Ang masaya at malungkot na hatid ng Disyembre

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | December 4, 2023

Hindi natin halos namamalayan na Disyembre na at malapit na malapit na ang Pasko.

Laging magkahalo ang nararamdaman kong saya at lungkot tuwing sumasapit ang buwang ito.

Siyempre, masayang buwan ang Disyembre, marahil ito nga ang pinakamasayang buwan sa buong taon.

Magsimula lang tumugtog ang mga “Christmas Carols” sa unang “ber month” ng Setyembre ay kagyat mo nang mararamdaman ang espiritu ng Pasko.

Ngunit, hindi na matatanggal ang kalungkutang kakambal ng Disyembre dahil 19 na taon nang patay ang aking kapatid noong 1 Disyembre 2004. Laging magkahalo para sa akin ang kagalakan ng pagsilang ni Kristo at ang kalungkutan ng kamatayan ng aking kapatid.

Noong nakaraang Biyernes, unang araw ng Disyembre, napakalinaw at napakalakas ng mensaheng mula sa Diyos na sa kabila ng kagandahan, kadakilaan at kabanalan ng buhay ng tao, ito ay may hangganan at may katapusan. Nagsimula ang araw ko sa pagdalaw at pagbabasbas ng isang parokyanong mahinang-mahina na at hirap na hirap na rin dahil sa kanyang malubhang karamdaman.

Sa bawat araw na dinadalaw ko siya, pahina nang pahina at pabagal nang pabagal ang kanyang pagsasalita. Alam kong dumating na ang kanyang mga huling araw. Bandang ika-10 ng umaga nagmisa naman ako sa isang ospital na malapit sa parokyang pinaglilingkuran ko.

Pagkatapos ng misa, nilapitan agad ako ng tatlong babae na nakiusap, “Father, baka maaari po ninyong basbasan ang aking asawa, ang aming ama na mahinang-mahina na po dahil sa kanyang sakit na cirrhosis (kanser sa atay)”.

Sumama agad ako sa tatlong babae sa ICU upang basbasan ang lalaking may malubhang sakit.

Naroroon sa isang silid sa ICU ang lalaking payat na payat na merong malubhang sakit na maaaring matapos na ang kanyang buhay. Nagulat ako nang ikuwento ng mga babae na noon lang ika-20 ng Nobyembre nilang nalaman na merong kanser sa atay ang kanilang mahal na asawa at ama. Sa loob ng 10 araw biglang bumagsak nang todo ang kanyang kalusugan. Iisa lang ang sinasabi ng sitwasyon, malapit na malapit na.

Bago naman matapos ang araw, naimbitahan akong magmisa para sa isang yumaong kagawad na kapapanalo pa lamang sa nakaraang barangay elections. Miyembro rin ng Knights of Columbus si Kagawad Bobby Santos ng Barangay Bahay Toro, Project 8.

“Kidney failure” ang ikinamatay ni Bobby sa edad na 57. Napakabilis ng katapusan ng buhay ni Bobby, na hindi pa nakapaglilingkod bilang kagawad, binawian na siya ng buhay.

Sa aking omeliya inihambing ko ang buhay ni Kagawad Bobby sa naging biyahe ko noong umaga.

Kinailangan kong pumunta sa Mall of Asia upang tagpuin ang isang kaibigang paring taga-Norway, bandang ika-2 ng hapon. Nagtanung-tanong ako kung ano ang pinakamabilis na paraan para makarating sa MOA. Maraming nagsabing, “Carousel po sa bandang Walter Mart sa Munoz.” Kaya nang makarating ako sa Walter Mart ay nagtanong ako sa isang guwardiya kung ano ang pinakamabilis at ligtas na sasakyan papuntang MOA. Tinanong ko rin ito kung okey ang Carousel. Nagulat ang guwardiya sa tanong ko, at mabilis at mariin nitong iginiit na, “Ang pinakamabilis ay ang LRT po!”

Sinunod ko ang guwardiya at masaya akong ginawa ito dahil tunay namang kaybilis at dire-diretso ang biyahe. Dumating ako ng alas-1:30 ng hapon. Natatandaan ko na napakasimple ngunit, pinakamabisang itinuro sa amin ng aming mga guro ay “ang pinakamaikling distansya sa dalawang lugar ay ang tuwid na linya.”

Ganoon din ang buhay ng yumaong Bobby. Walang paliguy-ligoy at dire-diretso lang.

Pero, alam kaya niyang mamamatay na siya? At kung nalaman niya, babaguhin kaya niya ang kanyang buhay?

Mukhang hindi mahalaga ang tanong kung alam niyang mamamatay na siya. Mahaba o maikli man ang buhay sa wari ko ay tuloy lang ang kanyang ginagawa. Walang paliguy-ligoy, paikut-ikot ang buhay ni Bobby. Kilala niya ang tuwid na landas at ito’y nilakaran niya. Sa mga salita ni Jet, ang kanyang asawa, “Napakabait ng aking asawa, mabuting anak, kapatid, ama, at mabuting lingkod at kapitbahay. Hindi pa siya kagawad ay tuluy-tuloy ang kanyang pagtulong sa kapwa”.

Pabiro ko namang sinabi sa kanya na ito ang problema ng ating pulitika, maraming pulitikong sanay sa paliku-liko, kaliwa’t kanan, urong-sulong, teka-teka, saka na lang na buhay.

Maigsi man ang buhay tulad ng mga dinalaw, binasbasan at minisahan ko noong Biyernes, ngunit kung gusto nitong tahakin ang tuwid na landas, maaari itong gawin at yakapin.

Sa huling buwan ng Disyembre, sinunod at tinupad ni Bobby ang kalooban ng Diyos Ama. Iisa lang ang direksyon at kabuluhan ng buhay ni Bobby, ang sundan at tupdin ang kalooban ng kanyang ama.

Panawagan sa COMELEC: Pinoy Hybrid Election System, simulan na

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | December 3, 2023

Hindi kalayuan sa parokyang pinaglilingkuran ko sa Barangay Bahay Toro ang Pugad Lawin.

Ayon sa Katipunerong Santiago Alvarez, anak ni Mariano Alvarez, puno ng grupong Magdiwang ng Katipunan, naganap ang kinikilalang “Sigaw ng Pugad Lawin” sa Barangay Bahay Toro noong Agosto 23, 1896.

Ano ang Sigaw ng Pugad Lawin? Ito ang makasaysayang pagpunit ng mga cedula ng mga Katipunero kasama ang kanilang lider na si Andres Bonifacio. Hudyat ito ng pag-aklas at pagrerebelde ng mga katipunero laban sa España. At ito na rin ang opisyal na simula ng rebolusyon ng Katipunan laban sa bansang mananakop na España. Mahigit 127 taon na ang nakalilipas mula nang mag-aklas ang Katipunan laban sa España. Ngunit, ligtas na ba tayo sa pananakop at paniniil ng mga bansang mananakop?

Ngunit, hindi ganu’n ka-simple ang ating problema. Malinaw na naririyan ang China na umaali-aligid sa West Philippine Sea at walang tigil na nambu-bully sa ating mga mangingisda at mga barko ng Philippine Coast Guard.

Bagama’t nasa karagatang pumapalibot sa malaking bahagi ng ating bansa ang mga barko ng China, matagal nang nasa loob ang iba’t ibang interes na nagmula sa People’s Republic of China o PRC. Napakaraming mga business ang hawak ng PRC sa pamamagitan ng mga lokal na partners nito. Hindi natin alam pero, ramdam na ramdam naman natin kung gaano kalaganap ang saklaw ng kapangyarihan ng ekonomiya o salapi ng PRC sa buong bansa. Hindi na nga kailangang sabihing may banta na maging “Province of China” tayo. Sa totoo lang, “de facto” o hindi man sinasabing ganito ngunit nababansagan tayong “Province of China”.

At dagdag pa sa problemang ito, ang mabigat na komplikasyon ng “panloob na pananakop” o “internal colonization.” Tingnan nating maigi ang panloob na pananakop ng mga pulitiko at mangangalakal na mamamayan na nagsanib-puwersa na sa ating bansa. Buhay na buhay at namamayagpag sila tuwing halalan. At masiglang-masiglang naglilingkod naman sa kanila ang isang napakasagradong institusyon na mismong simbolo ng demokrasya, ang Commission on Elections (COMELEC).

Hindi man umaalma at nagrereklamo ang karamihan ng mamamayan, meron nang tila mantsa at masangsang na amoy na bumabalot sa COMELEC. At unti-unting lumilinaw at lumalantad ang pangit at madilim na mukha ng nakaraang eleksyon na hindi naganap sa paraang inaasahan ng lahat.

Salamat sa paggamit sa imported na election system na nakilala sa pangalang Smartmatic, nakuha ng mga malaki at ibinigay ang kanilang kagustuhan. Naagaw sa taumbayan ang kanilang umano’y karapatan at kapangyarihang pumili ng mga napupusuang matitino at totoong mga lingkod bayan.

At napapanahon ngayong ika-127 taon makaraan ang Sigaw ng Pugad Lawin na magpunit din ng isang mahalagang dokumento sa harapan ng COMELEC.

Salamat sa paglipat ng Pangulo noong nakaraang Lunes, ika-27 ng Nobyembre, sa pista ni Andres Bonifacio bilang holiday, kapalit ng pagpasok ng ika-30 ng Nobyembre. Kaya sa araw ng kapanganakan ni Andres, sa pista rin ni San Andres Apostol, sa Plaza Roma, na kaharap ang COMELEC, sabay-sabay pinunit ng ilang mamamayan ang mga sample ballots na gawa ng Smartmatic para sa nakaraang pambansang halalan.

Tanda ang pagpunit ng mga balota ng nakaraang pambansang halalan ng pagtatatwa ng anumang dumi at pandaraya umanong naganap nang nakaraang pambansang halalan noong Mayo 9, 2022.

Habang marahang pinupunit ng mga kinatawan ng September Twenty One Reform Movement (STORM), Solidarity for Truth and Justice (STJ) at Clergy for the Moral Choice (CMC), sabay-sabay ang pagsigaw, “No to SMARTMATIC! No to Foreign Election System! Yes to Filipino Hybrid Election System!”

Sana, makarating ito sa mga kinauukulan sa COMELEC. Malaking pera ang itinapon sa halip na ginamit para bilangin ang bawat boto ng mga mamamayan. Meron pa bang demokrasya kung hindi ang kalooban ng taumbayan ang napapakinggan laban sa maruming pangarap ng mga ganid sa kapangyarihan at kayamanan?

Pakiusap sa mahal naming Andres Bonifacio, gisingin ninyo ang mga mamamayang Pilipino upang manumbalik ang kakayahang isigaw, “Tama na ang dayaan!!! Alis na ang mga korup na opisyal at mga ganid na pulitiko! Tayo na’t simulan ang Pinoy Hybrid Election System!”

Katapangan na lalong lumalim at tumingkad

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | November 26, 2023

Isang linggo na ng paglaya ni Leila de Lima. Lumaya siya noong Nobyembre 13, 2023.

Sa wika ng mga preso, isa nang “laya” si Leila at maaari nang biruin si Leila at tawagin siyang “ka-kosa” o kapreso.

Ilan sa atin ang nakaranas na makulong. Ako nga ay dalawang beses nakulong sa mga kasong pilit at walang batayan tulad ng libelo at rebelyon. Nakasuhan din ako ng sedisyon. Iisa ang hugis at tema ng mga kasong ito, pare-pareho silang pulitikal. May mga makapangyarihang nagalit sa katotohanang kanilang narinig at ginawa nila ang nakasanayan nilang gawin, kasuhan at ipakulong ang hindi nila kasundo.

Sa mga pagkakataong nakulong ako, tatlong araw sa Quezon City Jail noong Mayo 29, 2002 at 16 na araw sa Crame Custodial Unit noong Nobyembre 29, 2007, mabigat, mapait ang aking naging karanasan nang mabawian ng kalayaan. Susunod sa buhay, ang kalayaan ang ating pinakamahal at mahalagang katangian. Mawalan ka ng kalayaan, parang nawalan ka na rin ng buhay.

Kung aalalahanin natin, nakulong si Leila ng anim na taon, walong buwan at 21 araw.

Hindi nila nadale si Leila nang imbentuhin nila ang mga kasong nagpakulong sa kanya.

Ngunit, sa bawat araw na binawian nila si Leila ng kanyang mga karapatan at kalayaan ay napakalaki ang binawas, ninakaw nila sa buhay ng isang inosenteng tao.

Subalit, sa loob ng halos pitong taon ng pagkakakulong, hindi nasiraan ng loob, hindi gumuho ang kalusugan, hindi nasiraan ng bait at lalo nang hindi nawalan ng pag-asa sa Diyos si Leila. Sa kabila ng malupit na panggigipit na ginawa sa kanya, natanggap, natuklasan at napalalim pa ni Leila ang ilang napakahalaga at napakagandang regalo.

Una, sa araw-araw na pag-iisa nito sa kanyang selda, natutunan niyang manalangin at palalimin ang kanyang pananampalataya sa Diyos Ama, Anak at Espiritu Santo. Lumalim ang pagkilala niya sa mahal na Inang Maria sa araw-araw na pagdarasal ng rosary.

Pangalawa, sandigan din niya ang katotohanan na hindi niya ni isang saglit pinagdudahan at sa halip ay inasahang magpapalaya at magpapalakas sa kanya.

Pangatlo, nanatiling malinaw at matatag ang kanyang paninindigan, ang kanyang mga prinsipyong niyakap at ipinaglalaban tulad ng katarungan, karapatang pantao at malinis na pamamahala.

Pang-apat, hinugutan niya ng lakas ang suporta ng palawak nang palawak na “solidaridad” o ang pagsasama-sama ng puwersa ng mga indibidwal at institusyon dito at sa ibang bansa na ipinaglalaban ang kanyang pagiging inosente at ang mga paninindigang kanyang isinusulong.

Panlima, ang kanyang katapangan na sa halip humina ay lalong lumalim at tumingkad.

Higit sa pagkakakulong ni Leila merong mga mas matagal pang nakulong at pinahirapan. Isa na rito si Nelson Mandela ng South Africa na dalawampu’t pitong taong nakulong. Hindi inaksaya ni Mandela ang bawat sandali ng kanyang buhay sa piitan.

Isa sa maraming magagandang sinabi ni Mandela, “Condemn me. It does not matter.

History will absolve me”. Hindi ba’t ito rin ang unti-unting nangyari kay Leila.

Sa halip na kamuhian niya ang mga taong itinigil niya sa kulungan, sinabi ni Mandela, “Prison-far from breaking our spirits-made us more determined to continue with this battle until victory was won”.

Malinaw ang nais nilang mangyari kay Leila noon, nais nilang madurog ang espiritu niya, mawalan ito ng pag-asa at hindi malayong mawala sa tamang pag-iisip at kalusugan, at unti-unting maubos ito na parang kandilang tunaw na at halos wala nang pagkit (wax).

Ngunit, hindi naubos ang kanyang pagkit at hindi nawala ang kanyang liwanag.

Salamat sa mga biyaya ng panalangin at pananalig, katotohanan at paninindigan, suporta at pagkakaisa (solidarity) at katapangan, lumabas sa piitan si Leila na hindi nabawian bagkus lalo pang pinagkalooban ng kalayaan.

Ito ang dahilan ng pagtitipon ng marami sa EDSA Shrine noong Nobyembre 24, 2023.

Kasama ni Leila na sama-samang nagpasalamat ang mga kababayang hindi natutulog at nawawalan ng pag-asa.

Dalangin natin sa Panginoon, alam naming lalaya rin ang lahat sa kasalukuyang panahon ng panggigipit at kadiliman. Hindi kayo natutulog, kung paano n’yo minahal si Leila, alam naming ganu’n din ang ginagawa at pagpapalang ibinibigay ninyo sa aming lahat.