Tunay na kayamanang kaloob ng mga magulang, ninuno, nakatatanda

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | September 17, 2023

Ipinagdiwang ng aking ama na si Carlos Evangelista Reyes ang kanyang ika-100 kaarawan.

Halos 13 years nang hindi namin kapiling ang aming Tatay Carling na pumanaw noong Nobyembre 9, 2010.

“Napakabilis ng panahon,” ang karamihang sinasabi lalo na ng mga namatayan at bigla na lang matatauhan na isa, lima, 10 taon o higit pang wala na ang kanilang mahal sa buhay. Ganyan ang panahon na madalas nating balewalain. Ganito natin higit na malalaman na hindi natin pag-aari ang panahon dahil sa tatakbo, uusad ito ng sarili na wala tayong magagawa.

Subalit, meron tayong importanteng magagawa hindi upang pigilin ang panahon kundi para pigilan ang pagkalimot o ang pag-aksaya ng mahalaga at bumubuhay na alaala.

Noong nakaraang Biyernes, tinipon natin ang ilan sa matatalik na kaibigan ni Tatay Carling sa aming bahay sa Malabon. Nag-alay ako ng banal na misa para sa aking yumaong ama at sama-sama naming ginunita ang kabutihan at kadakilaan ng aking mahal na ama.

Matagal na naglingkod siya bilang kaagapay ng mga naging kura-paroko ng aming parokya.

Wala itong hindi dinaluhan at sinuportahang gawain ng simbahan.

Inasahan, pinagkatiwalaan, sinandalan at naging tunay na sandigan ng munting Parokya ng Mahal na Puso ni Hesus ang kanyang abang-lingkod na si Carling.

Sa aking omeliya sa misa, ibinahagi ko ang tunay na kayamanang kaloob ng aking ama hindi lang sa amin kundi sa buong pamayanan ng aming parokya.

Una rito, hindi importante sa aking ama ang pagkilala at pag-alala sa kanya at sa mga ginawa niya. Higit na mahalaga sa kanya ang maglingkod at tumulong.

Maraming hindi nakakaalam kung paano noon pang dekada 60, kasama ang aming kura-parokong si Padre Antonio Benedicto, plinano, tinayo at tinapos nila kasama ang ilan pang mga masisipag na parokyano ang simbahan ng aming parokya.

Hindi naghangad ng anumang pagkilala ang aking ama para sa kanilang nagawa at naiambag para sa parokya. Walang makikitang anumang tanda o “marker” saanman na nagsasabi kung sinu-sino ang nagsimula ng Parokya ng Mahal na Puso ni Hesus at ng magandang simbahan nito. Hindi man alam o nakalimutan na ng mga tao ito, ang mahalaga’y ginawa at inialay sa Diyos Amang lumikha at tumubos ng lahat.

Pangalawa, hindi siya nasilaw sa pera. Hindi niya pinanghinayangan ang pag-aambag ng pera sa sari-saring pangangailangan ng simbahan.

Ganu’n din siya sa maraming lumapit sa kanyang humihingi ng tulong pinansyal.

Napakarami niyang pinahiraman ng pera. At ang reklamo ng nanay ko, “Nagpapautang nga ngunit hindi naman naniningil!”

Kaya nang mamatay si Tatay Carling, napakaraming nangutang na parang bulang biglang naglaho. Tiyak ko, ang mahalaga sa aking ama ay hindi ang magpautang at maningil kundi ang tumulong. Magbayad man o hindi, ang importante sa kanya ay ang tumulong at hindi sambahin ang salapi.

Pangatlo, salamat at meron kaming bahay na napapaligiran ng mga puno at halaman na pawang magandang hardin na nasa labas at malayo sa siyudad.

Ito ba ang pamana ng aming ama sa amin, ang halos wala nang natirang salaping tinanggap niya noong siya’y magretiro na unti-unting naglaho’t nawala sa kamay ng mga taong kanyang natulungan?

Ano ang pinakamahalagang pamana ni Carlos Reyes bilang anak, kapatid, asawa, ama at lider ng isang pamayanan? Hindi pera. Hindi ari-arian. Hindi pangalang kinikilala at dinadakila.

Ngayong ika-100 kaarawan ng yumao kong ama, ang kanyang pinakamahalagang pamana ay ang mga iniwanan niyang mabuti at magandang halimbawa. Makikilala siya ng mga malalapit sa kanya, una, sa kanyang pagmamahal at paggalang sa kanyang mga magulang at lahat ng nakatatanda.

Pangalawa, sa kanyang malalim na pagkilala at pagmamahal sa Diyos na sentro ng lahat ng kanyang ginagawa.

Pangatlo, sa kanyang walang sawang pagkawanggawa.

Pang-apat, sa kanyang wagas at tahimik na paglilingkod at pagbibigay ng sarili hanggang sa kanyang pagtanda at kahit sa pagkakasakit.

Panlima, sa kanyang galak at kahinahunan na bumubuklod sa pamayanan. Kilalang “life of the party” at kung tutuusin tunay na “light and life of the community” o ilaw at buhay ng pamayanan ang aking ama.

Pang-anim, sa pagiging mabuting ama at kaibigan ng marami. Mapagkaibigan, mabuting kausap at magandang pakinggan si Tatay Carling dahil kilala siya rito ng lahat.

Pangpito, sa gitna ng mga kontrobersiya, hindi nanigaw, gumamit ng mabibigat at nakakasakit na salita ang aking ama. Tunay na instrumento siya ng kapayapaan at daluyan siya ng biyaya at buhay ng Diyos para sa lahat.

Hindi dapat mabura at makalimutan ang mga yapak ng mga dakilang matandang yumao na. Mabuting balikan ang istorya ng kanilang buhay at hindi lang pasalamatan kundi pag-aralan, tularan at pagyamanin sa buhay ng mga naririto pa ang kanilang napakagandang mabuting halimbawa.

Banta ng giyera, mas matindi sa krisis ng bigas

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | September 10, 2023

Halos 95 taong gulang na ang mahal na kaibigang Sr. Maria Immaculada Roda RVM nang pumanaw ito noong nakaraang linggo.

Nagulat na lang ako nang inimbitahan akong mag-misa noong nakaraang Huwebes bago ilibing ang kanyang mga abo (inurnment) sa sementeryo ng Religious of the Virgin Mary sa N. Domingo Street.

Nagpaalam ako sa madreng nakilala ko noong mga huling taon ng dekada 70 bago ako naging pari. Doon sa bayan ng Tanay, sa paaralan ng San Ildefonso College, naging “School Directress” si Sr. Immaculada Roda RVM na nakasanayan naming tawaging Sr. Macul.

Isa siyang mahinahon at laging masayahing madre. Kapag nakaharap mo siya ay bigla kang mapupuno ng kapayapaan. Parang punumpuno siya ng kabutihan at kapayapaan.

Marahil, bahagi ito ng kanyang pagiging madasalin at tunay na malapit sa ating Panginoon na naging daan sa kanyang kabanalan. Naaalala ko pa ang sinabi ng batang-batang Santa Teresita ng sanggol na Hesus. Nasa 15 taong gulang pa lang siya nang sabihin niyang, “Gusto kong maging santa!” Tiyak kong ganu’n din si Sr. Macul noong siya’y bata pa. Ninais na niyang maging santa, tapat at ganap na kaibigan at taga-sunod ng ating Panginoong Hesu-Kristo.

Ang kabanalan ng mga santa at santo ay nagpapaalala sa atin ng kaharian ng Diyos. Sa kaharian ng Panginoon merong lubos na pag-ibig, kalayaan at kapayapaan. Lahat ng malalim na hangarin ng tao na hirap na matagpuan sa magulo, marahas at mapagsariling mundo ay matatagpuan sa kaharian ng Diyos. Pinapaalala sa atin ng mga banal na tao na merong kaharian ng Diyos. Merong kapayapaang totoo na matatagpuan sa Panginoon at sa kanyang kaharian.

Kapayapaan! Ito ngayon ang malalim na kagutuman ng lahat sa magulo at mapanganib na mundo na niyayanig ng banta ng digmaan.

Meron nang digmaang patuloy na bumubuwag sa maganda, makasaysayan, mayamang bansa ng Ukraine. Pinalusob ni Pangulong Putin ng Russia ang Ukraine noong Pebrero 24, 2022. At mahigit nang isang taon ang lumipas nang libu-libong mga sundalo at sibilyang Ukrainian at Russo ang namatay sa naturang giyerang Ukraine-Russia. Habang sa mga nagdaang buwan at taon namalas ng buong mundo kung paano pinamunuan nang buong tapang at pagmamahal ni Presidente Volodymyr Zelenskyy ang Ukraine laban sa Russia.

Malungkot at tunay na masama ang giyera. Maraming namamatay sa dalawang panig. Maraming nasisirang mga building, bahay, mga mahahalagang gusali at tanda ng kasaysayan at kultura ng bansang apektado. Lagi nating naririnig na “Walang panalo sa giyera. Lahat talo!”

Samantala, noong nakaraang Biyernes ng umaga, naimbitahan tayo ni Princess Nemenzo sa isang forum tungkol sa ‘Banta ng Giyera’ sa Kamuning Bakery. Nagpahayag ang iba’t ibang mga namumuno sa mga grupong laban sa giyera at sa mga bansang nagtutulak nito.

Sinimulan ang forum sa pagpapakita ng video tungkol sa giyera habang kinakanta ng “Inang Laya ang Batas Militar”. Magandang balikan ang mga unang stanza nito na nakasaad:

Batas militar, armas na nukleyar,

Ito’y kahibangan na dapat hadlangan.

Base military, armas na nukleyar,

Ito’y kahibangan na dapat hadlangan.

Animnapu’t limang libong hektarya

Binakuran at inangkin ng banyaga -

Sa Angeles at Gapo.

Base ng mga Kano

Mga base militar ay tiyak na tambakan

Ng armas nukleyar na walang pakinabang.

Ito ay daungan ng armadong sasakyan

Dumating nang lingid sa ating kaalaman…

Napaalis natin noong taong 1991 ang mga base militar ng Estados Unidos sa Angeles at Olongapo sa makasaysayang pagsasabatas ng Senado ng pagpapasara sa mga base militar ng Amerikano sa ating bansa.

Noong Nobyembre 24, 1992, ibinigay muli sa Pilipinas ng mga Amerikano ang mga base militar na kanilang ginamit. Sa makasaysayang pag-alis ng mga sundalong Amerikano sa kanilang base militar natapos ang 94 na taong pananatili ng mga Amerikano sa ating bansa.

Ngunit pagkaraan ng 31 taon (1992-2023), nagbago muli ang lahat. Meron nang siyam na base militar ng ating bansa na maaaring gamitin ng mga sundalong Amerikano sa ilalim ng US-PH Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA).

Noong nakaraang Abril 2023, nasaksihan ng lahat ang 18 araw na “Military Drill” sa pagitan ng mga sundalong Amerikano at Pinoy. Merong 17,000 sundalong dumalo rito.

Nasa 5,000 sundalong Pinoy at 11,000 sundalong Amerikano ang kabuuang nakilahok sa “Joint Military Exercises” na ito.

Tila mapanganib ang mga kaganapang ito dahil maaaring maipit ang Pilipinas sa namumuong paghaharap ng Tsina at Estados Unidos dahil sa Taiwan.

Lubhang kailangan ngayon ang malalim at masusing pag-aaral, pag-uusap at pagbubuo ng mapayapang puwersa laban sa giyera. Kailangang-kailangan ang masidhi at pursigidong pagdarasal sa lahat ng mga simbahan. Panalangin at pagkilos para sa kapayapaan at laban sa giyera ng mga bansang malalaki na madadamay ang mga maliliit at mahihinang bansa.

Kasabay ng umiingay na krisis sa bigas at ang bigong pangako ng Pangulo na magiging 20 pesos na lang ang isang kilong bigas, meron higit pang matinding krisis kesa rito, ang banta ng giyera.

Sana ay pagtuunan natin ito ng pansin dahil hindi biro ang kasabihang, “Walang panalo sa giyera!

Talo lahat!”

Magkaisa, manalangin at kumilos tayo para sa kapayapaan at pagtutol sa posibleng giyera!

Bulok na sistema ng katarungan, pinipili ang papaboran at gigipitin

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | September 9, 2023

Tiyak kong medyo natutuwa ang mga kaibigan kong pari na sina Padre Albert Alejo Sj at Fr. Flavie Villanueva SVD sa pagbabasura sa kasong “sedition” laban sa kanila dahil sa diumanong pagkakasangkot sa video na ikinalat ni Bikoy.

Noong inilabas ni Bikoy ang video ng “Ang Totoong Narcolist”, isinangkot niya sina dating Presidente Rodrigo Duterte at Sen. Bong Go sa droga. Subalit, hindi nagtagal ay bumaligtad ito at nagsabing si ex-Senator Antonio Trillanes at ang oposisyon daw ang nagpakalat ng video para siraan ang dating presidente.

Maraming nakasuhan kasama ni Trillanes. Noong simula, isinangkot ang tatlong obispo na sina Honesto Ongtioco ng Cubao, retiradong obispo ng Novaliches Ted Bacani at Soc Villegas ng Dagupan. Kasama ng tatlong obispo ang tatlong paring sina Albert Alejo Sj, Robert Reyes at Flavie Villanueva SVD.

Hindi nagtagal at natanggal sa listahan ang tatlong obispo at isang pari. Naiwanan na lang sina Padre Bert Alejo Sj at Flavie Villanueva SVD na kasama nina ex-Senator Sonny Trillanes, Jonnel Sangalang, Yolanda Villanueva, Vicente Romano III at Ronnil Carlo Enriquez.

Naiwanan sa kulungan si Peter Joemel “Bikoy” Advincula dahil sa iba namang mga kasong isinampa laban sa kanya. Parang nag-iba ang tadhana para bumaligtad sa kanyang istorya.

Ngunit, tila nakakatuwa ang pagbabasura ng kaso laban sa mga nabanggit na tao.

Matagal ko nang sinabi sa mga kaibigan kong pari na hindi magtatagal at ibabasura rin ang kanilang kaso dahil sa napakahina at napakababaw ng ebidensyang ibinibigay ng prosekusyon na hindi kayang suportahan ang akusasyon ni Bikoy laban sa kanila.

Subalit, habang hindi pa naibabasura ng korte ang kanilang kaso noon, wala silang magawa kundi pagtiisan ang lahat ng hihingin ng korte mula sa regular na pagpapakita sa korte para sa mga “hearing” at regular na pakikipag-usap sa kanilang mga abogado para lagi silang handa sa pagharap sa korte.

Inabot lang ng limang taon ang perhuwisyo ng kaso laban sa kanila, kaya nasabi kong “medyo” natutuwa silang napawalang-bisa na ang kaso. Pero, bakit medyo at hindi lubos ang kanilang kagalakan?

Mula nang makasuhan ang mga pari na kasama ng iba pang mga prominenteng personalidad ng lipunan, hindi talaga sila natigatig at nawalan ng pag-asa dahil meron silang kapasidad na lumaban. Maraming sumuportang mga abogado at pribadong mamamayan sa kanila.

Isipin na lang natin ang libu-libo mga mamamayan na may kaso at baka nakakulong pa ngunit mga inosente din o matagal nang napagbayaran ang mga kaso laban sa kanila, pero patuloy pa ring nagtitiis sa kulungan. Bakit? Simple lang ang sagot dahil sa wala silang kakayahang ipagtanggol ang kanilang sarili. Walang sumusuporta sa kanila at walang pumapansin sa kanilang kaso dahil hindi sila kilala. Wala silang mukha o pangalan sa lipunan. Sila ang mga karaniwan at maliliit na mamamayan.

Sa mga nagdaang panahon, marami-rami nang lumayang mga preso sa ilalim ng naturang “prison decongestion program” ng administrasyon. Ang mga presong karapat-dapat nang pakawalan ay pakakawalan na.

Salamat at nakalaya na ang dapat lumaya. Pero, hindi ba mas marami pang ibang dapat na pinakawalan na kaagad. Bakit nakakulong pa sila? Sino ang mga pinalalaya at sino ang hindi pinalalaya? Sino ang nagdedesisyon sa kung sino ang pakakawalan at sino ang hindi pakakawalan?

Ito ang problema ng ating sistema ng katarungan sa Pilipinas. Ika nga sa Ingles, “It is not what but who you know that counts!”

Hindi mahalaga kung ano ang alam mo. Hindi mahalaga kung alam mong inosente ka at meron kang pruweba o ebidensyang patunayan ito. Subalit, wala namang kakilala sa itaas na tutulungan kang mapadali ang paglilitis at pagbabasura sa iyong kaso.

“Selective, transactional at corrupt ang ating sistema ng katarungan!” Ito ang madalas kong marinig at makita sa marami sa ating mga kababayan at naranasan na.

Para sa akin, tila selective nga at pinipili ang papaboran at gigipitin. Transactional, napag-uusapan, naaareglo ang mga kaso. Sa anong paraan nga ba? Bahagi na ito ng pagiging korup umano ng maraming nasa korte.

Totoong hindi lahat, dahil meron at merong matinong mga hurado tulad ng nagbasura sa kaso nina Trillanes at nagbasura rin sa una at ikalawang kaso ni dating Senadora Leila De Lima.

Natatandaan ko na noong mga nakaraang panahon, nagkakaso ako ng libel, rebellion at sedition. Lahat ay mga kasong pulitikal. Matagal kong pinagtiisan ang kasong libelo na siyam na taon bago nabasura. Dalawang beses akong nakulong. Bakit po? Dahil para sa’kin selective, transactional and corrupt.

Hindi ako natatakot makasuhan at makulong dahil sa aking ipinaglalaban. At isa sa ipinaglalaban ko ay ang mabagal at mapurol (kung sinu-sino ang nagtatasa) na sistema ng katarungan natin. Alam kong ito din ang ipinaglalaban ng mga pari, senador at mga karaniwang mamamayang nakulong. Magpakatatag, malinaw na tuloy po ang laban!