5 Tips para ‘di magka-alzheimer habang bata pa

ni Mharose Almirañez | December 1, 2022

Bakit kung ano pa ‘yung dapat mong tandaan, ‘yun pa ang madalas mong makalimutan? Samantalang, kung ano ang gusto mong kalimutan, ‘yun pa ang palagi mong naaalala?

Akala mo ba ay normal ‘yan? Paano kung napapadalas na ang pagiging makakalimutin mo? Bago pa tuluyang lumala ang iyong karamdaman, mainam na magpakonsulta ka na agad sa doktor upang mapayuhan ka nila sa mga dapat mong gawin. Baka kasi, signs na ‘yan ng “younger onset” o “early onset” Alzheimer’s disease.

Ayon sa research, ang Alzheimer’s disease ay progressive form ng dementia. Early signs ng Alzheimer’s ang pagkalimot sa recent conversations. As the disease progresses, ang taong mayroon nito ay unti-unting nakakaranas ng severe memory impairment at kawalan ng kakayahan para makagawa ng everyday tasks. Karaniwang nakakaramdam nito ang mga nasa edad 65 pataas. Bagama’t walang cure sa sakit na ito, napakarami namang treatment na puwedeng gawin upang mapigilan ang pag-develop nito sa ‘ting murang edad.

1. Moral support mula sa mga taong nakapaligid sa iyo. ‘Yung tipong, imo-motivate ka nila para gumaling at hindi sila magsasawang paalalahanan ka kahit paulit-ulit mong nakakalimutan ang mga paalala nila.

2. Isulat mo sa papel ang mahahalagang pangyayari at importanteng tao sa buhay mo. Basahin mo ‘yun nang paulit-ulit para ma-memorize. Puwede ka ring gumawa ng diary na maaaring makapagpaalala sa ‘yo sa nakaraan.

3. Mag-crossword puzzle ka dahil paraan ito para maging pamilyar ka sa mga salita. Inirerekomenda ring maglaro ng board games kung saan natsa-challenge ang utak para mag-isip. Pero siyempre, i-limit lang para hindi masyadong mapuwersa ang utak.

4. Ayon kay Dr. Gad Marshall, associate medical director of clinical trials at the Center for Alzheimer Research and Treatment at Harvard-affiliated Brigham and Women's Hospital, nakakatulong ang physical exercise para mapigilan ang development ng Alzheimer's o mapabagal ang progression ng mga sintomas nito. Mainam gawin ang 30 minutong pag-eehersisyo, three to four days per week.

5. May mga gamot na inirereseta para mabawasan ang pagiging makakalimutin at iba pang side effects nito, kaya mainam talagang kumonsulta sa doktor para maagapan ang paglala ng naturang sakit. Gayunman, paulit-ulit na ipinaaalalang hindi nito garantisadong mapipigilan at magagamot ang Alzheimer’s.

Samantala, may ilang causes and risk factors kung bakit nagkakaroon ng Alzheimer’s disease ang isang tao. Halimbawa na lamang kung may kamag-anak ka na may ganito ring sakit, genetics o hereditary din ang sakit na ito kaya puwede itong mapasa, at ang karaniwang dahilan ang pagtanda.

Sa mga nakakaranas nito ay inirerekomendang kumain ng berries, fish, and leafy green vegetables upang malabanan ang memory loss. Mainam din ang pagkakaroon ng sapat na tulog upang hindi ma-trigger ang ating utak.

Hindi biro ang Alzheimer’s disease, kaya sa halip pagtawanan ang mga taong nakakaranas nito, marapat lamang na unawain sila, bigyan ng suporta at pang-unawa.

Okie?

Tipid tips para sa pagdiriwang ng Pasko, alamin!

ni Mharose Almirañez | November 17, 2022

Inflation here, inflation there, inflation everywhere! Ngayong nagtataasan ang presyo ng mga bilihin at papalapit na ang Pasko, paano nga ba makakatipid sa mga pangdekorasyon, pangregalo at panghanda nang hindi nagmumukhang pobre? Don’t worry, beshie, I got you!

Bilang budgetarian, narito ang ilang paraan upang makatipid sa darating na Pasko:

1. MAGING CREATIVE. Sa halip na mag-hire ng designer na magki-Christmas decorate para sa ‘yo ay napakaraming DIY o do-it-yourself tutorial na maaari mong gayahin sa pagde-decorate ng inyong bahay. Maaari ka ring gumawa ng improvised Christmas tree sa pamamagitan lamang ng garland. Siguraduhin mo lamang na hindi mag-o-overheat at magdidikit-dikit ang wiring ng Christmas lights upang maiwasan ang sunog.

2. MAGING RESOURCEFUL. Puwede mong i-reuse ang mga nagamit na dekorasyon last year, partikular na ang Christmas Tree, Christmas Lights, Christmas balls, artificial poinsettias, garlands, parol at iba pa. Mararamdaman mo nga naman ang presence ng Pasko sa tuwing nakikita mo ang mga kumukuti-kutitap na dekorasyon sa paligid ng Christmas tree, kaya naman huwag mong itapon ang mga ginamit dahil magagamit mo pa ‘yan yearly. Bukod sa nakatipid ka na, maaalala mo pa ang sayang dala ng Pasko noong mga nakaraang taon.

3. MAG-EARLY SHOPPING. Mamili ka na ng Noche Buena package hangga’t maaga dahil paniguradong mas tataas pa ang presyo ng mga ito habang papalapit ang Pasko. Siguraduhin lamang na malayo pa ang expiration date ng mga bibilhing produkto upang maiwasan ang aberya. Makakatulong din ang early shopping para makaiwas sa pakikipagsiksikan tuwing rush hour.

4. PUMUNTA SA DIVISORIA. Kilala ang Divisoria, Quiapo, Baclaran at Taytay Market bilang bagsakan ng mga mumurahing bilihin. Iba’t iba ang mga makikita mo ritong produkto, kaya hindi ka mauubusan ng pagpipilian. Mag-ingat na lamang sa mga mandurukot dahil hindi ‘yan sasagutin ng management kapag nadukutan ka.

5. ‘WAG UBOS BIYAYA, BUKAS TUNGANGA. Hindi porke nakatanggap ka na ng 13th month pay, Christmas bonus at sahod ay sunod-sunod na rin ang paggastos mo na parang wala nang bukas. Matuto kang mag-budget ng pera at maglista ng mga binili upang hindi ka mawindang kung saan napunta ang iyong pinagpaguran sa oras na maubos na ang iyong cash. Alalahanin mo na mayroon pang New Year. Mahirap naman kung sasalubungin mo ang 2023 na walang laman ang iyong bulsa, ‘di ba?

Ang Pasko ay araw ng kapanganakan ng Diyos, kaya marapat lamang itong ipagdiwang. Gayunman, dapat mo rin isipin ang pagiging praktikal dahil sa hirap ng buhay. Afterall, hindi naman pabonggahan ang Pasko. Ang mahalaga ay alam mo kung paano ka magiging thankful kay God at kung paano mo maa-appreciate ang presence ng iyong pamilya.

Give thanks and give love. Okie?

Sure ka bang keri mo, besh? 5 bagay na dapat ikonsidera bago sumabak sa LDR

ni Mharose Almirañez | November 13, 2022

Kung may “Age doesn’t matter,” mayroon ding “Distance doesn’t matter”. ‘Yan ang karaniwang motto ng magkasintahang nasa long distance relationship o LDR, kung saan komunikasyon ang nag-iisa nilang sandigan.

Sabi nga nila, kailangan mong baunin ang napakaraming trust, faithfulness, loyalty, consistency, understanding and patience sa oras na pasukin mo ang LDR. Bawal dito ‘yung mahihina ang loob at puro overthink ang alam.

Bukod sa mga nabanggit, narito rin ang ilang bagay na kailangan mong ikonsidera kapag nasa long distance relationship ka:

1. LOVE LANGUAGE. Hindi naman sa pagiging negative, pero kung physical touch ang love language n’yo ay parang malabong maka-survive kayo sa LDR. Siyempre, paano n’yo mahahawakan ang isa’t isa kung sa screen lang kayo nagkikita? Mahirap namang magpaka-clingy kung limitado ang bawat galaw n’yo. But don’t worry, beshie, bukod sa physical touch ay may iba pa namang love language na puwedeng i-consider tulad ng words of affirmation, acts of service, receiving gifts and quality time.

2. INTERNET CONNECTION. Alam naman nating napakabagal ng internet sa ‘Pinas. Kahit mag-upgrade ka pa sa pinakamabilis at pinakamahal na plan ay hindi pa rin maiiwasang ma-disconnect ka sa internet. What if nasa kalagitnaan kayo ng pagtatalo at bigla kang nawalan ng internet, katapusan na rin ba ng relasyon n’yo? Siyempre, hindi mo naman puwedeng idahilan ang problema sa internet sa lahat ng oras.

3. ELEMENT OF SURPRISE. Hindi naman porke magkarelasyon na kayo ay mawawala na ‘yung element of surprise. Marapat lamang na surpresahin mo pa rin siya dahil isa ‘yun sa mga bagay na makakapagbigay ng kilig sa inyong relasyon. Halimbawa, sikreto kang uuwi sa ‘Pinas para bisitahin siya.

4. TIME DIFFERENCE. Para ito sa mga magkabilang mundo kung saan dito ay umaga at d’yan ay gabi. ‘Yung tipong, mag-aalmusal ka pa lang, pero siya ay maghahapunan na. Kumbaga, magkasalungat ang mga oras n’yo. Kaya ang tanong, kaya mo bang mapuyat sa kakahintay na mag-online siya? Nakahanda ka bang isakripisyo ‘yung mga oras na sana ay itinutulog mo, pero magdamag kang gising dahil sa mga oras na ‘yun mo lang siya puwedeng makausap?

5. HANGGANG KAILAN KAYO MAGIGING LDR? Ito ang pinakamalaking tanong na dapat n’yong masagot, sapagkat hindi kayo puwedeng mag-LDR habambuhay. Kahit pa sabihing nakasanayan n’yo na ang ganyang setup, mahirap pa rin kung wala kayong planong i-upgrade ang inyong relationship into next level. Mainam ‘yung mayroon kang pangakong pinanghahawakan. Baka kasi naghihintay ka lang pala sa wala.

“Absence makes the heart grow fonder,” ‘ika nga. Gayunman, huwag kang masyadong magpa-miss sa iyong karelasyon, dahil the more na nagpapa-miss ka ay mas marami kang nami-miss sa kanya. Ayaw mo naman sigurong ma-miss ‘yung panahong ikaw pa ang mahal niya, ‘di ba?

Alam nating challenging ang LDR, lalo na kung sa ibang bansa nakadestino ang iyong dyowa. Kaya kung gusto mo talagang mag-work ang inyong relasyon ay ikaw na ang umiwas sa temptasyon. Lumayo ka sa tukso at huwag kang magpadala sa panandaliang aliw.

As much as possible, gumawa ka ng paraan para ma-maintain ang inyong komunikasyon. Maging consistent ka sa pagpapakilig at pagiging loyal sa kanya dahil at the end of the day, relasyon n’yo ang nakasalalay rito.

Okie?