World Teachers’ Day: Kapakanan ng mga guro patuloy na isusulong

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | October 7, 2025

Nitong nagdaang linggo, October 5, ipinagdiwang natin ang World Teachers’ Day, ang huling araw ng pagdiriwang natin ng National Teachers’ Month na nagsimula noong September 5. Bagama’t tapos na ang pagdiriwang natin ng National Teachers’ Month, patuloy ang ating pasasalamat, pagpupugay, at pagmamahal sa ating mga guro. 

Patuloy ring nakikiisa ang inyong lingkod sa buong bansa na nagpapasalamat sa ating mga gurong nagsisilbing gabay ng ating mga kabataan tungo sa magandang kinabukasan. Kaya bilang katuwang ng ating mga guro sa Senado, patuloy nating isusulong ang mga panukalang batas na layong itaguyod ang kanilang kapakanan. 

Nitong mga nagdaang taon, marami na tayong naipasang mga batas para isulong ang kapakanan ng ating mga guro. Kamakailan lamang ay isinabatas na ang Career Progression System for Public School Teachers and School Leaders Act, kung saan binibigyan natin ng mas maraming oportunidad ang ating mga guro at punong-guro upang umangat sa kanilang karera. 

Sa ilalim ng naturang batas, lilikha ang Department of Budget and Management ng mga teaching position titles na Teacher IV, Teacher V, Teacher VI, Teacher VII, Master Teacher V, Master Teacher VI, at School Principal V. Titiyakin din ng batas ang malinaw na batayan ng promotion para sa mga guro batay sa mga qualifications at professional standards. Sa ilalim ng batas na ito, wala nang guro ang magreretiro bilang Teacher I.

Sa ilalim naman ng 20th Congress, naghain din ang inyong lingkod ng ilang panukala para sa patuloy na pag-angat ng morale at kapakanan ng ating mga guro. Isa na rito ang Teacher Salary Increase Act (Senate Bill No. 362), kung saan isinusulong natin ang P20,000 across-the-board increase sa sahod ng ating mga public school teachers. 

Muli rin nating inihain ang Revised Magna Carta for Public School Teachers (Senate Bill No. 363). Dahil mahigit 66 taon na ang lumipas simula nang isabatas ang Magna Carta for Public School Teachers (Republic Act No.4760), nais nating tiyakin na ang mga proteksyon at benepisyong binibigay natin sa mga guro ay tumutugon sa mga hamong kinakaharap nila sa kasalukuyan. 

Sa ilalim ng Revised Magna Carta, isinusulong nating mabawasan ang oras ng pagtuturo sa apat mula anim. Nais rin nating tuluyang ipagbawal ang pagpapagawa ng non-teaching tasks sa ating mga guro at mabigyan sila ng proteksyon mula sa mga out-of-pocket expenses.

Kabilang sa mga benepisyong isinusulong natin sa ilalim ng Revised Magna Carta ang pagkakaroon ng calamity leave, educational benefits, longevity pay, at iba pa. Itatakda rin natin ang mga kondisyon para sa pagbibigay ng mga special hardship allowance. 

Ilan lamang ito sa ating mga panukala upang itaguyod ang kapakanan ng ating mga guro. Patuloy nating tututukan ang pag-usad ng mga panukalang batas na ito hanggang sa tuluyan silang maisabatas.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Parusa dapat, hindi pagbibitiw sa mga tiwaling opisyal ng pamahalaan

ni Leonida Sison @Boses | October 7, 2025

Sa rami ng problema ng bansa at sa lumalalang isyu ng katiwalian sa pamahalaan, tila nakakasawa na hanggang ngayon ay wala pa ring napapanagot. 

Kaya naman sa gitna ng mga isyung ito, muling umingay ang pangalan ni Senador Alan Peter Cayetano matapos manawagan na sabay-sabay na magbitiw sa puwesto ang lahat ng opisyal ng gobyerno mula Malacañang hanggang Kongreso at magdaos ng snap election para makapili ng bagong hanay ng mga lider. 

Ayon kay Cayetano, ito raw ang tanging paraan upang maibalik ang tiwala ng taumbayan sa gobyerno matapos ang sunud-sunod na kontrobersya ng korupsiyon. Tinawag ng senador ang panukala niya bilang pambansang reset button — isang simbolikong hakbang ng radical honesty na magpapakita umano ng tunay na pananagutan. 

Giit pa niya, ang paglilingkod sa bayan ay hindi dapat nakasentro sa kapangyarihan, kundi sa muling pagbuhay ng tiwala ng mamamayan. 

Sa kanyang pahayag, binigyang-diin niya na wala dapat sa mga kasalukuyang opisyal ang payagang tumakbong muli sakaling maganap ang snap election. 

Gayunman, hindi lahat ay kumbinsido. Ayon sa ilang political analyst, ang ideya ng senador ay magandang pakinggan pero walang legal na basehan. Paliwanag nila, wala sa 1987 Constitution ang probisyon para sa snap elections, at tanging sa parliamentary system lang posible ito. Dagdag pa ng isa sa naturang analyst, kung talagang seryoso si Cayetano sa kanyang panawagan, siya mismo ang dapat unang magbitiw bilang ehemplo ng radical honesty na kanyang isinusulong. 

Hindi rin pinalagpas ng mga kritiko ang isyung kredibilidad. Anila, si Cayetano at ilang kaalyado nito ay hindi rin ligtas sa mga kontrobersya, mula sa pagkaantala ng impeachment proceedings laban kay VP Sara Duterte hanggang sa isyu ng budget insertions. Kaya para sa marami, tila mahirap paniwalaan na ang panawagan ng reporma ay magmumula sa mga taong bahagi rin ng sistemang tinutuligsa nila. 

Sa parte naman ng Commission on Elections (Comelec), imposible ring maisagawa ang mungkahing snap election dahil may nakatakdang termino ang bawat halal na opisyal. Paglilinaw pa ng Comelec na ang tanging paraan para maputol ang termino ay sa pamamagitan ng mga probisyon ng batas, hindi sa pagbibitiw ng mga opisyal. 

Ang panawagan ni Cayetano ay nagsilbing paalala sa katotohanang bumaba na nga ang kumpiyansa ng mga Pinoy sa gobyerno. Ngunit kung tunay na reporma ang hangad, hindi ito dapat nagsisimula sa sigaw ng pagbabago, kundi sa mismong aksyon. 

Ang reset na kailangan ng bayan ay hindi lang pagbibitiw sa posisyon, bagkus nakikita sa ugali at karakter ng lahat ng nanunungkulan. 

Ang totoong radical honesty ay hindi lamang puro salita, kundi ganap ang katapatan sa pagseserbisyo at handang magsakripisyo para sa mamamayan at bayan. 

Hindi rin snap election ang sagot sa nangyayaring katiwalian sa gobyerno, kundi ang matapang na pagtanggap ng bawat lider na sila mismo ang kailangang magbago para sa kapakanan ng taumbayan.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Pangungurakot, sakunang masahol pa sa lindol

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | October 6, 2025

Nasa first year high school tayo nang nagising na pawang batang inuugoy sa duyan noong Agosto 2, 1968. Masamang panaginip ba ito, tanong ko sa aking sarili. 

Ngunit, nagpatuloy ang pag-uga ng aming bahay sabay paglangitngit ng mga kahoy ng sahig at pagkikiskisan ng mga bakal at yero ng bubong. Dumating ang aking ina na kinalma kaming apat na magkakapatid. Madilim pa noon dahil bandang alas-4 lang ng madaling-araw. 

Nang magbubukang liwayway na, iisa lang ang balita. Sa tindi ng lindol na 7.3 intensity, gumuho ang Ruby Towers sa bandang kalye ng Doroteo at Teodora Alonzo sa Maynila, at nasa 250 ang naitalang patay.

Ganito pala ang lindol, delikado, nakakatakot, nakakamatay. 

Pagkaraan ng mahigit 20 taon, naalala pa natin ang pagpunta sa Baguio City para dumalo sa isang pulong. Sa isang hotel ako tumuloy, at FRB Hotel yata ang pangalan. 

Hindi nagtagal, ilang linggo lang ang lumipas nang dinalaw ng matinding lindol ang Baguio at kasama ng malalaking hotel tulad ng Hyatt Terraces Hotel, Hilltop Hotel, Nevada Hotel, Park Hotel at the Pines Hotel napasama ang FRB Hotel sa mga gumuho o nagtamo ng matinding sira. Naganap noong Hulyo 16, 1990 ang malakas na lindol na nasa 7.8 intensity. 

Marami tayong kakilala at kaibigan na naroon nang naganap ang lindol. Kabababa lang ng Maynila ng isang kaibigang nagtatrabaho sa Hyatt Terraces nang lumindol. Nasa Nevada Hotel naman si Gng. Sonia Roco, asawa ni dating Senador Raul Roco. Hindi siya nasaktan ngunit inabutan ito ng lindol sa loob ng elevator at nanatili doon ng 36 oras bago natagpuan ng mga rescuer.

Hindi tayo napag-iiwanan ng balita, nang sumunod na taon ay sumabog ang Mt. Pinatubo, Hunyo 15, 1991, at tinamaan ng matinding baha ang Ormoc City noong Nobyembre 5, 1991. 

Kakaibang dekada ang 90 sa mga dagok ng kalikasan. Mabuti na lang at mapayapa muli ang bayan sa ilalim ng pamumuno ng noo’y Pangulong Cory Aquino. Ngunit, sa kabila ng mapayapang EDSA Revolution noong 1986, sunud-sunod ang mga kudetang inabot ng kanyang pamahalaan: Nobyembre 1986, ‘God Save the Queen Plot’; ang naudlot na kudeta noong Hulyo 1987; ang kudeta noong Agosto 1987 na sinasabing may 53 patay; at ang naging mapanganib na kudeta noong Disyembre 1989. 

Dahil sa mga artipisyal na ‘lindol’ ng sunud-sunod na kudeta, binuo ni Cory ang Davide Commission para imbestigahan ang mga kudetang ito.

Natapos ang termino ni Cory Aquino ngunit hindi nawala ang mga lindol ng pulitika tulad ng “Pirma” ni dating Pres. Fidel V. Ramos na tinutulan ni Jaime Cardinal Sin sa isang malaking rally sa Luneta. Nagkaroon din ng malawakang krisis sa kuryente at ang mga kahina-hinalang “Land Conversion Projects” na pinirmahan ni FVR mula sa Centennial Project sa Clark; sa PEA Amari (158 ektaryang reclamation sa Manila Bay) para itayo ang Freedom Islands, at ang pagbenta umano sa malaking bahagi ng Fort Bonifacio na ngayon ang kilalang BGC o The Fort sa Taguig.

Matindi ang mga ‘lindol’ ng sumunod na dekada ng bagong milenyo: 2001, ang EDSA Dos; 2003-2010 ang maliligalig na siyam na taon sa ilalim ni dating Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo. 

Ang anim na taon ng mahinahon at tahimik na pamahalaan ni dating Benigno “Noynoy” Aquino (PNoy), at ang ‘kaguluhan’ ng administrasyon ni dating Pangulong Rodrigo Duterte, at ang kasalukuyang gobyerno. 

Bukod pa sa lindol, matindi rin ang bagyo sa mga taong nagdaan. Dumating ang Yolanda, noong Nobyembre 2013. Nauna ng isang buwan ang lindol sa Bohol noong Oktubre 2013. Bago ito, ang Bagyong Ondoy noong Setyembre 2009.

At nitong Setyembre 30, niyanig ang Cebu ng 6.9 intensity na lindol. Tinawagan natin agad ang ilang kaibigan sa Cebu. 

Pista ng mga Anghel nang isulat natin ang artikulong ito. Naitanong natin sa mga nagsisimba kung naniniwala at nagdarasal pa sila sa kanilang ‘anghel de la guardia’. Marami namang tumango at tinanong din natin kung sa tingin nila nagdasal kaya sa kanilang mga ‘anghel de la guardia’ ang mga nasawi noong nakaraang lindol sa Cebu?

Walang nakaaalam. Kaya’t ating naidagdag na marahil panahon nang bumalik sa ating mga ‘anghel de la guardia’ at humingi ng gabay, proteksyon at panalangin sa kanila. 

Magulo ang paligid mula sa iskandalo ng maruruming opisyal na walang kahihiyang nagbubulsa ng kaban ng bayan. Magulo din ang paligid dahil sa sari-saring sakunang natural tulad ng bagyo at lindol.

May nagtanong sa atin minsan kung bakit ang malimit na biktima ng mga sakuna ay maliliit at mahihirap? Bakit madalas nakaliligtas ang mga mayayaman, at ibang mga korup? Malinaw ang sagot natin dahil nasa magaganda at ligtas na lugar ang kanilang mga bahay. Gayunman, hindi bagyo o lindol ang maaari nilang ikamatay, at sila lang ang nakakaalam nito.

Noong isang araw nag-alok ng sagot si Kara David. Sa pagdiriwang ng kanyang ika-52 kaarawan, ang kanyang wish ay “Sana’y mamatay ang lahat ng mga kurakot sa Pilipinas!” Ito ang masasabing tunay na sakuna na masahol pa sa lindol!