muling atake sa puso at makatulong sa pagbaba ng blood sugar level at ganoon din ang pag-iwas sa komplikasyon ng diabetes.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagsubaybay sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Bulaklak na Dahlia, epektib na gamot sa Diabetes

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | July 24, 2023

Dear Doc Erwin,

Ako ay isang 35-anyos at kasalukuyang nakatira sa Nueva Ecija. Umiinom ako ng gamot sa aking Type 2 diabetes na halos dalawang taon na. Dahil sa pagnanais ko na maging malusog ang aking katawan at mapababa ang aking blood sugar, pinili ko na lang na maging vegan at ngayon ay gulay at prutas na lamang ang aking kinakain.

Nais ko sanang makahanap ng alternatibong gamot na galing sa halaman para sa aking diabetes. Mayroon bang makabagong halamang gamot na maaari kong inumin?

Sana ay matugunan n'yo aking katanungan. — Maria Elena

Maraming salamat Maria Elena sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at pagbabasa ng Bulgar newspaper.

Tamang-tama ang iyong pagliham dahil kamakailan lamang, Hunyo 18, 2023, ay nailathala sa scientific journal na Life Metabolism ng Oxford Academic publishing ng University of Oxford ang resulta ng pag-aaral ng mga scientists mula sa Centre for Neuroendocrinology ng University of Otago sa bansang New Zealand.

Isang randomized controlled cross-over clinical trial ang kanilang isinagawa kung saan sinubukan nila na painumin ang mga indibidwal na may prediabetes at Type 2 diabetes ng extract mula sa bulaklak ng halamang Dahlia (scientific name Dahlia pinnata).

Nauna nang nadiskubre ng mga scientist mula sa laboratory studies na ang extract galing sa bulaklak ng halamang Dahlia ay nakapagpapababa ng blood sugar sa pamamagitan ng mga sangkap na nasa Dahlia extract katulad ng butein, sulfuretin, at isoliquiritigenin. Napag-alaman ng mga scientist na pinapalakas ng mga ito ang response ng ating katawan at utak sa insulin. Dahil dito ay bumababa ang blood sugar level.

Sa pamamagitan ng randomized controlled cross-over clinical trial na ito, pinag-aralan ng mga New Zealand scientist kung epektibo at ligtas ang paggamit ng extract mula sa bulaklak na Dahlia sa mga taong mataas ang blood sugar. At lumabas nga sa kanilang pag-aaral na ligtas at epektibo ang extract mula sa Dahlia flower petals laban sa diabetes.

Dahil sa ang resulta ng pag-aaral na ito ay makabago, wala pang available na pharmaceutical preparation ng Dahlia flower petal extracts sa merkado, ngunit ang ang halamang Dahlia ay available dito sa ating bansa at ginagamit ang dahon at bulaklak nito bilang tsaa.

Sumangguni sa iyong herbalist at sa iyong doktor kung paano ang mabisang preparasyon ng Dahlia flower tea upang masiguro na epektibo ang paggamit nito laban sa iyong sakit na diabetes.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagsubaybay sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan kayo ay mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Kulang sa tulog at obesity

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | July 11, 2023

Doc Erwin,

Ako ay isang ina na may anak na 13 taong gulang na kasalukuyang nasa Grade School.

Mula nang pumasok sa eskuwela ang aking anak ay nag-umpisa na ang kanyang pagtaba. Ayon sa school clinic ay overweight ang aking anak sa nakaraang tatlong taon.

Ayon sa doktor ng school clinic ay maaaring kulang sa sapat na oras ng pagtulog ang aking anak kaya’t patuloy na tumataas ang timbang ng aking anak ng higit pa sa normal. Ang aking anak ay karaniwang natutulog ng 6 na oras gabi-gabi. May koneksyon ba ang haba ng tulog ng aking anak sa kanyang patuloy na pagtaba? - Katrina

Maraming salamat Katrina sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at pagbabasa ng Bulgar newspaper.

Batay sa Harvard School of Public Health, ang pagtulog nang sapat gabi-gabi ay isa sa mga susi sa kalusugan at tamang timbang o healthy weight. Ayon sa kanila, malakas ang ebidensya na galing sa mga research studies na ang kakulangan sa sapat na oras ng pagtulog, ang maaaring dahilan ng obesity epidemic o ang paglaganap ng pagtaba nang abnormal.

Sa isang study sa Great Britain na inilathala sa British Journal of Medicine noong 2005, kung saan pinag-aralan ang mahigit sa 8,000 kabataan, ang mga bata na may kakulangan sa oras ng pagtulog ay 45% na mas mataas ang risk na tumaba at maging obese.

Sa isang pinakamalaki at pinakamahabang pag-aaral naman sa Amerika na tinaguriang Nurses’ Health Study, ang mga kababaihan na natutulog ng 5 oras o mas mababa pa ay 15% na mas mataas ang risk na tumaba at maging obese kaysa sa mga indibidwal na natutulog ng 7 oras. Lumabas ang resulta ng pag-aaral na ito sa American Journal of Epidemiology noong 2006.

Sa isang critical analysis ng epidemiological evidence sa Europa, kung saan 71 original studies ang sinuri ng mga siyentipiko sa pangunguna ni Dr. Nielsen ng Copenhagen University Hospitals sa Denmark, ay nakita na ang kakulangan sa oras ng pagtulog ay “consistently associated with development of obesity” sa mga kabataan at young adults.

Nailathala sa scientific journal na Obesity Review ang resulta ng meta analysis na ito noong February 2011.

Sa isang prospective cohort study sa bansang New Zealand na pinangunahan ni Dr. Carl Erik Landhuis ng Dunedin School of Medicine ng University of Otago, nakita na ang bawat isang oras na kakulangan sa tamang oras sa pagtulog ng mga kabataan ay may kaakibat ng 50% na pagtaas ng risk of obesity sa edad na 32. Inihayag ang resulta ng pag-aaral na ito sa medical journal na Pediatrics noong November 2008.

Maraming pang mga pag-aaral ang nagpapakita ng epekto ng kakulangan ng oras sa pagtulog sa pagtaba o obesity. Ngunit ano nga ba ang dahilan kung bakit tumataba ang mga indibidwal na mahilig magpuyat o kulang ang oras ng tulog?

Ayon sa isang study sa Howard Hughes Medical Institute sa Stanford University sa California, USA, ang kakulangan sa oras ng pagtulog ay nagreresulta sa hormonal imbalance kung saan bumababa ang level ng hormone na leptin at tumataas naman ang hormone na tinatawag na ghrelin.

Ang leptin ay ang hormone na nagbibigay sa atin ng pakiramdam na kabusugan. Dahil sa pagbaba ng level nito, kinakailangang kumain pa tayo ng mas marami upang makaramdam ng kabusugan. Ang hormone na ghrelin naman ay nagpapagana sa atin na kumain kaya’t kung may kakulangan ang oras ng ating pagtulog ay tumataas ang level ng ating ghrelin sa katawan kaya’t mas magana tayong kumain.

Sa madaling salita dahil kulang sa oras ng pagtulog ay mas lalo tayong ginaganahan sa pagkain dahil sa pagbaba ng level ng leptin at pagtaas ng level ng ghrelin.

Ilang oras ba ang sapat na haba ng tulog para sa iyong anak na 13 taong gulang? Ayon sa Center for Disease Control o CDC ng Amerika, kinakailangan ng 8 hanggang 10 oras na tulog ang mga kabataan na may edad na 13 hanggang 18 taong gulang.

Mas makabubuti sa iyong anak ang madagdagan ang oras ng kanyang tulog, kumain ng masustansyang pagkain at tamang exercise regimen upang makaiwas sa abnormal na pagtaba o obesity.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagsubaybay sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan po kayo ay mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com