Mga taga-Balagtas, magsampa ng kaso para marekober ang P3B flood control projects

ni Ka Ambo @Bistado | October 10, 2025

Buwan ng Santo Rosario ngayon.

Pero tila walang gaanong aktibidad ang Simbahang Katoliko kaugnay ng tirintas ng mga dasal na iniaalay kay Birheng Maria.

----$$$--

MAS inaatupag ng ilang grupo ng simbahan ay ang makisawsaw sa mapulitikang batikos kaugnay ng iskandalong flood control projects.

Nagpapasimuno sila ng mga kilos-protesta kung saan ay hindi sinasala ang mga dumadalo.

----$$$-- 

MAAYOS ang mga street protest sa lalawigan ng Bulacan. 

Pero dapat matiyak nila na hindi nakikiparada ang mga botante o mga “ward leader” ng mga kongresistang inaakusahan.

May nagsasabi kasi na ang ilan sa mga namamataan ay mga taga-kampanya rin mismo ng mga pulitikong binabatikos sa flood control projects.

----$$$--

MAS mainam kung ang mga dating bumoto sa mga kongresista — tulad ng mga volunteer watchers ay hindi nila iboboto pa ang inaakusahang pulitiko.

Pero, kapag namigay ng “allowance” para sa kampanya — ang mismong mga kongresista — magpapalista uli ang mga “sumama” sa kilos-protesta.

-----$$$---

MAPAPANSIN na hindi gaanong dagsa ang mga kasama sa “parade ng protesta” na pinaniniwalaang inorganisa ng ilang grupo.

Mahirap talagang sandalan ang “street protest” kung ang nais ay maitama ang “mali”.

----$$$--

MAS epektib ay kung mag-oorganisa ng “special task force” ang pribadong sektor — kasama ang religious group, kabataan, kababaihan, negosyante at maging ang mga titser at abogado.

Kung talagang seryoso ang mga taga-Bulacan na matikman ang hustisya sa “multi-bilyong-pisong katiwalian”, dapat ay magboluntaryo ang mga Bulakenyong abogado at idokumento ang mga ebidensya.

----$$$--

ANG konkretong solusyon ay hindi ang kilos-protesta, bagkus ay ang pormal na kaso sa hukuman.

Kasuhan agad ang mga ganyang korporasyon na nakipagkontrata sa DPWH.

Dapat humingi ng danyos gamit ang hukuman -- dili kaya’y ipa-back job ang mga proyekto na itinatadhana sa kontrata.

----$$$--

HALIMBAWA, sa munting bayan ng Balagtas na sinasabing naglaan ng higit sa P3 bilyon para sa iba’t ibang flood control projects, dapat itong ipa-back job sa mga kontratista.

‘Yan ang tama at simpleng proseso.

----$$$--

Hiwalay ang pormal na kasong ito ng breach of contract sa “pananagutang legal” na isinasagawa ng ICI.

Ibig sabihin, habang nag-iimbestiga ang ICI, magboluntaryo ang mga abogado — na maghanap ng ebidensya — at hilingin sa hukuman — na gampanan ng mga kontratista — kung ano ang nakasaad sa kontrata.

----$$$--

SA aktuwal, mala-imposibleng magampanan ng ICI ang trabaho — at hindi rin ito institusyunalisadong “entidad” para sa pormal na pagsasampa ng kaso.

Malaking hamon ito sa Municipal Government of Balagtas at mismo sa Sangguniang Bayan na bumuo ng special committee at himukin ang pribadong sektor — na tumulong sa pormal na pagsasampa ng kaso upang marekober ang P3 bilyong inilaan sa bayan ni Gat Francisco Balagtas.

----$$$--

HINDI kailangan ang dakdak at propaganda, dapat ay kongkretong aktibidad upang marekober — ang P3 bilyon ninakaw sa mga mamamayan ng Balagtas.

Kung matutukoy na kasabwat ang kongresista at iba pang opisyal ng gobyerno — dapat itong ilantad sa publiko — upang sila ang personal na managot sa dambuhalang panloloko sa mga mamamayan ng Bigaa.

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.

Pagbubungkal ng katotohanan, itinatago, sinisikil!

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | October 10, 2025

Hindi maramdaman ang ginagawang pagbubungkal ng katotohanan nitong Independent Commission for Infrastructure sapagkat pinili nitong gawing pribado ang imbestigasyon ng mga maanomalyang flood control projects.

Habang nahinto rin ang pagbubuyangyang ng katotohanan sa gitna ng pagbibitiw ni Sen. Panfilo Lacson bilang tagapanguna ng Senate blue ribbon committee. 

Napakarami pang kailangang kalkalin at busisiin sa ngalan ng katotohanan ngunit tila unti-unti itong nasisikil at napatatahimik sa dami ng tinatamaang umaangal. 

Aba’y napakatayog ng ekspektasyon ng taumbayan sa ngalan ng pagbubungkal ng katotohanan, na hindi dapat matulad sa pagbalangkas at pag-implementa ng budget na naitago ang mga gustong ikubli mula sa mga nagbabayad ng buwis na winaldas nang gayon na lamang ng mga lapastangan, taksil at walang malasakit sa mamamayan. 

Siguraduhin lamang ninyong hindi mapupuno ang mamamayan dahil sa inyong mga pinaggagagawa! 

Hindi sa lahat ng panahon ay uubra ang angas ng inyong pagwawasiwas ng kapangyarihan!

Mahirap ba talagang isipin ang kapakanan ng mamamayan? 

Iyan rin ba ang dahilan kung bakit hanggang ngayon ay hindi maipasa-pasa ang deka-dekada nang nakabinbing Freedom of Information bill? 

Eh kung ipinasa iyan ng mga kongresista at mga senador na ito ay napaaga pa sana ang nangyaring pagbubulatlat ng mga itinatagong lihim na gusto na lamang talaga nilang itago.

Iyan na lamang Statement of Assets and Liabilities ng mga senador at miyembro ng Mababang Kapulungan ay napakahirap at antagal bago mahingi! Hindi ba kayo nahihiya niyan? kailangan pang bigyan ng justification ang paghingi niyan samantalang karapatan ng taumbayan na malaman iyan.

Bukod sa Kongreso, napakarami ring ahensya ng pamahalaan ang tinamaan ng kalkalan sapagkat may kaugnayan rin sila sa sistema. 

Tulad na lamang ng Bureau of Internal Revenue (BIR) na pinalampas ang bayarin sa buwis ng mga kontraktor na bilyon ang halaga. Kung paano ito nakalusot sa Kawanihan ay kababalaghan. May kasangkot ba kaya’t nabulag ang ahensya? Inaasahan nating may ilalahad sa ating katotohanan itong si Ginoong Lumagui ng BIR at mayroong mapapanagot. 

Iisa-isahin natin ang mga ahensyang nagdugtong ng buhay sa mga maanomalyang proyektong pang-imprastraktura sa mga susunod nating kolum. 

Lalo na itong Commission on Audit na sa pangkalahatan ay tila walang silbi sa gitna ng karima-rimarim na kaganapan sa ating bayan. 

Kultura na ba talaga itong uminog sa bansa na lamang nang hindi man lang natiktikan sa paglipas ng maraming mga taon? Kung ito nga ay kultura, panahon na para ito sugpuin! 

Aba’y tila saksak ng punyal kay Juan dela Cruz ang bawat piso na nawala dahil sa pagpapabaya ng nasa poder ng pamahalaan, at muling unday ng saksak ang paulit-ulit na pagkukuntsabahan na nauuwi sa paglobo ng pondong napupunta sa multong proyektong ang pasimuno ay dapat ring itapon sa kadiliman!

Habang ang mga nagpupunyagi nating mga kababayan ay kailangang mangibang bansa para lamang mabuhay ng marangal, sinisibasib naman ng mga ganid at hayok ang dapat sana’y paggastos na magpapalago sa ekonomiya ng Pilipinas.

Alam ba ng mga hayok na ito na napakalungkot ang maglayag sa karagatan bilang trabahante, at malagay sa balag ng peligro, o magbuwis ng buhay sa mga nakaambang pirata para lamang makakain ang pamilya sa Pilipinas, bagay na hindi naman nila gagawin kung may oportunidad sa sariling bayan. Kaya't nawa'y maranasan nitong mga pulitikong mandarambong ang paghihirap ng pinakamahihirap, katapat ng kanilang walang awang pagpapahirap sa dukhang Pilipino, hanggang sa maibalik nila ang bawat piso na kanilang nilustay ng walang kapararakan. 

Aasintaduhin kayo ng hustisya sa panahong akala ninyo ay lusot na kayo ngunit hindi pa pala.

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.

Pananagutan ng employer sa sexual harassment

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 10, 2025

Dear Chief Acosta, 

Nakaranas ako ng pambabastos habang nasa trabaho ako. Noong isang beses na nasa stock room ako para kumuha ng gamit, sinundan ako roon ng boss ko. Tinanong niya ako kung puwede ba niya akong halikan. Sumagot ako ng hindi at pagkatapos ay umalis na ako. Noong bumalik ako roon para kumuha ng gamit ay hinatak na niya ako, niyakap at pinilit halikan. Dahil sa takot ko na ito ay maulit, ang pangyayaring ito ay binanggit ko sa human resources namin at nagpasa rin ako ng reklamo laban sa boss ko. Sinabi nila na iimbestigahan ito ngunit makalipas ang dalawang buwan ay wala pa ring nangyayaring imbestigasyon. Maaari ko rin bang singilin ng danyos ang mismong kumpanya na pinapasukan ko dahil sa hindi nila pag-akto sa isinumite kong reklamo? -- Ruffa

---

Dear Ruffa,

Ayon sa Section 4 ng Republic Act (R.A.) No. 7877 o ang “Anti-Sexual Harassment Act of 1995,” tungkulin ng employer na bumuo ng tinatawag na Committee on Decorum and Investigation. Ang komite na ito ang mag-iimbestiga ng anumang reklamo kaugnay ng sekswal na pang-aabuso sa trabaho. 

Kaugnay nito, nakasaad din sa Section 5 ng parehas na batas na ang isang employer ay maaaring magkaroon ng pananagutan sa mga danyos na bunga ng sekswal na pang-aabuso, kung mayroong isinumiteng reklamo sa kanya at hindi niya ito kaagad inaktuhan. Ayon sa batas: 

“SEC. 5. Liability of the Employer, Head of Office, Educational or Training Institution. – The employer or head of office, educational or training institution shall be solidarily liable for damages arising from the acts of sexual harassment committed in the employment, education or training environment if the employer or head of office, educational or training institution is informed of such acts by the offended party and no immediate action is taken thereon.”

Sa kasong Francheska Aleen Balaba Buban vs. Nilo Dela Peña (G.R. No. 268399, January 24, 2024), ipinaliwanag ng Korte Suprema, sa pamamagitan ng Kagalang-galang na Hukom Mario V. Lopez, na maaaring magkaroon ng solidary liability ang mismong employer para sa danyos na natamo ng biktima: 

“Furthermore, we find no cogent reason to depart from the uniform factual findings of the Labor Arbiter, the NLRC and the CA that Xerox Business was remiss in its duty under Section 4 of Republic Act No. 7877 to prevent or deter the commission of acts of sexual harassment and to provide the procedures for the resolution, settlement or prosecution of acts of sexual harassment. Specifically, it failed to create a committee on decorum and investigation to promptly act upon the allegation of sexual harassment filed by Buban. Accordingly, pursuant to Section 5 of the law, Xerox Business was adjudged solidarily liable with Dela Peña for payment of damages arising from the acts of sexual harassment committed in the employment.”

Para mas lalo pa nating maintindihan, kailangang ipaliwanag ang konsepto ng solidary liability. Halimbawa, ang isang biktima ng sekswal na pang-aabuso sa trabaho ay may karapatan na humingi ng danyos sa mismong gumawa sa kanya nito. Ngunit kung ang kanyang employer ay hindi umakto kaagad sa kanyang reklamo, maaari ring managot ang employer na ito sa halaga ng danyos na maaaaring singilin ng biktima sa mismong may sala. 

Sa iyong sitwasyon, base sa iyong nabanggit ay hindi inaktuhan at hindi kaagad na inimbestigahan ng iyong employer ang sekswal na pang-aabuso na nangyari sa iyo. Dahil dito, maaari ring magkaroon ng pananagutan ang iyong employer sa danyos na maaaring igawad sa iyo ng korte kaugnay ng pang-aabusong iyong pinagdaanan. 

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.