ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 17, 2025
Dear Chief Acosta,
Nasunog ang tindahan ng tiyuhin ko at dalawa sa kanyang mga anak ay isinugod sa ospital dahil sa matinding pagkasunog na umabot sa third-degree burns. Matapos ang isang buwang gamutan, ang isa sa kanila ay namatay habang ang isa naman ay nagpahayag ng pagnanais na umuwi. Subalit, hindi pinayagan ng ospital na makaalis ang pasyente, at hindi rin pinahintulutan ang tiyuhin ko na kunin ang bangkay ng namatay niyang anak dahil sa hindi pa nababayarang hospital bills. Kahit na nagbigay ang tiyuhin ko ng isang promissory note, hindi pa rin sila pinagbigyan. Ayon ba ito sa batas? -- Debora
Dear Debora,
Ang Republic Act No. 9439 (R.A. No. 9349), o ang batas na nagbabawal sa pagpigil ng mga pasyente sa mga ospital at medical clinics dahil sa hindi pagbabayad ng mga hospital bills o medical expenses, ay nagbabawal sa gawain ng pagpigil sa isang pasyente na umalis sa ospital o medical clinic dahil sa usaping pinansyal.
Ayon sa Seksyon 1 ng nasabing batas, itinuturing na ilegal para sa alinmang ospital o medical clinic sa bansa na pigilan, sa direkta man o anumang ibang paraan, ang pag-alis ng mga pasyenteng ganap o bahagyang nakarekober na, nabigyan na ng sapat na atensyon, o maging ang paglabas ng labi ng mga namatay na pasyente, dahil lamang sa hindi kumpletong pagbayad ng mga hospital bills o medical expenses. Samakatuwid, nangyayari ang "detention" (pagpigil) kapag ang isang tao ay hinahadlangan na umalis sa ospital o medical clinic dahil sa hindi pagbabayad ng mga hospital bills.
Ang batas na ito ay sumasaklaw sa parehong buhay na pasyente at sa mga pumanaw na pasyente. Sa ilalim ng Implementing Rules and Regulations (IRR) ng R.A. No. 9349, ang pagpigil sa isang buhay na pasyente ay tinutukoy kung ang lahat ng sumusunod ay naroroon: (a) Ang pasyente na bahagya o ganap nang gumaling ay nagpahayag ng kanyang intensyon na umalis sa ospital o medical clinic, o ang doktor na nag-aasikaso sa kanya ay nag-isyu na ng discharge order (utos na umuwi); (b) Ang pasyente ay hindi naka-confine sa isang pribadong kuwarto at wala siyang kakayahang pinansyal na bayaran ang kaukulang hospital bills o gastos sa pagpapagamot; (c) Ang pasyente ay nakagawa na ng isang promissory note na sumasaklaw sa hindi nabayarang hospital bills o gastos sa pagpapagamot; at (d) Ang opisyal o empleyado ng ospital o medical clinic na responsable sa pagpapalabas ng pasyente ay pinigilan siya sa pag-alis sa nasabing establisyemento.
Tungkol naman sa isang pumanaw na pasyente, itinuturing na may "detention" (pagpigil) kapag naroroon ang lahat ng mga sumusunod: (a) Ang doktor ay nagdeklara na ng kamatayan ng pasyente; (b) Ang sinuman sa mga naiwang kamag-anak ay walang kakayahang magbayad ng kaukulang hospital bills o gastos sa pagpapagamot; (c) Ang sinuman sa mga naiwang kamag-anak ay nakagawa na ng isang promissory note na sumasaklaw sa hindi nabayarang hospital bills o gastos sa pagpapagamot; at (d) Ang opisyal o empleyado ng ospital o medical clinic na responsable sa pagpapalabas ng labi ng pasyente ay tumangging ibigay ang bangkay at/o ang mga kaugnay na dokumento.
Upang masugpo ang ilegal na gawaing ito, itinakda ng batas ang kaukulang pananagutang kriminal sa sinumang lalabag dito. Ayon sa batas, ang sinumang opisyal o empleyado ng ospital o medical clinic na responsable sa pagpapalabas ng mga pasyente na mapatunayang lumabag sa R.A. No. 9439 at sa mga alituntunin nito ay parurusahan ng multa na hindi bababa sa P20,000 ngunit hindi lalampas sa P50,000, o pagkakakulong nang hindi bababa sa isang buwan ngunit hindi lalampas sa anim na buwan, o parehong multa at pagkakakulong, depende sa desisyon ng korte.
Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.
Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.
